In de geschiedkundige kringen noemen ze wat Koos de Wilt in zijn boek Rembrandt INC. doet ‘anachronisme’. Geen zuivere koffie volgens veel historici, want door het verleden te bekijken door de ogen van nu, kun je er zomaar allerlei betekenissen aan geven die tijdgenoten er nooit aan gegeven zouden hebben.
Maar De Wilt maakt het met zijn SWOT’s, ‘habits’ en succesfactoren zo bont dat daardoor het probleem vervalt; het wordt vermakelijk. Sterker nog: door Rembrandt als ondernemer en bedrijf te behandelen zet hij hem naar alle waarschijnlijkheid realistischer neer dan het traditionele romantische beeld dat lange tijd van de kunstenaar is gekoesterd. Rembrandt leefde in een tijd – de zeventiende eeuw - waarin een schilder daadwerkelijk een ondernemer en een veredeld ambachtsman was. Geen onbegrepen genie dat – à la Van Gogh - zwanger van hooggestemde gevoelens en bezeten van scheppingsdrang, zich nauwelijks in de banaliteit van de burgerlijke samenleving weet te handhaven.
Al met al is wat De Wilt in dit boek doet juist verfrissend. Het ademt de geest van dilettantisme, maar je komt toch maar mooi te weten dat de grote schilder op veilingen zelf op zijn schilderijen bood, teneinde de prijs zo hoog mogelijk op te drijven. En dat hij – hoewel hij van het woord nooit gehoord kan hebben – wel degelijk met marketing bezig was, en zelfs met serieproductie (etsen). Rembrandt-kenners wisten al die dingen allang. Maar voor niet-kunsthistorici zijn het eye-openers. In de categorie nice-to-know.
Over Pierre de Winter
Pierre de Winter is freelance journalist.
