Het internet blijkt steeds meer een parallelle dimensie die net als de eerste dimensie regelmatig een geheel herziene routekaart nodig heeft. Waar je tien jaar geleden nog rustig direct aan het strand met een glas wijn mijmerde bij een ondergaande zon, daar blijkt bij hernieuwd bezoek het oprukkende toerisme zijn desastreuze werk te hebben gedaan. Zo erg is het gelukkig niet in de parallelle dimensie, zo blijkt uit de derde, geheel geactualiseerde editie van het Handboek Internetresearch van Arjan Dasselaar. Eigenlijk is er niet veel veranderd, er is alleen veel meer. Veel meer rotzooi vooral, dus wat dat betreft lijkt internet in de pas te lopen met de ontwikkelingen in de eerste dimensie. Al het goede is er nog, je moet alleen wat beter zoeken.

Het is een cliché, maar nog altijd mislukt naar schatting zeventig procent van alle veranderpogingen. Nu mislukt er wel meer in het leven - dertig procent van de huwelijken, vele (IT-)projecten, even zovele fusies, of kostbare reclamecampagnes - maar elke poging om de faalratio te reduceren, is meegenomen. Zeker waar het verandering aangaat, omdat de impact ervan zo groot is. In het boek Dynamics of Organizational Change and Learning, onder redactie van Jaap Boonstra, wordt verandering door een keur aan internationaal gerenommeerde managementwetenschappers (onder andere Karl Weick, Robert Quinn, Chris Argyris, Klaus Doppler, en Luc Hoebeke) met chirurgische precisie ontleed. Het resultaat is geen serie checklists of pasklare antwoorden, maar wel een fraaie collectie veranderprincipes en inzichten in de dynamiek achter elke verandering. Het is daarmee een boek geworden voor de senior veranderaar, iemand die in staat is om permanent te reflecteren op zowel acties als resultaten. Dat reflecteren is overigens een absolute voorwaarde, want verandering heeft de hinderlijke neiging telkens mee te veranderen.

Zeventig procent van alle veranderprogramma's mislukt of bereikt de gestelde doelen niet. Volgens auteur en redacteur Jaap Boonstra van het internationale handboek 'Dynamics of organizational change and learning' komt dit omdat er nog steeds naïef vanuit wordt gegaan dat veranderen betekent 'gaan van de ene stabiele situatie (voor de verandering) naar een volgende stabiele situatie (na de verandering)'. Vandaar dat 'verandermanagement' zich zo inspant om beide situaties zo éénduidig mogelijk te maken. Volgens Boonstra is dit een illusie. Bij complexe veranderingen is een ambigue en onstabiele startsituatie, met ambivalente vraagstukken en slecht gedefinieerde problematiek, een gegeven waar het veranderproces van uit moet gaan. Omgaan met ambigue situaties en ambivalente vraagstukken vereist interactief leren, vandaar de koppeling tussen de dynamiek van organisatieverandering en leren in de titel van dit handboek.

Binnen het grote domein van uitbesteden neemt facility management een bijzondere positie in. Natuurlijk hebben we ook hier te maken met het uitbesteden van diverse taken en verschillende werkzaamheden, maar die zijn vaak zo rudimentair dat het etiket outsourcing er niet op wordt geplakt. Waarschijnlijk omdat het bij facility management gaat om diensten die zelden kritieke bedrijfsprocessen raken. Het zal iedereen weinig uitmaken wie het kantoor schoon houdt, de catering verzorgt, of de post verzorgt. Zolang het maar gebeurt. Er zijn dan ook weinig boeken die facility management als onderwerp hebben, in de meeste gevallen is het slechts een hoofdstuk in binnen een groter geheel. Uitzonderingen zijn Leiderschap in service van Rinus Vader dat bedoeld is voor managers van organisaties die facilities leveren, en De vele gezichten van facility management van Wessel Ytsma. Dit boekt is interessant voor een bredere doelgroep, van leverancier tot inkoper, omdat het duidelijk laat zien deze bedrijfstak volwassen wordt. Vooral de trend richting main contracting kan voor inkopers reden zijn om de bestaande contracten te herzien.

Presence, het nieuwe boek van Peter Senge, C. Otto Scharmer, Joseph Jaworski en Betty Sue Flowers is even wennen. Het is duidelijk anders dan de andere boeken die we kennen van Senge over de lerende organisatie. Deze eerdere boeken blinken uit in duidelijke structuren, aangevuld met heel veel tips hoe deze in de praktijk te brengen. Met dit boek wil Senge ons inzicht verschaffen hoe diepgaande collectieve verandering plaatsvindt. 

De titel 'Het gevecht om het maagaandeel' wekt de indruk dat het hier gaat om een boek dat handelt over de behandeling van bolemie- en obesitas-patiënten. Maar direct na de inleiding wordt het de lezer duidelijk dat er een serieus gevecht wordt gevoerd om de maaginhoud van de consument. De consument van nu wordt vooral gedreven door 'tijd' of beter gezegd: 'tijdsperceptie'. Als iemand denkt veel tijd te hebben, maakt hij andere eetkeuzes dan wanneer iemand druk druk druk is. Bovendien is eten geen doel meer op zich, maar juist een middel om tijd te 'kopen'.

Innovatievermogen is van levensbelang voor organisaties. Toch wordt creativiteit, de bron van elke innovatie, zelden tot het primaire bedrijfsproces gerekend. Organisaties die innovatie tot een kerncompetentie hebben gepromoveerd, maken een grote kans om de concurrentiestrijd in hun voordeel te beslechten. Voor sommige is innovatie zelfs een randvoorwaarde om het marktleiderschap beheersen. Maar continu ideeën genereren die vroeg of laat ook nog eens leiden tot nieuwe producten of diensten die commercieel succesvol zijn, is verre van eenvoudig. Of anders gezegd: het bedenken van ideeën en deze in de wereld zetten is geen sinecure.

In het boek Schaduwen over de woestijn analyseert Jaap Jan Brouwer het management en de organisatie van de Duitse en geallieerde legers, en komt tot de conclusie dat de gevechtskracht en effectiviteit van de Duitse legers vele malen groter is dan die van de opponent. De belangrijkste reden hiervoor is het verschil in operationele tactiek, namelijk Auftragstaktik versus Befehlstaktik (lees hier en hier een uitgebreide beschouwing, waar de lijn wordt doorgetrokken naar operationeel management binnen bedrijven), In zijn boek Het Oostfront doet Brouwer hetzelfde, maar nu gaan de Duitse en Russische legers op de snijtafel.

Het fraai uitgegeven boek 'Modellen van C' dat in zeer heldere taal is beschreven, biedt de lezer 62 verrassende modellen op het gebied van strategische communicatie. Noël Slangen, directeur van het Belgische adviesbureau 'Groep C', biedt de lezer veel achtergrondinformatie en tips. De boodschap om goed te kunnen communiceren, kan niet voldoende benadrukt worden in een maatschappij waarin mensen per dag meer dan 1500 informatieprikkels krijgen. Het boek is bedoeld voor managers en decision makers die niet zo vertrouwd zijn met het vakgebied van strategische communicatie.

Soms vragen mensen je of je ook 'positieve' voorbeelden kent op het gebied van veranderen. Die lijken namelijk met een lampje gezocht te moeten worden. De verandercasus van het UWV die centraal staat in het boek 'Van loyaliteit naar mobiliteit' van Vittorio Busato, lijkt zo'n positief voorbeeld te zijn.

René ten Bos, Campbell Jones en Martin Parker zetten zich in hun boek 'Het einde van de bedrijfsethiek' af tegen de huidige vorm van de bedrijfsethiek. Deze zou één grote leugen zijn en pijnlijke vragen achterwege laten, en daardoor verzanden in allerlei compromissen. Aan de hand van de opvattingen van diverse filosofen wordt de lezer meegenomen in een boeiende uiteenzetting ter beantwoording van de vraag wat de waarde dan wèl zou kunnen zijn van bedrijfsethiek. De auteurs zien namelijk een heel grote rol weggelegd voor deze discipline die mensen kan helpen bij het gericht zijn op de ander. Om dat te realiseren moeten organisaties ophouden ethiek te degraderen tot het opstellen en het naleven van allerlei regels.

Een recensie schrijven over een boek van slechts 96 pagina's, met harde kaft waardoor het belangrijk lijkt, waarvan de titel in het Engels is en gelijk is aan de website van het bedrijf waar beide schrijvers aan verbonden zijn, is niet eenvoudig. Op deze website wordt bijzonder duidelijk dat het 'product' Management Drives van de hand van Hans Versnel en Hans Koppenol te koop is, en wel voor consultants, trainers en andere belangstellenden. Is dit boek dan uitgegeven voor marketingdoeleinden? Of is het echt uitgegeven om kennis te vermeerderen bij de lezer?

Mensen zijn door de jaren heen steeds mondiger worden. Wat eerder not done was, is nu aan de orde van de dag: nee zeggen tegen de baas, een rechtzaak aanspannen tegen de arts, een brief op poten schrijven aan de schooldirectie, en soms zelfs (verbaal) agressieve uitingen richting buschauffeur of hulpverlener als die niet op tijd ter plekke is. 'We pikken het niet' prijkt nog met regelmaat op de petjes van de vakbondsleden. Toch heeft kennelijk niet iedereen de vaardigheid van het nee zeggen voldoende ontwikkeld. Jana Kemp leert lezers hoe zij 'het woord nee weer in hun woordenschat kunnen opnemen zonder vrienden, familieleden of baan te verliezen'.

De titel van het boek deed mijn wenkbrauwen fronzen: 'Excuses voor het ongemak' met als ondertitel 'de vele gevolgen van klantgericht organiseren'. Excuses voor het ongemak bij klantgericht organiseren botst in mijn gedachte. Klantgericht organiseren voorkomt juist ongemak is mijn geloof. Dus helemaal geen excuus. De achterpagina geeft aan dat het boek stof tot nadenken biedt aan iedereen die professioneel met dienstverlening bezig is. Ik besluit om het boek te gaan lezen.

Het is de bekendste zoekmachine ter wereld, het bedrijf lijkt alleen maar fans te hebben, en er is zelfs een werkwoord ontleend aan de bedrijfsnaam: inderdaad, ik heb het over Google. Het is de American Dream: twee slimme jongens die samen een bedrijf oprichten dat inmiddels miljarden dollars waard is. Het boek 'Google, het verhaal achter het mediasucces' van David Vise en Mark Malseed belooft een unieke kijk in de keuken van een bruisend bedrijf, gebaseerd op onderzoek en onbelemmerde toegang tot de archieven van Google.

‘Ik heb alle stukken voor je uitgeprint, behalve dat stuk over de tabakscode.’ ‘Prima, doe je ze even in mijn tas, ik ga er zo vandoor.’ Tijdens de vergadering komt de directeur in kwestie erachter dat de stukken over de Code Tabaksblat ontbreken. Deze parafrase van een ingezonden brief in het NRC geeft onbedoeld een beeld van de status van de ‘code’. Bij mensen op de werkvloer totaal onbekend, en ook nog niet al te levend bij mensen die het direct aangaat. De reden voor deze wat wankele status kan liggen in de consequenties van de code (een stortvloed aan regeltjes, risicoaansprakelijkheid, enzovoort), maar misschien ook wel in de schaarse toegankelijke literatuur over dit onderwerp. Dit jaar verscheen het boek Codes & Commissarissen van Jan Schoenmakers en Heske van Eyck, een boek waarin de toezichthouders zelf aan het woord worden gelaten.

In 1998 verscheen onder auspiciën van Berenschot 'Het managementmodellenboek', waarin managers en adviseurs bekende en minder bekende modellen toelichten en becommentariëren. Vanuit de inkooppraktijk van ditzelfde adviesbureau is nu 'Het inkoopmodellenboek' opgesteld. Het voorwoord van het boek wijst erop dat 'leren' onderdeel is van het woord 'modelleren'. Leren door de juiste vragen over een model te stellen, vragen die het model vormgeven en wellicht de basis zijn voor nieuwe of aangepaste modellen.