Wil je succesvol zijn in je werk en eigenlijk je hele leven, dan moet je wel extravert zijn - of je op z'n minst extravert kunnen gedragen. Susan Cain bevraagt die norm en stelt daar haar eigen introverte ideaalbeeld tegenover. Een welkom geluid in een wereld waarin je, wat je ook bent of doet, je in elk geval een vlotte prater moet zijn. Susan Cains 'Stil' wekte hoge verwachtingen bij mij: eindelijk iemand die aan dat glanzende vernislaagje van het extraverte ideaal gaat krabben!
Het boek bleek ook nog eens een New York Times bestseller en na het zien van een inspirerende TED-presentatie van de auteur kon ik al helemaal niet meer wachten tot het boek in mijn brievenbus zou vallen. Het boek is ook heel interessant en zinvol: Cain haalt bijvoorbeeld allerlei modes in het hedendaagse werken door de mangel. Nee, brainstormen en groepsdiscussies leiden niet tot betere en creatievere ideeën, maar door groepsdruk juist tot fouten en middelmatige uitkomsten. En als een derde tot de helft van de mensen introvert is, dan betekent dat ook dat bijna de helft van de mensen die nu in kantoortuinen moet werken niet goed tot zijn recht komt. De voortdurende prikkels en afleiding in zo'n omgeving is prettig voor extraverte mensen, maar contraproductief voor introverten. Die kunnen door de continue afleiding niet doen waar ze echt goed in zijn: zich ergens op concentreren, er helemaal in duiken en tot nieuwe inzichten komen.
Helaas wekte het boek, naarmate ik verder las, ook in toenemende mate mijn ergernis. Zo lijkt introvert zijn voor Susan Cain te staan voor zowat alles wat lief en aardig is. Naast diepe denkers zijn introverten voor Cain ook meteen maar hoogsensitief, creatief, empathisch, gewetensvol en door hun grotere vermogen om impulsen te controleren ook nog eens betere beleggers. 'Stil' is vlot geschreven - ik zou bijna zeggen extravert, want de auteur houdt niet op met kletsen.
Dat leest lekker weg en zorgt voor volop vermaak, maar verhult ook dat het boek wat ongestructureerd is en soms regelrechte onzin opdist. Dat een gevoelig sprookjesfiguur als Assepoester blauwe ogen, een slank postuur en een smal gezicht heeft, is voor Cain een aanwijzing dat deze lichaamskenmerken duiden op introversie. Mij lijkt het eerder een verbeelding van ons Westers schoonheidsideaal. Daarmee lijdt het boek vooral aan het euvel dat Cain alles wat ze weet over haar onderwerp in haar boek wilde stoppen, van persoonlijke anekdotes tot wetenschappelijk onderzoek.
En dat is jammer, want Susan Cain heeft met 'Stil' een mooi en belangrijk onderwerp te pakken waar ze ook lezenswaardige dingen over te vertellen heeft. Helaas sneeuwen die mooie punten nu vaak onder in het bombardement van 'feiten' en 'feitjes' dat ze nodig denkt te hebben om haar punt te maken.
Over Yvette Bartholomée
Yvette Bartholomée is freelance onderzoeker en tekstschrijver. Zij houdt zich onder andere bezig met marktwerking in de publieke sector, de relatie tussen wetenschap en beleid en de geschiedenis van de menswetenschappen.
