In Collectieve Intelligentie: de uitdaging voor de organisatie van nu maken de auteurs, Wendy Jansen, Fons Schoemaker en Bas de la Parra duidelijk dat zelforganisatie door de razendsnelle digitalisering leidt tot een exponentiele groei van de collectieve intelligentie. Daarbij geven ze ook vele praktische aanwijzingen hoe een organisatie gebruik kan maken van nieuwe technieken en nieuwe technologie om de collectieve intelligentie optimaal te kunnen benutten.
De auteurs, Wendy Jansen, Fons Schoemaker en Bas de la Parra weten waar ze over schrijven. Dat blijkt uit de heldere opbouw van hun boek, de vele verhelderende en ter zake doende voorbeelden en ieders CV. Het boek heeft als titel: Collectieve Intelligentie’ met als ondertitel ‘de uitdaging voor de organisatie van nu’. Die titel dekt de lading heel goed.
In deel 1 beschrijven de auteurs hoe collectieve intelligentie tot stand komt, wat we er onder moeten verstaan, hoe het werkt en factoren die de groei van collectieve intelligentie kunnen bevorderen of juist remmen. Ze gebruiken hier heel knap verschillende metaforen bij zoals ‘wereldbrein’, ‘mentale kaarten’ en’ bandbreedte van interactie’ en geven verhelderende voorbeelden uit de dieren- en plantenwereld. Daardoor plaatsen ze begrippen als IoT, sensortechnologie, de Cloud, legaltech en fintech, de deeleconomie, killerapps, P2P (peer-to-peer) en blockchain in een verhelderend kader.
In deel 2 beschrijven ze dan hoe organisaties gebruik kunnen maken van interne en externe collectieve intelligentie en hoe de digitale technologie daarbij kan helpen. In dit deel komen begrippen als gamification, crowdfunding, crowdsourcing, crowdvoting, MOOCS en free-loaders aan de orde. In dit deel staan ook steeds mooie praktijkvoorbeelden ter illustratie. Hier is ook aandacht voor de mogelijke gevaren van digitalisering. Denk aan de fee-loaders die de samenwerking kunnen verstoren of medewerkers van een pizzaketen die onsmakelijke video’s van hun baldadige keukenkunsten online zetten.
Denk echter niet dat dit een ICT-boek is of dat het vooral gaat over al die nieuwe technieken en technologieën. Neen, het is een boek over organisatieprincipes in het digitale tijdperk. Over het organiseren van sociale interactie en feedback, over de rol van het management en over het benutten van het sociaal weefsel binnen de organisaties.
Voor wie is dit boek dan? Ja dat is een moeilijke vraag. Zoals de auteurs zelf schrijven: ‘dit boek is geschreven voor organisaties’. En inderdaad is het een mooie beschrijving van de verschillende aspecten van digitalisering waar organisaties momenteel mee te maken hebben. Maar organisaties lezen geen boeken. Daar zit een probleem. Behalve organisatieadviseurs en studenten zullen maar weinig mensen zich interesseren voor zo’n beschrijving.
En toch zou ik Collectieve Intelligentie: de uitdaging voor de organisatie van nu daarmee tekort doen. Ik heb het zelf met veel plezier gelezen. Ik vond het origineel van opzet en zoals ik hierboven al schreef, de auteurs plaatsen de ontwikkelingen op ICT-gebied in een verhelderend kader. Daarmee is dit boek ook nuttig, leuk en leerzaam voor iedereen die wil begrijpen hoe collectieve intelligentie werkt en die inspiratie wil opdoen om zelf ook slimmer te kunnen werken. In werksituaties, in familiesituaties en andere samenwerkingsrelaties.
Over Peter van der Wel
Peter van der Wel houdt zich al ruim 30 jaar professioneel met de toekomst bezig. Hij is auteur van verschillende boeken op het gebied van futurologie en toekomstverkennen en mede-oprichter en voormalig vice-president van de Dutch Future Society.
