De relevantie is er niet minder om, want met de ondertitel ‘Kantelen we door of kantelen we terug’ probeert hij inkopend Nederland een spiegel voor te houden. Als we doorgaan met een eenzijdige prijs- en kostenoriëntatie vanuit inkoop, zullen de businessmanagers en leveranciers de komende jaren met een grote boog om de inkopers en hun afdelingen heenlopen, waarmee alle inspanningen om inkoop op de kaart te krijgen weer teniet worden gedaan. Nog steeds actueel De publicatie van de originele artikelen vond plaats in de periode 2007 – 2014. Het is dat de daarbij horende jaartallen onder ieder artikel vermeld staan, want anders had je zomaar kunnen denken dat een groot deel van de artikelen van recente datum is. Niets is echter minder waar en daarmee ondersteunt Arjan van Weele direct al een van de punten uit zijn voorwoord. De (internationale) samenleving staat namelijk niet stil. De maatschappelijke veranderingen, die hij voor het voetlicht brengt in zijn artikelen en boekje, stellen nieuwe eisen aan het inkoopvak en degenen die daar leiding en uitvoering aan geven. Daar kun je als inkoopprofessional voor weglopen of je verantwoordelijkheid nemen en de strijd aangaan. Trends en ontwikkelingen In het eerste hoofdstuk schetst Arjan van Weele het verband tussen macro- en microtrends en de rol die bedrijven en hun inkoop daarbij kunnen spelen. Daarbij is er prominent aandacht voor de verschuiving van shareholder value naar stakeholder value en het belang van die stakeholder. Vervolgens wordt stil gestaan bij de inmiddels zes drukken van het boek ‘Inkoop in strategisch perspectief’ en de ontwikkeling die het boek heeft doorgemaakt vanaf de eerste druk in 1988. Een ontwikkeling die parallel liep met de ontwikkeling van het inkoopvak in Nederland. Het hoofdstuk sluit af met een artikel over het leerprogramma Supply Chain Management dat jaarlijks duizenden inkoop- en supply chain professionals in ontwikkelingslanden betere carrièremogelijkheden biedt. Inkoop en waardedestructie Aan de hand van vier voorbeelden uit de sectoren bouw, schoonmaak, bank en zorg maakt Arjan van Weele in het tweede hoofdstuk duidelijk dat onprofessioneel inkopen meer schade aanricht dan alleen een slechte commerciële deal. De gevolgen van de fouten die inkopers maken kunnen immens zijn en bepaalde marktsectoren op zijn kop zetten, ja zelfs ontwrichten. Dat betekent nogal wat als je er even bij stil staat. De voorbeelden die hij geeft, zijn schrijnend en tonen aan dat inkopend Nederland nog lang niet achterover mag leunen, omdat de (inkoop)zaken zo goed zouden (ver)lopen. Inkoop en de overheid ‘L’histoire se répète’, zou je mogen zeggen na het lezen van de eerste drie artikelen uit het derde hoofdstuk. Vervang het getal 2012 door het getal 2016 en de Nederlandse overheid stoot zich met de uitwerking van de nieuwste Nederlandse aanbestedingswet weer aan dezelfde steen. Arjan van Weele breekt terecht een lans voor de aanbestedingswetgeving, die de basis is geweest voor de professionalisering van de inkoop binnen de overheid. Daarnaast sluit hij zijn ogen niet voor de onvolkomenheden die het gevolg zijn van een wetgever die in plaats van minder meer spelregels bedenkt. Hij pleit in het derde artikel tenslotte voor een Nationaal Bestuursplatform Public Procurement Governance dat moet gaan werken aan urgentiebesef en bestuurlijk draagvlak voor de professionalisering van opdrachtgeverschap, inkoop en aanbesteding. In het laatste artikel richt Arjan van Weele zich met een open brief tot de parlementaire enquête commissie Fyra, waarin hij aanbiedt de voorbereiding van die commissie te willen ondersteunen met de beschrijving van vijf belangrijke aspecten van het Fyra-project. Inkoop, ketenmanagement en duurzaamheid In het vierde hoofdstuk staat het onderwerp duurzaamheid centraal en trapt Arjan van Weele af met een artikel over de schaarste aan grondstoffen en het toekomstige effect daarvan op de economische ontwikkeling. Naar zijn idee zouden inkoopmanagers zich meer moeten bekommeren om de schaarste in plaats van de focus te leggen op het realiseren van kostenbesparingen als aanjager van de economie in zijn algemeenheid en de ontwikkeling van hun bedrijf of organisatie in het bijzonder. Binnen de ketens, waar bedrijven en organisaties onderdeel van uit maken, zijn nog aanzienlijke voordelen te realiseren als men zorgt voor een juiste aansturing van die ketens. Met een appél op het verantwoordelijkheidsgevoel richt hij zich aan het eind van dit hoofdstuk tot de geëngageerde inkoper om de noodzakelijke veranderingen door te voeren. Inkoop en verkoop Het boekje sluit af met een hoofdstuk over de samenwerking en relationele banden tussen inkoop en verkoop, of beter gezegd het vaak ontbreken daarvan. Arjan van Weele pleit daarbij meer dan terecht voor het behoud van de menselijke maat bij het tot stand brengen van inkooptransacties en het koesteren van je leveranciers. Hij introduceert de begrippen inkoopwaarde, het daarmee verbonden waardegericht denken en handelen en consultative selling. Terloops prijst hij ook de Best Value methodiek en ziet dat als een middel om de vicieuze cirkel van niet productieve en kostbare activiteiten in het inkoopproces te doorbreken. Eindoordeel Als je als inkoper begaan bent met je vak en daar een warm pleitbezorger voor bent, is het noodzaak dit boekje van 73 zeer waardevolle pagina’s aan te schaffen en aandachtig door te lezen. Dit in de hoop, zoals door Arjan van Weele zelf verwoord, dat het je aanzet tot nadenken over de toekomst van inkoop binnen je eigen bedrijf of organisatie. Kantel je door of kantel je terug met je inkoopfunctie? That’s the question en om die vraag te beantwoorden is het beter om achter het stuur te zitten in plaats van op de bijrijdersstoel. Je richting bepalen is vanaf die plek namelijk nagenoeg onmogelijk.
Over Peter Streefkerk
Peter Streefkerk is eigenaar van Respect Inkoopconsultancy. Hij is actief met interim-management, advisering, projectmanagement, training en coaching op het gebied van contractmanagement en inkoop. Hij is auteur van boeken over contractmanagement en inkopen. Met Octavia Siertsema maakt bij een podcast over aanbesteden.