Morele ambitie - ‘Terechte call-to-action’

Het vorige boek van Rutger Bregman, De meeste mensen deugen, maakte bij mij wel wat los. Eindelijk eens een boek dat niet alleen de negatieve zaken in de wereld en de mensheid belicht, maar het ook eens in perspectief zet. Met de hoopvolle boodschap: niet iedereen heeft het slechtste met elkaar voor. En nog onderbouwd ook. Daarom was ik ook erg benieuwd naar Bregmans nieuwe boek Morele ambitie. Hier gaat hij nog een stap verder, door een oproep aan iedereen te doen om moreel ambitieus te zijn en je idealen na te streven.

Kwadrant

Bregman begint zijn boek stevig, met een hoofdstuk getiteld ‘Nee, je bent niet goed zoals je bent’. Dit legt hij uit aan de hand van een kwadrant met ambitieus versus idealistisch. Niet-zo-ambitieuze en niet-zo-idealistische mensen werken vaak in een bullshit job en/of leiden een renteniersbestaan. We moeten juist meer ambitieuze en idealistische mensen hebben, oftewel mensen met een morele ambitie.

Actiestand

Maar als je wel moreel ambitieus bent, betekent dit nog niet dat je automatisch in de actiestand staat. Voor de meeste mensen geldt dat ze passief zijn en pas in actie komen als ze gevraagd worden. Bregman wil daarom dat je je actiedrempel verlaagt. Je kunt je aansluiten bij een groep (Bregman noemt dit een cult) of er zelf een beginnen. Denk daarbij aan activistische groepen zoals Extinction Rebellion. Daarbij is het creëren van bewustzijn niet voldoende. In de optiek van Bregman is bewustzijn zwaar overschat. Als mensen ergens bewust van zijn, wil dit niet zeggen dat ze ook gelijk in actie komen. Andere illusies zijn: goede intenties, puurheid en synergie. Deze zijn niet voldoende om in actie te komen. Het advies is dat ook om winnen als je morele plicht te beschouwen. Voor minder moet je het niet doen, dit betekent ook automatisch dat je in actie moet komen, zonder actie geen winst.

Zweinstein voor deugers

Wat ook kan helpen is je aanmelden bij een Zweinstein voor deugers. Een mooie vergelijking met de toverschool uit Harry Potter. Er is een school die ieder jaar een klas met effectieve idealisten oplevert. Op deze school worden wereldproblemen (oplosbaar, omvangrijk en onderbelicht) geïdentificeerd en mensen met goede ideeën voorzien van kennis en een klein startkapitaal om hiermee aan de slag te gaan. Eén van deze ‘afstudeerders’ is onderdeel van de groep waarmee Bregman een eigen Zweinstein is begonnen: de School for Moral Ambition.

Daarbij is het doel om te bedenken wat de wereld nodig heeft en dat uit te vinden. Zo is ook de duurzame energie begonnen. En om tot het huidige niveau te komen, was veel vorharding nodig. En daarin kan nog veel meer, aangezien ieder uur genoeg zonlicht de aarde bereikt om de hele wereld een jaar van energie te voorzien.

Sightsavers

Belangrijk is om jezelf de vraag te stellen ‘Hoe kan ik het meeste bijdragen?’ zodat je een rol kan kiezen die bij je past. Let wel: dat is wat anders dan ‘wat is mijn passie?’. Bregman stelt dat je talent een middel is en ambitie rauwe energie. Het gaat erom wat je ermee doet en waarmee je het meeste bijdraagt. Het voorbeeld dat Bregman geeft is rondom blindheid. Je kunt 40.000 euro verzamelen voor het opleiden van één blindengeleidehond. Of voor Sightsavers die voor hetzelfde bedrag 400 mensen kan behandelen, zodat ze niet blind worden.

Vuurlinie

Het vorige boek van Bregman kreeg wat best kritiek, dat geldt ook voor Morele ambitie. Zo vinden mensen dat hij in zijn boek alleen aandacht geeft aan de helden die bekend zijn geworden in de geschiedenis. En niet aan de brandweermannen of de zorgmedewerkers die elke dag in de vuurlinie staan om de wereld beter te maken. Maar in de epiloog gaat hij juist in op wat jij als lezer kan doen, Kleine stappen, jezelf niet over de kop werken. Niet iedereen is een held, maar als je het goede doet, kun je een rimpelbeweging veroorzaken. In dat kader heeft hij samen met een aantal anderen ook de School for Moral Ambition opgericht.

Rimpelbeweging

De call-to-action in Morele ambitie is wat mij helemaal terecht, we moeten wat gaan doen! En niet iedereen kan een held zijn of de geschiedenis veranderen, maar als we een rimpelbeweging kunnen veroorzaken is dat al mooi! Bregman geeft interessante voorbeelden uit de geschiedenis die de aanbevelingen onderbouwen. Uiteraard zijn dit de gechargeerde voorbeelden, om het punt duidelijk te maken. De punten an sich zijn helder, waarbij de hoofdboodschap is en blijft: ga aan de slag om je idealen te realiseren!