In de inleiding van 'Verbaal Judo' gaat Henny de Kler, in op de redenen waarom verbale aanvallen in deze tijd lijken toe te nemen. Ze betoogt onder andere dat er sprake is van woordinflatie. Steeds meer communicatie wordt gevoerd in de overtreffende trap: Perfect, Geweldig, Ongelooflijk etc. Dit wordt versterkt door een andere reden: het toenemende gebruik van Twitter, Facebook en andere sociale media. Mensen reageren daar vaak snel, primair, en kort: nuance en rust is dan vaak ver te zoeken. Na het uiteenzetten van de oorzaken van toenemend verbaal geweld, laat De Kler feilloos zien wat de effecten zijn op het dagelijks leven. Ze doet dat door de fysiologische werking van stress te laten zien, met in het bijzonder de rol daarbij voor de Amygdala. Dit kleine stukje hersenen is een prachtig instrument van ons brein. Het helpt ons op tijd te stoppen voor die aanstromende vrachtwagen, of een kopje op te vangen voor het op de grond uiteenspat. Kortom: het reageert voordat de cortex zijn rationaliteit kan inzetten. Dat is mooi, maar het is minder handig in sociale situaties, waar de amygdala ook op basis van eerdere ervaringen reageert. Zo kan een verbale aanval die je niet goed weet te pareren ervoor zorgen dat je steeds onzekerder en gevoeliger reageert. Op de lange termijn kan het zelfs leiden tot ziekte. In hoofdstuk 2 worden de principes van verbaal judo uiteengezet: wat is het? 'De technieken voor de subtiele verbale zelfverdediging zijn gebaseerd op de basisprincipes van de oosterse vechtkunst'. Het belangrijkste uitgangspunt daarbij is dat je gebruik maakt van de kracht van de tegenstander. Je veert mee en zet de aanval om door opzij te stappen of mee te bewegen. Daarvoor bestaan drie belangrijke voorwaarden: 1. Begrijpen wat er op dat moment werkelijk aan de hand is. 2. Luisteren zonder naar een intern oordeel toe te schieten. 3. Adequaat reageren. Deze voorwaarden worden in het boek verder uitgewerkt en van praktische voorbeelden voorzien. Daarna bespreekt de auteur verschillende reactiestijlen en hun effect. Zo heb je de beschuldiger, de verzoener, de computer, de afleider, de ontkenner en de realist. In hoofdstuk 4 tm 10 gaat de Kler in op verschillende aanvallen en de manieren om daarmee om te gaan. Steeds geeft hij een voorbeeld, een manier van reageren die averechts werkt en een manier die wel werkt. Ieder van deze hoofdstukken wordt afgesloten met een in te vullen praktijkoefening. In deze voorbeelden grijpt de Kler op de besproken theorie, waardoor je een duidelijk beeld krijgt van je eigen voorkeuren. Zoals ieder boek over communicatie komt ook hier de vraag boven: mooi, maar wat breng ik ervan terecht in de praktijk? Daarvoor is hoofdstuk 11 geschreven: bestendigen. Hierin geeft De Kler enkele tips hoe je ervoor kunt zorgen dat het boek meer doet dan alleen de zoveelste theorie uiteenzetten. 'Verbaal Judo' is een vlotgeschreven, helder boek. Wat ik jammer vind, is dat er weinig aandacht wordt besteedt aan bewustheid. Daarmee bedoel ik: er wordt uitgegaan van een bewuste verbale aanval. Ik vraag me oprecht af of de meeste verbale aanvallen wel bewust zijn. Veel frustraties en ergernisssen spelen onbewust een rol in de communicatie. Zeker in zakelijke situaties, waar sommige gedragspatronen al jaren bestaan. Het vraagt zelfreflectie, mensenkennis en empathie om dat te doorgronden. Daaraan wordt in dit boek bijna geen aandacht besteed. Daarnaast is om het boek zo helder mogelijk te maken gekozen voor duidelijke voorbeelden. Dat maakt het boek wel sterker, maar onbesproken blijft: hoe herken je een verbale aanval? Wat als je gesprekspartner subtieler te werk gaat? Toch is het boekje een aanrader als je sterker wilt staan in je communicatie. In mijn praktijk werk ik veel met stresspatronen en de herprogrammering van de amygdala is een veelingezette techniek. 'Verbaal Judo' geeft heldere handvatten om dit op een andere manier aan te pakken. En zoals alles: oefening baart kunst.
Over Marjolein Boeren-Hermans
Marjolein Boeren is Kinesiologisch Coach en heeft een eigen praktijk in Bergen op Zoom. Door middel van afstemming van lichaamsbeweging en mentale processen krijg je inzicht over jezelf en je doelen. Daarnaast is zij PR-coördinator voor het Welkin Kinesiologie College en geeft zij trainingen op het gebied van Kinesiologie.
