Niet Europa staat in het brandpunt, maar de ‘rug van Azië’ waarover de belangrijkste handelsroutes lopen. Opeens is de Ottomaanse wereldkaart relevanter dan de traditionele wereldkaarten waar Europa het startpunt is. En belangrijker: Europa, met in zijn kielzog de VS, wordt gedegradeerd tot continent dat zich opwerkt van barbaarse uithoek, via een verzameling van ongekende roofstaten tot een afstervend aanhangsel van een machtig Azië. Historisch niet allemaal even verantwoord, maar wel verfrissend.
In de managementliteratuur is wisseling van perspectief ook al geruime tijd gemeengoed, alleen heet het dan ‘interdisciplinair’ of ‘out of the box’. Of heel speels ‘omdenken’. Maar leuker en informatiever zijn de boeken van experts uit andere disciplines die management op de een of andere manier als uitgangspunt nemen.
Een fraai voorbeeld is sociaalpsycholoog Bram Buunk. Wars van management schreef hij het toch voor managers zeer relevante Oerdriften op de werkvloer. Sindsdien weten we dat je roddelen moet omarmen, en niet uitbannen zoals managers proberen. De roddel is het cement dat groepen bijeen houdt. Roddelen maakt het dus mogelijk dat mensen in organisaties kunnen functioneren! Sindsdien weten we ook dat de selectiemethoden van personeelspsychologen zelden deugen. Ga dus maar gewoon af op je intuïtie (al betwijfelen ‘experts’ als Kahneman - Ons feilbare denken - en recent Nisbett in Denkkracht het waarheidsgehalte van intuïtie). Kijk, daar heb je als manager wat aan! Of neem de doorlopende discussie over vrouwenquota op topposities: veel vrouwen willen helemaal geen carrière maken, ze willen de concurrentiestrijd niet aan om de top te bereiken. Er zijn gewoon biologische verschillen. Mannen willen andere dingen dan vrouwen die we nu evolutionair kunnen verklaren. (Een stelling die wordt beaamd door Marieke Stellinga in haar Mythe van het glazen plafond).
Naast gedrag is neuro een mooi voorbeeld. Tot voor kort alleen interessant voor chirurgen en een paar marketeers, maar nu ook voor managers van belang. Van ‘Vijfde Revolutie’ tot managementcarpaccio. In 2010 zegt ‘revolutionair’ Lone Frank dat de ontwikkelingen in de neurologie mogelijk hebben gemaakt om te weten wat mensen echt denken. Managers krijgen dus inzicht in wat werknemers echt vinden, en dat vergemakkelijkt verandertrajecten, omdat je gerichter kunt communiceren, of belonen.
Een nieuw fenomeen is de expert die uit zijn comfortzone stapt en zich een meer ‘wereldse’ rol aanmeet. Zo leert neuro-professor Victor Lamme in de rol van ‘kosmopoliet’ ons dat het stapelen van drijfveren wel eens een recept voor ‘winnen’ kan zijn. Van verkiezingen (Trump) maar ook van klanten. Lamme onderscheidt drie krachtige drijfveren: hebzucht, angst en kuddegedrag. Als je deze op de juiste manier weet te bespelen, is succes gegarandeerd. Vanuit dezelfde rol plaatst Lamme vraagtekens bij zaken die op het eerste gezicht goed lijken. Zoals transparantie: een goed idee maar een met bijwerkingen. Het gaat namelijk bergafwaarts met vertrouwen, een ander goed idee, als transparantie toeneemt. We hebben namelijk de neiging om altijd te focussen op de dingen die niet goed gaan en op negatieve informatie, zegt Lamme in Waarom.
Voor wie straks een nieuwe bril overweegt, is er een met multi-perspectieve glazen minimaal te overwegen.
Over Pierre Pieterse
Pierre Pieterse was tot februari 2022 hoofdredacteur van Managementboek Magazine.
