De meeste boeken over advies zijn nogal instrumenteel. Dat is niet verwonderlijk, want bijna alle boeken over advies komen uit de keuken van adviesbureaus die hun eigen menu aanprijzen, en vervolgens graag willen opdienen. Een mooi voorbeeld is het boek The McKinsey-methode van Ethan Rasiel. (De opvolger, De McKinsey-praktijk, is meer van hetzelfde, alleen ligt de nadruk meer op de uitvoering.) In dit boek ligt de spreekwoordelijke advieshamer wel erg dicht bij de probleemspijker. Met andere woorden: de oplossing voor alle problemen is vervat in de specifieke bureauaanpak. Theo IJzermans kiest in zijn boek Omgaan met weerstand in adviesrelaties voor een totaal ander perspectief: wat als het advies nog zo goed is, maar de klant wil er niet aan? Dan heb je te maken met een rubberen spijker waar geen hamer tegen opgewassen is.

De meeste boeken over strategie zijn van een dodelijke saaiheid. Men gaat er kennelijk vanuit dat strategie een bijzonder gewichtig onderwerp is dat slechts in nog gewichtiger woorden tot zijn recht komt. Abstracte plannen worden in even abstract jargon gepresenteerd. Plannen die leiden tot de keuze voor generieke posities gebaseerd op systematische omgevingsanalyses. Zoeken naar een optimale ‘fit’ om de aanwezige ‘weaknesses’ en ‘threats’ te minimaliseren. Bijvoorbeeld. Dit type strategische exercities wordt uitgevoerd en gepresenteerd door bijzonder serieus ogende mannen, die saai hoog in het vaandel hebben, maar niettemin menen dat hun wapperende banier de troepen in beweging zal krijgen. In het boek Strategie slaat terug! slaan de Amerikaanse hoogleraren Mintzberg, Ahlstrand en Lampel letterlijk terug.

Maatwerk leveren lijkt al enkele jaren voor steeds meer organisaties dé voorwaarde om te kunnen overleven. Dat geldt niet alleen voor bedrijven in de profitsector, ook zorgleveranciers zijn in rap tempo bezig confectie te verruilen voor een meer individuele(re) invulling van hun aanbod. Het resultaat wordt ook wel 'cafetariamodel' genoemd: de cliënt kan uit het aanbod kiezen wat hem het beste past.

Het bedrijf waarvoor ik werk, is sinds een aantal jaren onderdeel van een beursgenoteerd Amerikaans concern. Ik heb dus regelmatig contact met Amerikanen. Je merkt dat er verschillen zijn in cultuur die je niet altijd direct kunt benoemen. Ik was dus op zoek naar meer informatie over deze twee culturen.

De titel 'Handboek ontwikkelingsgericht coachen. Een hefboom voor zelfsturing' laat precies zien wat voor boek dit is: een handboek! In dit geval voor gevorderden. Rudi Vandamme laat op een zeer gestructureerde manier zien hoe ontwikkelingsgericht coachen volgens hem in elkaar zit, wat de stappen en processen daarin zijn, en hoe je als coach daar een rol in kan vervullen. Daar heeft hij 368 bladzijden voor nodig, maar dan heb je ook een gedegen inzicht in zijn gedachtegang. Het boek is een aanrader voor mensen die hun eigen aanpak tegen het licht willen houden en wat goede raad in ontvangst nemen.

Heeft het zin om in 2006 een boek te recenseren dat al in 1991 werd uitgebracht? Meer dan 70000 exemplaren van deze ever seller zijn er sinds de eerste publicatie verkocht. Verdere aanbeveling lijkt overbodig. Toch is er een mooie aanleiding dit boek nog eens onder de loep te nemen. 'Adviseren als tweede beroep' van Hannah Nathans kan nog jaren mee: het is een compleet, actueel en overzichtelijk werk op het gebied van adviesvaardigheden voor onder andere staf- en beleidsfunctionarissen. Maar ook mensen die met regelmaat beroepsmatig geadviseerd worden, kunen met dit boek hun voordeel doen.

Het boek 'Integriteitsbeleid bij het Rijk' van Robert Vos en Hillie Beentjes is bedoeld als wegwijzer voor de moderne overheidsmanager. De auteurs werken bij het ministerie van Financiën en dragen daar hun steentje bij aan een integere overheid. Integriteit bij de overheid is een thema dat door de parlementaire enquête naar de bouwfraude weer in volle hevigheid op de agenda is geplaatst. Terecht stellen de auteurs dat een overheid die wetten en regels maakt en handhaaft en die regels zelf niet naleeft, ongeloofwaardig is voor haar burgers, met alle gevolgen van dien. De overheid moet een voorbeeld stellen. De auteurs stellen terecht dat de druk op de overheid om integer te zijn steeds groter wordt.

In mijn beleving wordt het woord communicatie te pas en vooral te onpas gebruikt. Bij veel problemen duikt het op als de veroorzaker ervan. Laten we meer of beter communiceren, is dan de oplossing. Er is dan dan weinig of niets opgelost, omdat maar weinig mensen beseffen wat communicatie wérkelijk inhoud. 'Het groot communicatie denkboek' van Susanne Piët geeft de lezer meer inzicht in vele vormen van communicatie. Doordat het de theorie staaft met voorbeelden en checklisten, is het bovendien een heel praktisch boek. Het zal voor mij als een naslagwerk in mijn werkomgeving een plaats krijgen.

Een mooi luxe uitgegeven boekje (214 bladzijden op ongeveer A5-formaat) over verdwenen beroepen. Links de tekst en rechts een zwart-wit foto uit lang vervlogen tijden. Een tijd dat je nog was wat je deed. En een tijd waarin ondanks vaak zware arbeidsomstandigheden beroepstrots nog leek te bestaan. Misschien zijn de foto's in dit boekje wel een belangrijker stuk van onze historie dan de bijbehorende tekst. Volgens mij bestaat de goede oude tijd niet, zo kijkend naar de gezichten op de foto's.

De fraude bij Ahold, de vervanging van topmanagers en de bijbehorende koersval van het aandeel heeft al veel aandacht gehad. Voegt een boek hierover nog waarde toe? Na het lezen van het boek 'Het drama Ahold' kan die vraag met een volmondig JA worden beantwoord.

Op de kaft van het boek 'De verlichte leider' van Peter ten Hoopen prijkt een Boeddha uit de 12e euw. Deze combinatie van titel en afbeelding verleidt mij niet direct tot lezen. Er wordt een te hoog zweefgehalte opgeroepen. Maar op advies van anderen heb ik toch besloten het boek te lezen. En ik moet zeggen, ik heb er geen spijt van. Het hoge zweefgehalte bleef uit.

Communicatie is typisch zo’n woord dat in een paar jaar tijd een verstild woord geworden is. We hebben het erover, maar doen het zelden. We communiceren communicatie zou je bijna kunnen zeggen, zonder echt te communiceren. Een mooi voorbeeld, hoewel onbedoeld, is de forse toename van het aantal managers in diverse sectoren, vooral onderwijs en zorg. Waar de arts het heeft over patiënten, daar spreekt de manager over volume, of eenheden. Het resultaat is voorspelbaar: onbegrip, leidend tot irritatie. In een uitzending van Netwerk zegt een chirurg dan ook dat veel, uitdrukkelijk niet alle, fricties tussen professional en manager wat verzacht zouden kunnen worden als men dezelfde taal zou spreken. ‘Wij hebben het nog altijd over patiënten, maar een manager heeft het over een productieparameter, over regiovisie en productie die geleverd moet worden. Daar krijg ik tintelingen van. Maar ik denk niet dat ze ons bewust het leven moeilijk willen maken, het is denk ik en communicatieprobleem.’ Misschien is het boek Managementverhalen voor communicatie van Berenschot een aardige inspiratiebron.

Een klein bericht uit het NRC van maandag 24 april. De machtigste financiële mensen van de wereld (ministers van Financiën, centrale bankiers, Ben Bernanke, chef van de Amerikaanse centrale banken, en natuurlijk Jean Claude Trichet) zijn bijeen geweest om ‘onevenwichtigheden in de wereldeconomie’ te bespreken. En dat zijn er nogal wat: Amerika leent te veel, Azië spaart te veel, een recordprijs van olie, en ook de grondstofprijzen rijzen de pan uit. Tegelijk bereiken de beurskoersen nieuwe hoogtepunten. En een laatste renteverhoging tot vijf procent wordt beschouwd als de laatste verhoging. Kortom: geen enkele nervositeit in de markt te bespeuren. Men spreekt alweer van een nieuw Goudlokjescenario: economische groei en inflatie houden elkaar precies in evenwicht; de economie is niet te koud, niet te heet, maar precies goed. Dus vooral niets doen! Een gevaarlijk optimisme. In het zojuist verschenen boek Hollandse overmoed beschrijft Mathijs Bouman hoe precies hetzelfde scenario de Nederlandse economie nog geen tien jaar geleden explosief deed groeien, en vervolgens even explosief deed imploderen.

Susan Jeffers is als psychologe jarenlang directeur geweest van de The floating Hospital en heeft de afgelopen jaren een hele reeks zelfhulpboeken geschreven. 'Niet durven, toch doen' is interessant voor iedereen die beter om wil gaan met angst.