Het verlenen van kredieten is de ‘core business’ van de bank. De marge op die kredieten is (veel) hoger dan de marge op aangetrokken spaargeld, en in goede tijden hebben de banken altijd flink verdiend. Ook de bedrijven die geleend hebben van de banken, maken winsten en kunnen makkelijk terugbetalen. Niks aan de hand dus, in goede tijden. In slechte tijden echter, maken bedrijven verliezen, ze komen in de problemen en kunnen soms hun leningen niet meer terugbetalen. En dan kunnen de verliezen op verleende kredieten zodanig oplopen dat de bank zelf in de problemen komt…
Kredietverliezen
Het is duidelijk dat kredietverliezen in tijden van crisis fors kunnen oplopen. De eerste crisis die ik bewust meemaakte, was de vastgoedcrisis in NL van 1978 – 1984. Mede als gevolg van een erg hoge rente stortten de huizenprijzen toen in. Vanaf eind vorige eeuw hebben we internationaal veel crisissituaties gezien, van de Azië crisis (1997) tot Rusland (1998), de ‘fallen angels’ in de dot.com bubble begin van deze eeuw, de grote financieel economische crisis vanaf Lehmann in 2008 tot zeg 2013, en meest recent de COVID 19 crisis.
Bodemvissers en broekriemen
Gek genoeg ligt het aantal faillissementen in de afgelopen anderhalf jaar nog ver beneden gemiddeld. Volgens velen hangt dat samen met de ruimhartige steun van de overheid en uitstel van betalingen bij de banken en de belastingdienst, en wordt de echte schade pas zichtbaar als de steun ophoudt. Verder valt op dat sommige sectoren profijt hebben van deze crisissituatie, denk aan online - en bezorgdiensten, maar ook bijv. de IT sector, de farmaceuten en de handel in (tweedehands) auto’s (en broekriemen). Daarnaast doen allerhande profiteurs (‘bodemvissers’) goede zaken.
Restructuring and recovery
Maar goed, is die crisis er eenmaal, dan gaan de banken zich weer zorgen maken, dan treffen ze voorzieningen voor de verwachte kredietverliezen, versterken hun ‘restructuring and recovery’ afdelingen, en gaan ze weer aandacht besteden aan de ‘lessons learned’ in de vorige crisissituaties.
De mannen en vrouwen van de ‘restructuring’ teams gaan hard hun best doen om hun zakelijke relaties die in de problemen zitten, te helpen er bovenop te komen (een ‘turnaround’ te bereiken) en daarmee ook direct het (eigen)belang van de bank te dienen, door het beperken van de kredietverliezen.
Duister
Wat ook heel bijzonder is, dat ongeveer niemand deze crisis – en ook de meeste vorige crisissen - ziet aankomen, noch de economische experts, noch de beleidsmakers, en ook de banken en hun toezichthouders niet.
Dus je mag je wel afvragen of economie wel echt een wetenschap is, of dat we eigenlijk allemaal in het duister tasten… De banken proberen uit alle macht de maakbaarheid te kunnen vergroten door nieuwe, beter voorspellende, modellen te maken, o.b.v. uitgebreide data-analyses en logaritmen, maar het is zeer de vraag of die gaan werken. Immers, resultaten uit het verleden geven geen garantie voor de toekomst…
Lessen en do’s en don’ts
Het eerste deel van mijn boek gaat over de lessen die we geleerd hebben in slechte tijden, lessen die de banken toch weer regelmatig vergeten in de goede tijden. Aan de hand van een aantal thema’s – vanaf de eerste waarschuwingssignalen – behandel ik welke dingen steeds weer fout gingen.
Het tweede deel van het boek behandelt vervolgens de ‘do’s and don’ts’ in financiële probleemsituaties, de principes, de technieken en de toolbox die je zou moeten gebruiken in crisis situaties. Daarnaast besteed ik ook de nodige aandacht aan het gedrag, de communicatie die nodig is om effectief te zijn, en iedereen bij de les te houden en ‘de goede dingen’ te laten doen.
Aan de hand van vele – nog steeds actuele – voorbeelden en cases uit de praktijk, uit mijn eigen langjarige en internationale ervaringen, is ‘Heavy Weather Banking’ een handboek dat nuttig is voor iedereen die baat heeft bij goede adviezen uit de praktijk. Omdat het boek meer verhalend is, en meer gebaseerd op gezond verstand dan academisch, is het geen hogere wiskunde geworden. En dat bevordert de leesbaarheid.
Bankpraktijk
Het boek is geschreven vanuit de bankpraktijk, en de logische eerste doelgroep zijn bankiers die werkzaam zijn in de zakelijke kredietverlening. Daarnaast is het boek nuttig voor de vele financiële en juridische adviseurs in het veld, en natuurlijk voor de ondernemers / bedrijven zelf, hun accountants en commissarissen.
