Het is aan jou als manager om je medewerkers uit de comfortzone via de leerzone naar de groeizone te helpen bewegen. De comfort-transitie, het boek van Elmas Duduk en Peter de Roode is een uitgebreide en bomvolle gereedschapskist met theorie, voorbeelden, reflectievragen, modellen en werkvormen die je daarbij helpen.
Ritme en routine
De comfort-transitie bestaat uit drie delen. In het eerste deel ontdek je hoe het komt dat wat ons als organisatie hier heeft gebracht, ons niet verder zal brengen. In deze complexe en snel veranderende wereld is het nodig om snel en adequaat te reageren op signalen en uitdagingen in de buitenwereld. Maar veilig verschanst in de comfortzone zijn we vaak vooral intern gericht. We laten ons vertrouwde ritme liever niet verstoren door gedoe uit die turbulente buitenwereld. We functioneren comfortabel in Mediocristan (term geadopteerd van auteur Nassim Taleb), waarin voorspelbaarheid en regelmaat de boventoon voeren. Afwijkingen ervaren we vooral als irritante verstoringen van onze dagelijkse routine.
Extremistan
Maar buiten de muren van de Mediocristan-biotoop, bevindt zich Extremistan: een complexe, continu en snel veranderende realiteit die met geen mogelijkheid in een Excel-bestand te vatten is. In het eerste deel geven Duduk en De Roode een scherpe diagnose van waar de schoen wringt en wekken ze een gevoel van urgentie op om daadwerkelijk aan de slag te gaan. Het geeft het ongemakkelijke gevoel van bewust onbekwaam zijn: daar waar je wellicht dacht het allemaal aardig voor elkaar te hebben, besef je na het lezen van het eerste deel dat je zelf een aandeel hebt in het verblijf van je medewerkers in Mediocristan.
Via het dal van de leerzone naar de berg van de groeizone
Het tweede deel van het boek geeft je een landkaart van een reis via het dal van de leerzone naar de top van de tweede berg: de groeizone. Bij aanvang van de reis zit je medewerker bovenop de eerste berg met de naam Comfortzone. Dat is waar mensen terecht komen door het verzamelen van vakkennis. Vaak zitten ze daar prima, totdat de bekende ‘is dit alles’-vraag aanzet tot afdalen naar de leerzone in het dal. Als manager kun je dit vertrek uit de comfortzone stimuleren door in gesprek te gaan over drijfveren, waarden en overtuigingen. Niet om te sturen, maar om nieuwe perspectieven te stimuleren. ‘Verandering moet in principe zelfverandering zijn […] Je brengt de verandering niet, je lokt ze als het ware uit.’
Schat aan modellen
Een schat aan modellen en voorbeelden vormen de instrumenten waarmee je als manager je medewerkers via acht transitiestappen faciliteert om dwars door het dal van de leerzone uiteindelijk de tweede berg te bestijgen: de groeizone. Dat is de zone waarin mensen zich bewust zijn van hun waarden, waarin het collectief centraal staat en positieve impact boven droge resultaten gaan. Dát is wat organisaties nodig hebben om steeds complexer wordende opgaven het hoofd te blijven bieden.
Een supermarkt vol werkvormen
Het derde deel van het boek geeft tien verschillende werkvormen, die als extra ondersteuning dienen van het gedachtengoed uit De comfort-transitie. Je kunt deel drie zien als een supermarkt waar je de werkvorm uit het schap kunt pakken die in deze situatie het beste past. Ook prettig is dat de werkvormen zowel fysiek als virtueel ingezet kunnen worden.
Van elke werkvorm staat beschreven wanneer je deze kunt inzetten, wat het doel en de opbrengst is. Bovendien zijn ze stap voor stap uitgewerkt. Dat maakt dat je het derde deel van het boek er regelmatig opnieuw bij pakt.
De comfort-transitie is een rijk boek dat je niet alleen veel gereedschappen geeft, maar je ook vraagt om als manager uit de hamstermolen te komen en te schakelen van zenden en overtuigen naar waarnemen, écht luisteren, inspireren en experimenteren. Het is een boek dat je niet in één ruk uitleest maar dat er steeds opnieuw als een handleiding bij pakt om je door de verschillende transitiefasen te begeleiden.
