Genoeg bewegen op een dag kan normaal gesproken al best een opgave zijn. Maar als je thuiswerkt al helemaal. De gebruikelijke beweegmomenten zijn tot een minimum beperkt. Niet naar je werk fietsen, naar het treinstation lopen en geen loopjes meer door de wandelgangen. Je moet er helemaal zelf voor zorgen dat je van die stoel af en in beweging komt.
Mensen zijn lui
Waarom is in beweging komen zo lastig? Daarvoor moeten we naar het verleden kijken. Ons lichaam is ingesteld op energiebehoud. We zijn, zonder dat iemand daar schuld aan heeft, van nature lui aangelegd. Lang geleden hielp dit energiebesparende systeem ons om te overleven, maar nu belemmeren deze oerstrategieën ons om in beweging te komen - helemaal als we thuiswerken!
Die luiheid is verklaarbaar, maar allesbehalve wat we nodig hebben. Want je lichaam is dan misschien ingesteld om energie te behouden, het is ontworpen om te bewegen. Als we niet bewegen, gaan we haperen, of erger nog: we gaan stuk.
De klachten vliegen me in Coronatijd om de oren, van irritante nekpijn tot diepe somberheid. Een actieve leefstijl is essentieel om deze periode goed door te komen. Wetenschappers, onder wie hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder, stellen zelfs dat bewegen ons afweersysteem versterkt. Iets waarvan het coronavirus het belang extra benadrukt.
Intelligent zelfbehoud
Moeten we ons dan richten op nieuwe persoonlijke records en dat ideale streefgewicht? Ik geloof van niet. In coronatijd staat lichaamsbeweging in het teken van zelfbehoud. Dat leg ik even uit: tijdens een crisis staan veel mensen - bewust of onbewust - in de overlevingsstand. Deze stress-modus helpt je door zo'n periode met veranderingen, spanning en onzekerheid te komen. De rekening hiervan krijg je pas achteraf in de vorm van fysieke of mentale klachten, of zelfs een complete instorting. Dus staar je nu niet blind op grote doelen, maar wees slim en behoud jezelf op een intelligente manier.
De methode die ik hiervoor gebruik staat beschreven in mijn boek Intelligent bewegen. Het kent een ontwikkeldriehoek waarbij je beweging gebruikt om op drie vlakken vaardigheden te ontwikkelen: fysiek, mentaal en emotioneel. Deze dimensies kun je ook toepassen op intelligent zelfbehoud. Gebruik lichaamsbeweging om fysiek, mentaal en emotioneel gezond te blijven. Met bewegen versterk je het afweersysteem (fysiek), doorbreek je de stroom van gedachten of gepieker (mentaal) en ontdoe je jezelf van stress en sombere gevoelens (emotioneel).
Onthoud daarbij: intelligent zelfbehoud draait om het behouden van een gezonde basis tijdens een crisissituatie, niet om het realiseren van grootse doelen. Mijn advies is: wees niet te ambitieus of kritisch op jezelf, maar wees mild. De crisis vraagt al genoeg van je!
3 tips voor intelligente beweging in je dag
Hoe kun je voldoende bewegen in coronatijd voor intelligent zelfbehoud? Hieronder geef ik je drie praktische tips.
Dynamisch werken. In huis zijn er volop beweegmogelijkheden. Eerst de inkoppertjes: je kunt wandelend bellen met een collega, wat vaker een glas water halen (zet dus geen grote fles water op je bureau) of pak een keertje extra de trap. Steeds meer bedrijven stimuleren dynamisch werken. Dan wordt het leuk, want het meubilair nodigt daarbij uit om te bewegen, balanceren of staan, zoals een fietsbureau, beweegkruk of zit-sta-bureau. Bij gebrek aan zulke hulpmiddelen kun je natuurlijk ook creatief zijn!
Actieve breaks. Met een korte lunchwandeling of een rondje fietsen bouw je een break in de sleur van het thuiswerken. Laat je telefoon thuis! Door dit soort laagdrempelige beweegmomenten in te bouwen, breng je gemakkelijk meer activiteit in je dag en zorg je voor je lijf én je brein. Het gaat puur even om je zinnen te verzetten en je lichaam te activeren, tussen alle afspraken door. Houd het dus klein en volg daarbij je ademhaling. Zo zet je jezelf in je lichaam en ontstaat er ruimte in je hoofd voor wat er komen gaat. Als bonus geeft de frisse lucht je weer energie voor de rest van je dag.
Quality bodytime. Als het lukt, breng dan je lichaam af en toe naar een hoger activiteitsniveau. Trek je hardloopschoenen aan ren het bos in, spring op je fiets en vreet een paar kilometer of doe wat eenvoudige krachtoefeningen in het park. Om de kwaliteit van het beweegmoment te waarborgen laat je gadgets, telefoon of andere afleiding thuis. Maak er quality time van met je lichaam. Dit is niet alleen gezond, maar verhoogt ook je creativiteit en productiviteit.
Moet dit nou écht?
Je werk vraagt veel van je brein: keuzes maken, (digitale) prikkels managen en zo nu en dan eens diep nadenken. Hiervoor moet je brein continu informatie filteren en verwerken. Door te bewegen prik je door die denkbubbel heen. Je brengt je brein meer in verbinding met je gevoelsleven en je lichaam. Dat noemen ze in de psychologie ‘integratie'. Je prefontale cortex - het deel van je brein waarmee je bijvoorbeeld rapporten analyseert en processen uitdenkt - gaat dan heel even op de ‘sluimerstand'. Andere systemen worden juist actiever, zoals de netwerken waar creativiteit en probleemoplossend vermogen zitten. Lichaam en brein komen dus letterlijk in een andere modus. Met de kans dat je in de flow raakt.
Intelligent bewegen is dus win-win: aan de ene kant ben je de luiheid te slim af en voorkom je klachten en aan de andere kant presteer je duurzaam beter, thuis én op het werk!
Fabio D'Agata startte in 2012 met SPAT verandert. Als directeur begeleidt hij coaches met een SPAT licentie die de kracht van lichaamsbeweging gebruiken bij verandertrajecten. Daarnaast is hij spreker en coach van individuen en teams uit het bedrijfsleven en personen met een specifieke zorgsituatie. Hij is de auteur van Intelligent Bewegen.
Foto door PxHere
Over Fabio D'Agata
Fabio D'Agata (1984) is oprichter en directeur van SPAT Verandert, gespecialiseerd in duurzame gedragsverandering door beweging. Zijn methode is inmiddels omarmd binnen het bedrijfsleven, de zorg, het onderwijs en overheidsinstellingen. Door zijn vernieuwende visie op beweging en persoonlijke groei is hij een veelgevraagd spreker op dit gebied.
