De belangrijke rol van managementideeën in de managementwereld en de potentiële impact van deze ideeën op managers en organisaties zijn denk ik een belangrijke redenen om de alledaagse processen van het produceren van managementkennis beter te begrijpen. Deze processen blijven in mijn ogen vaak voor een belangrijk deel onzichtbaar of worden al dan niet doelbewust uit het collectieve geheugen gewist (niet in de minste plaats door zogenaamde management-modellen-boeken). Op basis van zowel de belangrijkste inzichten uit bestaande wetenschappelijke studies als de concrete en praktische ervaringen van managementdenkers, voor wie dit onderdeel is van hun dagelijkse werk, poog ik met dit boek bekende ideeën terug te herleiden naar hun fabricage: de ideeënfabriek en de specifieke werkplaats waarin ze zijn ontwikkeld.
Een belangrijke basis voor dit boek kan worden gevonden in het uitgebreide wetenschappelijke onderzoek naar de dynamiek rondom de wijze waarop goeroes en consultants (commercieel) succesvolle ideeën ontwikkelen. Sinds de baanbrekende publicaties van Huczyski uit 1993 (Management gurus: What makes them and how to become one) en Abrahamson uit 1996 (Management fashion) is er een groeiende en invloedrijke stroom onderzoek op gang gekomen naar de aantrekkingskracht van bepaalde ideeën in de managementwereld en hun invloed op het functioneren van organisaties. Ik zie dat in de loop van de tijd steeds meer wetenschappers zich hiermee bezig zijn gaan houden en dat het arsenaal aan kennis over dit onderwerp gestaag groeit. Momenteel werken we met een team van vooraanstaande wetenschappers uit de Verenigde Staten, Canada en Groot-Brittannië aan een boek, uitgegeven door Oxford University Press, dat een overzicht moet bieden van al het onderzoek dat er wereldwijd is uitgevoerd naar de ontwikkeling, verspreiding en impact van managementideeën. De Managementideeënfabriek baseert zich dan ook op de belangrijkste inzichten uit deze vele studies die de laatste vijfentwintig jaar zijn gedaan op dit vlak.
Deze wetenschappelijke basis combineer ik met de concrete ervaringen en zienswijzen van ervaren en veelal bekende managementdenkers. Dit biedt in mijn ogen een belangrijke mogelijkheid om te leren van gelouterde goeroes en adviseurs die dagelijks en vaak al jarenlang betrokken zijn bij de ontwikkeling van nieuwe managementideeën. Zo heb ik een ruim veertig Nederlandse managementdenkers mogen spreken. Deze mensen werkten vaak bij prominente adviesbureaus en hebben op dit vlak met hun voeten in de modder gestaan. Dat wil zeggen: mensen die een tijdlang aan een bepaald managementidee hebben getrokken, daarvoor op de zeepkisten hebben gestaan en dit idee actief hebben gepromoot onder hun collega’s en het grotere managementpubliek.
Ook leggen we ons oor te luisteren bij verschillende internationaal bekende managementgoeroes. Ik was in de gelukkige omstandigheid om samen te kunnen werken met professor Tim Clark, een van de meest bekende experts op het gebied van onderzoek naar managementgoeroes. Hij heeft in zijn onderzoek niet alleen uitgebreide analyses gemaakt van de live presentaties van deze goeroes, maar ook de belangrijke mensen kunnen interviewen (goeroes, editors, ghostwriters) die mede verantwoordelijk zijn geweest voor een aantal wereldwijde bestsellers op het gebied van management. In deze interviews deelden zij hun vaak uitgebreide ervaring over hoe zij deze boeken schrijven en in de markt zetten en gaven zij hun visie op wat precies onderscheidend is voor een succesvol managementboek.
In De managementideeënfabriek laten al deze managementdenkers hun licht schijnen over de alledaagse praktijken in de ideeënfabriek, delen hun vaak uitgebreide ervaringen maar leggen ook hun worstelingen en onzekerheden bloot. Het centrale punt is hier dan ook te laten zien hoe de managementideeën die op dit moment op grote schaal bekend en geaccepteerd zijn, vooral het resultaat vormen van mensenwerk – maar wel van mensen die een uniek vak verstaan.
Stefan Heusinkveld is als hoofddocent verbonden aan de vakgroep management en organisatie van de Vrije Universiteit en doet onderzoek naar de aantrekkingskracht van goeroes en hun ideeën. Hij is de auteur van De managementideeënfabriek.
