Nederland krijgt de komende twintig jaar te maken met een ouder wordende bevolking. Dat brengt veel complexe vraagstukken met zich mee. Hoe benutten we de kracht van een grotere groep ouderen? Hoe kunnen we mensen helpen gezond te blijven en hoe draagt dat bij aan hun zelfredzaamheid? Hoe zorgen we voor passende zorg en ondersteuning als deze nodig is? En hoe huisvesten we een groeiende bevolking met betaalbare toegang tot de woningmarkt voor jongeren en passende huisvesting voor ouderen?
Met het programma Ouder Worden 2040 zijn we een maatschappelijke dialoog over die ouder wordende samenleving gestart. Samen met tientallen anderen, jonger en ouder, professional en vrijwilliger, expert en ervaringsdeskundige, presenteren we een transformatieagenda als antwoord op een toekomst van een ouder wordende samenleving.
Transformatieagenda
De transformatieagenda is opgebouwd rond vijf overkoepelende thema’s in de samenleving, waarin iedereen, ook mensen in de derde en vierde levensfase, meedoet en ertoe doet. In deze samenleving worden we versterkt in, en aangesproken op ons talent en zijn we ieder op onze eigen manier van betekenis. We wonen veilig, duurzaam en betaalbaar in een leefomgeving die we gezamenlijk vormgeven, leeftijdsvriendelijk is en bijdraagt aan onze gezondheid en vitaliteit. Vitaliteit waarin we ook zelf veel investeren, met als resultante dat als we zorg en ondersteuning nodig hebben, die ook geboden kan worden, informeel en formeel. Technologie en digitalisering ondersteunen daarbij op een inclusieve, veilige en betrouwbare manier.
De agenda is niet een droombeeld of een top-down bedacht antwoord op de uitdagingen van morgen. De agenda is vooral bedoeld om de zogenaamde vaak regionale Doe-coalities die nu al werken aan een antwoord op de maatschappelijke uitdagingen te ondersteunen. Ondersteunen door de belemmeringen die hun in de weg staan van innovatie weg te nemen en vooral door met opschalings- en doorzettingskracht te zorgen dat we niet overal het spreekwoordelijke wiel opnieuw uitvinden.
Comfortzone
Het realiseren van deze beweging is niet vanzelfsprekend. Wat voor de één inspirerend is, kan voor de ander een doembeeld zijn. En wat gemakkelijk opgeschreven is, kan in de praktijk erg weerbarstig zijn of veel geld (lijken te) kosten. Het vraagt aan veel mensen om uit hun comfortzone te stappen. Bijvoorbeeld omdat voor de realisatie domeinoverstijgend samengewerkt moet worden met publieke en private partners en natuurlijk … de burger zelf. De complexiteit van de vraagstukken is ook zodanig dat ze niet op voorhand volledig uitgewerkt en ingevoerd kunnen worden. Dat betekent aan de slag gaan met innovatie, zonder dat je precies weet waar je uit gaat komen. Het realiseren van deze transformatieagenda is een proces van vallen en opstaan, maar vooral van lef en leren van elkaar. En het onderlinge vertrouwen dat samen de oplossingen gevonden en gedragen zullen worden. Kijken waar initiatieven succesvol zijn en die opschalen, uitbreiden en verbreden, zodat ze elkaar en de transformatie als geheel versterken. En durven aangeven wat anders loopt dan gepland of verwacht, zodat we in een lerende beweging vooruitgaan.
Maatschappelijke dialoog
Daarom is een maatschappelijke dialoog onlosmakelijk verbonden met deze agenda. Een maatschappelijke dialoog die we als samenleving met elkaar moeten voeren over de wijze waarop we deze agenda met elkaar in samenhang vormgeven. De samenleving is tenslotte van ons allemaal. In goede, maar ook in minder goede tijden. De hier genoemde vraagstukken raken iedereen, iedereen kan bijdragen aan de oplossing en heeft daar op zijn eigen manier ook een verantwoordelijkheid in. De agenda is dan ook geschreven in de wij-vorm in het besef dat ‘wij’ tegelijkertijd iedereen en niemand is. Drie scenario’s over de ouder wordende samenleving helpen bij het voeren van deze dialoog, maken ons duidelijk waar huidige ontwikkelingen toe kunnen leiden en op welke wijze we daarop samen invulling aan kunnen geven. In elk van deze drie scenario’s wordt een mogelijke en plausibele toekomst beschreven, waarvan de eerste indicaties nu al zichtbaar zijn. Elk scenario is een individueel verhaal dat onafhankelijk van elkaar doorleefd kan worden, waar we ons een mening over kunnen vormen en we het gesprek kunnen voeren over wat we gaan doen als de toekomst zich in die richting beweegt. We hopen dat de scenario’s je in staat stellen om op een nieuwe manier naar jouw rol in de ouder wordende samenleving te kijken. Doe je mee?
Over Philip J. Idenburg
Philip J. Idenburg is als cocreator van Ouder Worden 2040 vanaf het begin af aan betrokken geweest als aanjager en programmaleider. Hij is daarnaast als managing partner verbonden aan strategie- en innovatiebureau BeBright en ondersteunt zorgpartijen op het gebied van strategie en innovatie-vraagstukken. Philip is een veelgevraagd spreker voor lezingen en colleges.
