Het werk van CA voor de Trump-campagne is betiteld als één van de grootste schandalen in de geschiedenis van de Amerikaanse verkiezingen. Maar naast de Trump-campagne was CA betrokken bij de Brexit-campagne van Leave.eu, diverse verkiezingen in Azië en Afrika. In De Datadictatuur Hoe je wordt gemanipuleerd in wat je doet, denkt en stemt vertelt Kaiser haar persoonlijke verhaal.
Eind 2014 trad de Amerikaanse in dienst van het Engelse moederbedrijf van CA. Na jaren in de Obama-campagne gewerkt te hebben als communicatie en data-strateeg viel Kaiser voor de overtuigingskracht van Alexander Nix. Ze kon direct aan de slag met een campagne voor de Nigeriaanse verkiezingen. In de vier jaren erna werkte Kaiser hard, op vele plekken en campagnes. CA had een methode ontwikkeld om bevolkingsgroepen (kiezers) in te delen. Dit model was gebaseerd op grote hoeveelheden data-punten van miljoenen mensen. De onderliggende dataset (database) was op verschillende manieren verworven. Vanuit die kiezersindeling werden campagnes en boodschappen ontwikkeld. Veel gebeurde digitaal, via sociale media. Maar ook analoge campagnes werden ingezet, radio en televisieboodschappen werden niet genoemd.
De echte treasure trophy, het onderscheidende vermogen van CA, was de inzet van veel data dat via Facebook was verkregen. Facebook stond het lang toe aan developers om een ‘vrienden-api’ te gebruiken. Via simpele quizjes en andere kleine applicatie werd niet alleen de data van de Facebook-gebruiker verworven, maar ook alle gebruikersdata van zijn of haar vrienden. Op deze manier kreeg CA toegang tot de data van tientallen miljoenen Amerikanen. En van die tientallen miljoenen mensen, honderden data-punten. CA was overigens niet de enige partij die op deze manier persoonlijke data heeft verkregen. Wat CA in 2015 niet gedaan heeft, is de data vernietigd. Iets dat door Facebook opgedragen is, nadat de onrechtmatigheid van die ‘vrienden-api’ gebleken was.
Kaiser probeert in haar verhaal uit te leggen wat haar allemaal is overkomen. Hoe een democratisch activiste in de kringen van conservatieve Republikeinen terecht kwam. Ze ging op de foto met Trump, trok champagne open met de miljardairs’ familie Mercer na de overwinning en werkte samen met Stephen Bannon. Al vroeg in haar werk voor CA en Nix had ze het gevoel dat er zaken niet klopten. Ze schetst wat excuses om vier jaar door te blijven gaan: eindelijk een goed salaris, een zieke vader waar veel geld naar toe moest én de charmes en beloftes van Alexander Nix. En dat haar veel pas duidelijk werd toen nieuwsberichten in 2017 en 2018 onthulden op welke CA een rol had in de Brexit en de Trump-campagne. Ze had toen net het schip verlaten.
Het verhaal is zeker in de eerste hoofdstukken een excuus verhaal. In het laatste deel probeert ze zich te rehabiliteren. Er werd in de media een beeld geschetst dat zij een drijvende kracht was achter zowel de Brexit als Trump-campagne. Dat maakt ze veel kleiner. Of dat echt zo is, zal de komende tijd uit alle lopende rechtszaken moeten komen.
Een ander beeld dat over haar is neergezet is dat van een klokkenluider. Daar gaat ze nauwelijks op in. Voor de echte bom barstte was ze al niet meer werkzaam voor CA. Kaiser werkte wel direct mee aan allerlei hoorzittingen in Groot-Brittannië en Amerika. Ze werkte mee aan de documentaire The Great Hack dat in eerste instantie bedacht was om te laten zien hoe de big data een rol ging spelen in onze democratische verkiezingen. Ze was in interviews en presentaties direct erg open over haar rol en verwierp de manier waarop de campagnes gevoerd waren. Haar excuus was dat ze niet inhoudelijk betrokken was bij de uitvoering. Ze deed meer de verkoop en organisatie.
Brittany Kaiser is nu net 33 jaar, werkt hard aan haar platform #OwnYourData waarin ze als pleitbezorgster van het individuele recht op data actief is. Haar geschiedenis met Cambridge Analytica en de historische verkiezingscampagnes van de afgelopen jaren zal haar niet zo snel loslaten. In Data Dictatuur laat ze zien hoe datagedreven marketing, slim toegepast, ons direct kan beïnvloeden, en in het democratisch stemproces een beslissende stem kan krijgen. Een belangrijke les voor iedereen die begaan is met vrijheid en democratie.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
