Dat is een vraag die niet eenvoudig is te beantwoorden, omdat het antwoord van veel factoren afhangt. Om te beginnen of de belegger risico zoekt, of juist mijdt. In het boek Against the Gods legt Peter Bernstein uit wat de (wiskundige) wetmatigheden achter risico zijn. In feite is risico een beredeneerde afweging van waarschijnlijkheid, of een poging om zekerheid tot achter de komma te benaderen. Er zal dus altijd sprake zijn van risico, maar je kunt de kans op verlies wel minimaliseren. Of omgekeerd de kans op winst maximaliseren.
Bernstein begint zijn betoog in de vroege Oudheid waar de nadruk lag op het ontdekken van wetmatigheden die zouden kunnen helpen om zekerheid van waarschijnlijkheid te onderscheiden. Pas toen er massaal werd verzekerd, werd de aandacht verlegd naar risicobeheersing dat in feite risicospreiding is. De (vaak) wiskundige wetmatigheden die in de loop der tijden zijn ontwikkeld, liggen nog altijd ten grondslag aan de huidige professionele risicobeheersing, zeker waar het gaat om het beheersen van financiële risico’s. Professionele beleggers noemen zichzelf dan ook technici: men gaat uit van aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheden en probeert het onbekende beheersbaar te maken. En dat allemaal theoretisch onderbouwd.
De kern van het professionele beleggen wordt gevormd door wat ‘regressie’ heet: elke uitschieter naar boven of naar beneden wordt onherroepelijk gecorrigeerd, en wel terug naar het uitgangspunt. Dus als er wordt gesproken over ‘ondergewaardeerd’ of ‘overgewaardeerd’, wordt er bedoeld dat het betreffende aandeel weer naar zijn uitgangspositie terug zal gaan. Dat is namelijk een bewezen wetmatigheid. Wat professionele beleggers dus doen, is het effect van die slingerbeweging minimaliseren, en wel door gespreid te beleggen. Niet zomaar, maar in aandelen die niets met elkaar te maken hebben. Het gevolg van een daling in de ene sector, kan de oorzaak zijn van een stijging in een andere sector. En verder nemen ze hun tijd, want het blijkt dat niets doen (zoals winst pakken) op de lange termijn het meest rendeert.
Terug naar de vraag: nu verkopen, en eventueel winst nemen, of gewoon overgaan tot de orde van de dag? Dat hangt af van de risicobereidheid. En of je het geld direct nodig hebt. Want hoewel het evenwicht uiteindelijk altijd weer wordt gevonden, is niet altijd bekend wanneer, en ook niet welk evenwicht precies. Er zijn momenten waar de slinger blijft hangen op een punt dat ver afstaat van het oude evenwicht. De beurskrach uit 1929 is het bekendste voorbeeld. Maar er zijn meer momenten geweest. De oorzaken voor deze disbalans kunnen pas achteraf, en dan ook nog maar ten dele, worden verklaard, dus er is altijd een zeker risico. Naar beneden en naar boven. En dat is misschien wel de fraaie conclusie van het boek van Bernstein: vierhonderd pagina’s om de geschiedenis van risico te beschrijven, van het wiskundige begin tot de moeizame pogingen om risico’s uit te bannen, om erachter te komen dat het uiteindelijk altijd kan vriezen of dooien. Waarbij aangetekend dat de kennis van deze onverklaarbare wetmatigheid het verschil maakt tussen een verliezer en winnaar.
Over Pierre Pieterse
Pierre Pieterse was tot februari 2022 hoofdredacteur van Managementboek Magazine.
