Verbindend communiceren, hoe dan? - ‘Nodigt uit tot nadenken, experimenteren en spelen’

Verbindende communicatie is gebaseerd op Non Violent Communication, geweldloze communicatie, het levenswerk van de in 2015 overleden Amerikaanse psycholoog Marshall Rosenberg. Hij heeft een wereldwijde beweging op gang gebracht met trainers, coaches, procesbegeleiders, leidinggevenden, mediators, en ‘gewone’ mensen die de filosofie in hun dagelijkse praktijk willen toepassen. Om een zeer beknopte spoedcursus Verbindende Communicatie te geven: wat bijna altijd misgaat in communicatie is dat die gebaseerd is op oordelen, emoties, wensen en standpunten, terwijl verbinding pas ontstaat al het gaat over de behoeften die daaronder liggen.

Praktische handvatten

Simpel toch? Helaas, dat blijkt in de praktijk toch niet het geval. Want die emoties doen altijd mee, iemand kan zich aangevallen voelen als jij vertelt dat je ergens behoefte aan hebt (o, dus je vindt dat ik…?), het klinkt al snel als een aangeleerd zinnetje als je volgens de basismethode-Rosenberg een verzoek aan een ander doet omdat een behoefte niet is vervuld. Het vraagt om niet vanuit triggers te reageren, wat al lastig zat is.

Macrander geeft in Verbindend communiceren, hoe dan? vanuit haar jarenlange ervaring vele praktische handvatten om hiermee om te gaan. Voor zelfcompassie, voor lastige gesprekken, en in een heel eigen hoofdstuk ook op organisatieniveau. Zeker nu er steeds meer aandacht is voor psychologische veiligheid in organisaties, is verbindend communiceren hoogstnoodzakelijk. Fijn is dat Macrander met humor en zelfrelativering voorbeelden uit haar eigen leven deelt om te laten zien dat verbindend zijn zelfs voor haar lang niet altijd makkelijk is. Geruststellend, net als mijn lievelingscitaat van Marshall Rosenberg waarmee het boek begint: ‘You don’t have to be brilliant, it is enough to become gradually less stupid’.

Modellen van Macrander

Verbindend communiceren, hoe dan? geeft een compleet overzicht van de theorie en de toepasbaarheid van de filosofie van Rosenberg. Ik werk er zelf al jaren mee en vond het prettig om te lezen hoe Macrander je vanuit haar ervaring meeneemt vanuit het basismodel naar haar aanpassingen hiervan. Ik kan me voorstellen dat dit lastiger te volgen is voor wie nog niet bekend is met verbindende communicatie. Het zelfde geldt voor modellen als dat van de ego-toestanden uit Transactionele Analyse en de Roos van Leary. Door eerst het ‘oude’ model te beschrijven, kan ze je als lezer op het verkeerde been zetten.

De ‘hertalingen’ van deze modellen vanuit Verbindende Communicatie, dus vanuit de behoeften achter gedrag, zijn heel toepasbaar en laten glashelder zien hoe behoeften de basis zijn onder welk model dan ook. Of het nu TA is of Belbin. Het gaat tenslotte allemaal om menselijk gedrag. Zo had Macrander bij een training bijvoorbeeld haar hand-outs met theorie over feedback helemaal niet nodig, omdat het gesprek over behoeftes van de deelnemers de angel al haalde uit de moeizame samenwerking! Kortom: een volgend boek zou gewoon de Modellen van Macrander mogen heten!

Verbindend Communiceren, hoe dan? is een zeer uitgebreid boek, vanuit Macranders persoonlijke beleving, ervaringen en interpretaties geschreven. De vele voorbeelddialogen en praktijksituaties brengen de theorie echt tot leven. Het boek nodigt uit tot nadenken, experimenteren en spelen. Het tweede deel heet ook ‘Spelen met het model’. Dat had Rosenberg ook vast toegejuicht, aangezien een andere gevleugelde uitspraak van hem was: ‘don’t do anything that is not play!’