Krachtige zelfcompassie is onderverdeeld in elf hoofdstukken, die gegroepeerd zijn in drie delen: Waarom vrouwen krachtige zelfcompassie nodig hebben, De werktuigen van zelfcompassie en Krachtige zelfcompassie in de wereld. Kristin Neff is docent psychologie aan de universiteit van Austin. Ze spoort vrouwen aan om zichzelf te geven wat ze nodig hebben om mentaal, emotioneel, en fysiek vervuld te worden, en om zichzelf te motiveren hun doelen te bereiken. Zelfcompassie betekent dat je warm en begripvol bent tegen jezelf wanneer je lijdt of wanneer je faalt of je tekort voelt schieten, in plaats van je gevoelens te negeren of jezelf onder te dompelen in zelfkritiek.
Componenten
Een intrigerend statement van Neff is dat het enige wat je nodig hebt voor zelfcompassie is ‘feilbaarheid, een constante bron van troost en steun’. Zelfcompassie bestaat uit drie componenten: vriendelijkheid, gedeelde menselijkheid en mindfulness. Vriendelijkheid is de emotionele houding die mensen in staat stelt zichzelf te troosten en gerust te stellen. Vriendelijkheid voor jezelf zorgt ervoor dat je net zo zorgzaam bent voor jezelf als voor anderen, dat je jezelf niet aan- of afvalt wanneer je tekortschiet, en je jezelf onvoorwaardelijke accepteert.
Bij gedeelde menselijkheid gaat het om het inzicht dat je niet alleen bent en onvolmaaktheid deel uitmaakt van de menselijke ervaring. En dankzij mindfulness kun je je pijn onderkennen zonder dat je deze meteen probeert op te lossen of te veranderen.
Gendergelijkheid
Kristin Neff stelt dat als vrouwen ooit onder de mannelijke dominantie uit willen komen en als vrouwen hun plek willen innemen aan de tafels van de macht, ze zich opnieuw het recht moeten toe-eigenen om fel en krachtig te zijn. Met haar boek wil ze vrouwen helpen dat te doen. Door het ontwikkelen en toepassen van krachtige zelfcompassie zullen vrouwen beter in staat zijn om hun ware zelf te verwezenlijken en de benodigde verandering tot stand te brengen in de wereld om hen heen. Neff vindt dat boosheid van vrouwen essentieel is in de strijd tegen genderongelijkheid, omdat boosheid vrouwen motiveert om samen iets te ondernemen. Soms helpt boosheid, soms is iets anders nodig. Zo signaleert Neff dat vrouwelijke leidinggevenden het vaak moeilijker hebben in het geven van opdrachten dan mannen. Om het vrouwen makkelijker te maken, adviseert ze vrouwen om zich te bekwamen in ‘genderjudo’. Hierbij worden traditioneel vrouwelijke eigenschappen, zoals warmte of zorgzaamheid, bewust ingezet.
Vrouwelijke lezer
Over zelfcompassie had ik nog nooit een boek gelezen, en was benieuwd wat ik me bij zelfcompassie moest voorstellen. Dan is het boek dat is geschreven door de expert op dit gebied, de beste start voor een kennismaking. Terzijde, het boek is de vertaling van het boek ‘Fierce self-compassion – how women can harness kindness to speak up, claim their power and thrive.’ De hoofdtitel is letterlijk vertaald, maar vreemd genoeg ontbreekt op de Nederlandse kaft de tekst die verwijst naar vrouwen. Het maakt immers in één oogopslag duidelijk voor wie het boek is bedoeld, een storende omissie, want als mannelijke lezer hoor ik niet tot Neff haar beoogd lezerspubliek. Is wat Neff te vertellen heeft over zelfcompassie, dan niet relevant voor mannen? En het antwoord daarop kan kort zijn: zelfcompassie is een onderwerp dat niet seksegebonden is.
Relevant
Voor elke lezer zijn ideeën relevant als: ‘Als je alleen maar wilt dat de pijn weggaat, accepteer je niet dat het pijn doet. Dan geef je weerstand. Pas als de weerstand vermindert, als we onszelf gewoon vriendelijkheid geven omdat het pijn doet, vermindert de pijn’. ‘Zelfcompassie is juist een tegengif voor zelfmedelijden. Iemand met zelfmedelijden heeft het altijd over ‘arme ik’, maar iemand met zelfcompassie leert dat het leven voor niemand makkelijk is’.
De vele voorbeelden die de theorie illustreren, gaan allemaal over het ongemak van Neff zelf of over dat van andere vrouwen. Dat maakt het tot een boek met verhalen waarmee de vrouwelijke lezer zich, denk ik, goed kan identificeren. En voor mannen is het leerzaam om te lezen waar veel vrouwen (volgens Neff, in deze door mannen gedomineerde wereld) mee worstelen. Al creëert Neff hierdoor wel een zekere afstand tot mannelijke lezers. Voor lezers die die het meest leren van voorbeelden waar anderen mee worstelen en hoe ze geholpen zijn met het toepassen van de lessen van Neff, is het een waardevol boek. Voor lezers die snel kennis willen maken met de kern van zelfcompassie, had het boek best tweehonderd bladzijden korter gekund.
Doorleefd
De verhalen staan allemaal op zich en verwijzen nauwelijks naar elkaar. Je kunt dan ook gewoon beginnen te lezen waar het boek openvalt. In het tijdschrift Happinez zegt een vrouwelijke lezer over het boek: ‘Ze beschrijft haar eigen problemen én hoe ze deze door boeddhistische principes en zelfreflectie overwon, wat haar boek sympathiek, geloofwaardig en doorleefd maakt.’
In elk hoofdstuk staat minimaal één test. Daarnaast staan er erg veel oefeningen in het boek, zoals ‘Een zelfcompassie pauze inlassen op het werk’, ‘Je boosheid begrijpen’ en ‘Zit jij in een scheve-zorgsituatie?’ Het boek is een mengeling van een autobiografie, een zelfhulpboek, een boek met wetenschappelijke weetjes en werkboek tegelijkertijd. Het boek staat vol met verhalen en suggesties hoe je zelfcompassie in het dagelijks leven kunt toepassen en om ongemak niet te verdringen maar het te accepteren.
Over Rudy Kor
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als senior partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid en schrijft regelmatig boekrecensies.
