Het boek is onder redactie van mr. Peter van den Broeke tot stand gekomen. Hij is eigenaar van een adviesbureau op het gebied van compliance en integriteit en heeft diverse publicaties op zijn naam staan. De heer Wellink, (oud-)president van De Nederlandse Bank heeft het voorwoord geschreven. De auteurs hebben verschillend achtergronden; consultants, professoren, compliance officers en accountants. De weinige boeken die geschreven zijn op het gebied van compliance zoals, 'The Science of Compliance' van Henriette Gelinck en 'Handboek Compliance Professional' van het Nederlands Compliance Instituut richten zich voornamelijk op de systeemkant van compliance. Dit boek biedt een verscheidenheid aan invalshoeken specifiek op de gedragskant van compliance. Het boek is geschikt voor compliance officers en riskmanagers die het gevoel hebben dat compliance meer is dan het inrichten van processen en systemen om grip te krijgen op het voldoen aan wet- en regelgeving. Wat dat 'meer' is, is lastig te vatten. Het gaat daarbij om de vraag: Hoe motiveer je mensen tot integer gedrag zonder nóg meer (gedrags)regels in te richten? Juist voor deze mensen biedt het boek een vertrekpunt om anders naar compliance te kijken. In negen bijdragen nemen de auteurs je mee in deze 'nieuwe' wereld van compliance. Prof. dr. Paul de Blot schetst zijn visie op business spiritualiteit als totaalvisie op organisatievernieuwing. Deze bijdrage heb ik twee keer gelezen om het te vatten, maar dat is mij niet gelukt. Ik vind het erg ver gezocht. De bijdrage van mr. Wouter Scheepens is concreter. Hij houdt een pleidooi voor een geïntegreerde aanpak van maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) en compliance. Hij pleit voor waardecreatie doordat compliance officers en mvo specialisten elkaar meer moeten gaan vinden. Ook dr. ir. André Nijhof schetst het belang van de verbinding tussen mvo en de compliance functie. Hij ziet de compliance functie als 'vangnet voor het geweten', wat ik zelf een erg mooie omschrijving vind. Drs. Maarten de Jong en Bastiaan Odijk benadrukken dat integriteitszorg, zo noemen zij compliance, een belangrijke waarde in zichzelf en randvoorwaardelijk is voor het adequaat, duurzaam, maatschappelijk en menselijk verantwoord functioneren van een organisatie. Dr. Onno Maathuis ziet compliance en reputatie als sturende organisatieprincipes. Compliance dient gepositioneerd te worden in een sfeer van vertrouwen, eerlijk zaken doen en ondernemen met principes. Hij schetst hiermee echter niet iets nieuws. Drs. Frans van Proosdij RA gaat in op de combinatie van compliance en riskmanagement. Hij betoogt dat compliance en riskmanagement veel overeenkomsten hebben die pleiten voor een innige samenwerking. Ook dit biedt geen nieuwe inzichten. Drs. Angelique Keisers RA CIA en drs. Remco de Groot AA RA, gaan in op de effectiviteit van het compliance programma en de kracht van informatie- en kennismanagement. Mr. Peter van den Broeke zelf schetst het bevorderen van integriteit en compliance door effectief human resource management. Aan de ene kant is dat vanzelfsprekend, integer gedrag begint immers bij mensen. Aan de andere kant gebeurt het binnen organisatie nog te weinig. Dat compliance de afgelopen jaren zich sterk heeft ontwikkeld, is bekend. Dat compliance zich voornamelijk heeft gericht op het inrichten van systemen en processen en dat dit vooral heeft geleid tot (nog meer) afvinklijstjes, is in mijn optiek ook evident. Dat dit allemaal niet altijd tot het gewenste resultaat leidt, staat ook buiten kijf. Kortom, hoe kan compliance zich nog verder ontwikkelen met als vertrekpunt vertrouwen, maatschappelijk verantwoord ondernemen en houding en gedrag? Het boek geeft wat handvatten om deze discussie op gang te brengen. De focus moet niet meer alleen liggen op systemen en processen, maar vooral ook op de integriteitscultuur en hoe je daar grip op kunt krijgen. Ik raad dan ook iedere compliance professional aan om dit boek te lezen om de overtuiging te krijgen compliance vanuit een andere invalshoek te benaderen.
Over Marius van Rijswijk
Marius van Rijswijk is directeur-eigenaar van consultancybureau Doen Consultancy. Hij is alumnus van Business School Nederland, de Action Learning MBA.
