Het is voor allerlei zakelijke dienstverleners zoals consultants, projectleiders, of beleidsmedewerkers zeer de moeite waard om het te lezen. Het boekje maakt zijn doelstelling dan ook volledig waar: het maakt u alert op uw eigen functioneren, en u krijgt diverse handvatten aangereikt om uw professionele gesprekken te beïnvloeden.
'Gesprekskunst voor professionals' bevat tal van voorbeelden van gesprekken in de (zakelijke) dienstverlening. Het zijn verhalen van een schrijfcoach, een projectmanager, een trainer/facilitator, een medicus, een uitgever, een beleidsmedewerker, enzovoort. In vijf overzichtelijke hoofdstukken gebruikt Adrie van den Berge dit materiaal om zijn punt te maken. Hij legt uit wat het betekent om te hérkennen en te érkennen dat het in gesprekken soms niet loopt zoals u wilt. Het zijn zeer herkenbare voorbeelden, en dat heeft ook iets geruststellends: kennelijk ben ik niet de enige die dat meemaakt.
In het tweede hoofdstuk komen vier mechanismen aan de orde waardoor u uit de bocht kan vliegen: - We zijn teveel op ons eigen ongenoegen gericht en missen daardoor waar een ander mee zit. - We komen slordig tot vanzelfsprekendheden. - We blijven vasthouden aan wat we vinden ook al blijkt dat dit niet vanzelfsprekend is. - We laten ons meeslepen door onze emoties.
De achterliggende modellen worden helder uitgelegd zoals de 'ladder of inference' en de vicieuze cirkel waarmee u dankzij uw ongetoetste vanzelfsprekendheden uzelf en de ander steeds meer klem kan zetten. De meeste van ons hebben dit al wel eerder gehoord, maar het interessante is de directe verbinding aan voorbeelden uit de praktijk.
Goed, u weet dus dat u uit de bocht kunt vliegen. Wat dan? Voordat u naar de oplossing toewerkt, is het van belang eerst wat preciezer te kijken: wat was er in uw specifieke geval aan de hand? Van den Berge geeft aan hoe u terug kunt kijken op een gesprek, bijvoorbeeld door het gesprek uit te schrijven in twee kolommen: rechts schrijft u wat er gezegd werd, links wat u eigenlijk dacht of voelde. Of u kijkt met een collega terug aan de hand van analysevragen. Pas daarna komt de oplossing in zicht: enerzijds is dat nieuwsgierig zijn, belangstelling hebben voor de ander, en onderzoeken hoe de ander redeneert.
Anderzijds door uw eigen redeneringen te verhelderen en de ander uit te nodigen met u mee te denken. Van den Berge noemt dat: anders denken, praten en luisteren. Hij laat aan de hand van voorbeelden zien hoe u dat moet uitvoeren. Opvallend aan het boek is de typisch Nederlandse schrijfstijl. Sommige Amerikaanse boeken zijn zo nadrukkelijk bedoeld om u te overtuigen, dat het gelijk van de auteur van de pagina's druipt.
Dit boek is nuchterder, de schrijver laat professionals voor zichzelf spreken en hun ervaringen analyseren. De schrijver realiseert zich dat een boek lezen niet voldoende is om de technieken toe te kunnen passen. Net zoals een schriftelijke cursus zwemmen niet werkt. Maar, zoals iemand een keer tegen mij zei: 'Ik heb, voordat ik ging zeilen, inderdaad er een boek over nageslagen. Die theoretische kennis hielp mij wel degelijk toen ik aan het roer ging zitten. Ik leerde heel snel.' Hopelijk werkt dit boekje ook zo.
Over Carolien de Monchy
Drs. Carolien de Monchy, organisatieadviseur, ondersteunt professionals en teams bij het verbeteren van de kwaliteit van hun resultaten en hun werk. Speciale expertise in het begeleiden van organisatieveranderingen als strategieontwikkeling, professionalisering en arboconsultancy; zowel in profit als in not-for-profit organisaties. www.kennisfabriek.nl.
