'Verbaal Meesterschap' gaat over effectief communiceren, want 'Zowel zakelijk als privé worden de resultaten in jouw leven bepaald door hoe jij wat wanneer zegt. Zij die de kunst van het 'spreken met impact' beheersen, krijgen de beste banen, zijn de meest effectieve leidinggevenden, belanden het minst in echtscheidingen, creëren de mooiste resultaten bij de opvoeding van hun kinderen, komen het meest zelfverzekerd over en kunnen het meest voor de mensheid betekenen.' Een soort Haarlemmerolie, dus. En net als voor dat eertijds zo vermaarde wondermiddel geldt ook hier: je moet ervan houden en je moet erin geloven.
Het boek bestaat uit twee delen, die vrij weinig opzienbarends te melden hebben. In het eerste deel maakt Remco Claassen ons deelgenoot van vier inzichten waar iedere spreker 'weet van zou moeten hebben voor hij zijn mond open doet'. Kort gezegd: vaak is even luisteren en nadenken veel effectiever dan meteen reageren.
In het tweede deel beschrijft hij wat een spreker moet doen om zijn publiek doelmatig te beïnvloeden. Hij moet op onderhoudende wijze een stuk of vijf belangrijke punten bespreken, waarvan ook de attent gemaakte toehoorders het belang voelen. Passend taalgebruik, het goed benutten van het podium, functionele goed ondersteunende gebaren en herhaling maken de boodschap een stuk sterker. Denk terug aan uw favoriete docent en u zult zien dat dit precies was wat hij deed. En wat u dus in grote lijnen waarschijnlijk ook al lang doet.
Op zich is er niet veel mis met het herhalen van een overbekende boodschap - Claassen zegt weinig anders dan wat Aristoteles, Seneca en Cicero tweeduizend jaar geleden al beweerden - want herhaling is immers nog altijd de toverkracht van de reclame. En aan zorgvuldig en juist taalgebruik in de breedste zin van het woord kan niet genoeg aandacht besteed worden. En daar zit 'm nou net de kneep. Want, het spijt me dat te moeten vaststellen, Remco Claassen beheerst de taal onvoldoende om een goed boek te kunnen schrijven. Ik heb zelden zo veel stijl- en spelfouten aangetroffen in een gedrukte tekst - fouten die een redacteur er moeiteloos uit had kunnen (en moeten!) halen. Ik zal u niet vermoeien met een uitputtende opsomming, maar me beperken tot de drie ergste en meest voorkomende.
Regelmatig verwijst Claassen met dat naar een de-woord en met die naar een het-woord. Hij spelt beroerd en inconsequent: Nyenrode en Nyerode, bijvoorbeeld. In zijn haast en enthousiasme vergeet hij af en toe woorden: 'Veel technieken uit dit boek zijn niet veel anders dan die in Tweede Wereldoorlog zijn gebruikt door mensen als Joseph Goebbels en Rudolf Hess.' In dat laatste citaat schuilt direct mijn andere bezwaar tegen 'Verbaal meesterschap': de ongekende en onnodige grofheid van het boek. Waarschijnlijk bedoelt Claassen het allemaal lollig en moet het op ons overkomen als een vermakelijke vorm van corporaal gebral, maar ik stoor me eraan. Aan opmerkingen als hierboven. Aan het veelvuldig gebruik van lul, shut up, fuck. Aan getekende grappen over Jezus en Adolf Hitler. Aan grappen over gehandicapten: de uitvallers van de Josti-band. Aan vrouwonvriendelijke opmerkingen als Maartje. Haar bijnaam is Gup. Ze blijkt meer reet te hebben dan Cup. Om met Herman Finkers te spreken: Dat heeft zo'n jongen toch niet nodig? Volgens Aristoteles, Seneca en Cicero bepalen de persoon van de spreker en zijn wijze van presenteren (mede) de geloofwaardigheid en aanvaardbaarheid van de redevoering.
Het moge duidelijk zijn, dat Remco Claassen wat mij betreft enigszins door het ijs gezakt is. Hij doet me nu vooral denken aan dat jongetje uit mijn klas, dat dacht dat hij populair kon worden door heel hard en heel vaak vieze woorden te roepen. En van zo iemand neem ik weinig aan. En dat vind ik oprecht jammer. Het zal toch niet voor niets zijn, dat Claassen zulke hoge beoordelingen krijgt van zijn publiek. Ontbreekt er dan toch iets op papier? Timing bijvoorbeeld of de sfeer van een gelijkgestemde zaal? Waarschijnlijk. Ik hoop, dat uitgeverij Spectrum zo slim is er een luisterboek met dvd van te maken. Ik denk dat Claassen daar wel uit de verf zal komen.
Over Bert Thiel
Bert Thiel (1961) studeerde Nederlandse taal- en letterkunde in Leiden. Hij gaf ruim dertig jaar les in het voortgezet onderwijs. Nu leest, dicht en schrijft hij.
