Milieuprivaatrecht
Paperback Nederlands 2023 4e druk 9789013174274Samenvatting
Milieu en klimaat behoren tot de meest urgente maatschappelijke problemen van dit moment. Steeds meer juristen krijgen dan ook te maken met het milieuprivaatrecht, zowel aan de academie als in de rechtspraktijk. Deze 4e geheel herziene druk bevat een complete behandeling van juridische vragen op het raakvlak tussen privaatrecht en milieu.
Welke mogelijkheden biedt het privaatrecht aan burgers om op te treden tegen hinder en milieuverontreiniging in hun omgeving? Welke bescherming biedt een (milieu)vergunning bedrijven daartegen? Welke remedies biedt het privaatrecht belangenorganisaties om op te komen voor klimaat, natuur en milieu? En welke grenzen worden daaraan gesteld? Kan de overheid de kosten verhalen die zij maakt om een aantasting van het milieu te voorkomen of te herstellen?
Dit zijn maar enkele van de vragen die in Milieuprivaatrecht aan bod komen. Deze vierde geheel herziene druk bevat een complete behandeling van juridische kwesties die zich voordoen op het raakvlak tussen privaatrecht en milieu.
De titel geeft inzicht in de actuele stand van zaken op het gebied van het milieuprivaatrecht. Verhaal van schade en handhaving van milieunormen door middel van het privaatrecht vormen de twee leidende thema’s. Uiteenlopende deelonderwerpen op het gebied van het contractuele en buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht passeren daarbij de revue. Van dwaling bij koop tot meervoudige causaliteit en verjaring. Ook aan het toenemend belang van de internationale dimensie, zoals de doorwerking van Europees recht en internationale verdragen in het Nederlandse recht wordt ruimschoots aandacht besteed.
Dit alles maakt de 4e druk van Milieuprivaatrecht van grote waarde voor de praktijkjurist in advocatuur en rechtspraak, in bedrijfsleven en bij de overheid, in het bijzonder op de gebieden van het aansprakelijkheidsrecht en onroerendgoedrecht en het milieurecht. Daarnaast is het geschikt als studieboek voor zowel privaatrechtelijke als milieurechtelijke vakken.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
Afkortingen / XIII
Lijst van verkort aangehaalde werken / XVII
HOOFDSTUK 1
Bronnen van milieurecht en milieuprivaatrecht / 1
1.1 Milieurecht in Nederlands publiekrecht / 1
1.2 Milieurecht in internationaal en Europees recht / 2
1.2.1 Internationaal milieurecht / 3
1.2.2 Europees milieurecht / 5
1.3 Internationaal milieuaansprakelijkheidsrecht / 5
1.3.1 Ontwikkeling, opzet en structuur / 5
1.3.2 Milieuaansprakelijkheidsverdragen / 8
1.3.2.1 Nucleaire schade / 8
1.3.2.2 Schade door olieverontreiniging / 10
1.3.2.3 Schade door (vervoer van) gevaarlijke (afval)stoffen / 13
1.3.2.4 Schade door (milieu)gevaarlijke activiteiten / 15
1.3.2.5 Overige verdragen / 18
1.3.3 Andere bronnen van internationaal recht / 20
1.4 Europees milieuaansprakelijkheidsrecht / 21
1.4.1 Richtlijn milieuaansprakelijkheid / 21
1.4.2 Andere EU-regelgeving ter zake van milieuaansprakelijkheid / 26
1.4.3 Voorzorgsbeginsel / 26
1.5 Milieurecht in het privaatrecht / 27
HOOFDSTUK 2
Milieuschade en aansprakelijkheidsrecht / 31
2.1 Wat is milieuschade? / 31
2.2 Voor vergoeding in aanmerking komende milieuschade / 34
2.3 Ecologische schade / 40
2.4 Schadeberekening / 42
2.5 Rechtsgronden voor verhaal van milieuschade / 45
HOOFDSTUK 3
Aansprakelijkheid op grond van onrechtmatige daad / 47
3.1 Onrechtmatigheid en toerekening / 48
3.2 Rechtsinbreuk / 49
3.3 Schending wettelijke plicht / 52
3.4 Schending zorgvuldigheidsnorm / 55
3.4.1 Inleiding / 55
3.4.2 Voorzienbaarheid / 56
3.4.3 Zorgplicht / 63
3.4.4 Objectieve aanknopingspunten / 68
3.4.5 Bijzondere zorgplichten / 70
HOOFDSTUK 4
Bijzondere categorieën van onrechtmatige daad / 75
4.1 Verhaal van kosten van bodemsanering door de overheid / 75
4.1.1 Inleiding / 75
4.1.2 Wet bodembescherming / 75
4.1.3 Artikel 75 Wbb / 76
4.1.4 Saneringsplicht en saneringsbevel / 78
4.1.5 Zorgplichten / 79
4.2 Verhaal van kosten van beheer afvalstoffen / 80
4.3 Hinder / 81
4.3.1 Wat is hinder? / 81
4.3.2 Wanneer is hinder onrechtmatig? / 82
4.3.3 Relevante omstandigheden / 87
4.3.4 Remedies / 90
4.4 Klimaataansprakelijkheid / 93
4.4.1 Emissiereductie / 93
4.4.2 Negatieve emissies, carbon credits en greenwashing / 101
4.4.3 Schade door klimaatverandering. Wateroverlast en droogte / 102
HOOFDSTUK 5
Kwalitatieve aansprakelijkheid / 107
5.1 De ratio van kwalitatieve aansprakelijkheid / 107
5.2 De aard van kwalitatieve aansprakelijkheid / 108
5.3 Aansprakelijkheid voor gevaarlijke stoffen (art. 6:175 BW) / 110
5.3.1 Segmentering en kanalisering / 110
5.3.1.1 Aansprakelijke persoon / 110
5.3.1.2 Gevaarlijke stof / 112
5.3.1.3 Bekendheid van het gevaar / 115
5.3.2 Bijzondere bepalingen inzake het vervoer (Boek 8 BW) / 118
5.4 Stortplaatsen (art. 6:176 BW) / 120
5.5 Aansprakelijkheid voor mijnbouwwerken (art. 6:177 BW) / 122
5.6 Bevrijdende omstandigheden in art. 6:178 BW / 126
5.7 Overige relevante kwalitatieve aansprakelijkheden in het BW / 128
5.7.1 Aansprakelijkheid voor roerende zaken (art. 6:173 BW) / 128
5.7.2 Aansprakelijkheid voor opstallen (art. 6:174 BW) / 131
5.7.3 Productaansprakelijkheid / 135
5.8 Samenloop / 139
5.9 Kwalitatieve aansprakelijkheden buiten het BW / 141
5.9.1 Wet aansprakelijkheid kernongevallen / 141
5.9.2 Wet aansprakelijkheid olietankschepen en de Wet schadefonds olietankschepen / 142
5.9.3 Waterwet / 143
5.9.4 Overig / 145
HOOFDSTUK 6
Mogelijkheden tot verhaal van milieuschade / 147
6.1 Wie kan vergoeding van welke (milieu)schade vorderen? / 147
6.1.1 Particulieren en bedrijven / 147
6.1.2 Overheden / 147
6.1.3 Belangenorganisaties / 151
6.2 Causaliteit en bewijs / 153
6.2.1 Causaal verband / 153
6.2.2 Bewijs van causaal verband / 156
6.2.2.1 Bewijs: de hoofdregel / 156
6.2.2.2 Uitzonderingen op de bewijslastverdeling / 157
6.2.3 Causale complicaties / 159
6.2.4 Onzekere oorzaak / 160
6.2.5 Meerdere veroorzakers / 163
6.2.6 Sluipende schade / 165
6.3 Beperking van vorderingsrechten / 167
6.3.1 Eigen schuld / 167
6.3.2 Matiging / 169
6.3.3 Verjaring / 170
6.4 Solvabiliteitsaspecten / 174
6.4.1 Milieulasten na faillissement: waartoe is de curator gehouden? / 174
6.4.2 Verplichtingen tot het stellen van financiële zekerheid / 176
6.4.3 Mogelijkheden om financiële zekerheid te verlangen / 178
6.4.4 Omvang van de te stellen financiële zekerheid / 180
6.4.5 Vormen van financiële zekerheid / 180
6.4.6 Verzekering van milieuaansprakelijkheid en -schade / 182
6.4.7 Directe verzekering. Internationale milieuaansprakelijkheidsverdragen / 184
6.4.8 Schadefondsen / 185
HOOFDSTUK 7
Aansprakelijkheid voor milieuschade in verband met contractuele relaties / 189
7.1 Inleidende opmerkingen / 189
7.2 De aansprakelijkheid van de verkoper van een verontreinigde onroerende zaak naar ‘gemeen recht’ / 191
7.2.1 Het beroep op non-conformiteit; vorderingen en verweren / 191
7.2.1.1 Art. 7:17 BW; ‘normaal gebruik’ / 191
7.2.1.2 Onderzoeks- en mededelingsplichten / 193
7.2.1.3 Art. 7:15 BW: bijzondere lasten en beperkingen / 194
7.3 Remedies bij non-conformiteit / 196
7.3.1 Klachtplicht en opschortingsrecht / 196
7.3.2 Ontbinding / 197
7.3.3 Vordering tot herstel / 198
7.3.4 Schadevergoeding wegens toerekenbare tekortkoming / 199
7.3.5 Dwaling / 200
7.4 Contractuele regeling van de aansprakelijkheid. Garanties en exoneraties / 203
7.5 Aansprakelijkheid van de verkoper jegens derden / 205
HOOFDSTUK 8
Privaatrechtelijke handhaving van milieurecht / 209
8.1 Inleidende opmerkingen / 209
8.1.1 Het begrip ‘handhaving’ / 209
8.1.2 Handhaving en schadevergoeding / 211
8.2 Handhavingsinstrumenten / 212
8.2.1 Verbod of bevel / 213
8.2.2 Wel of geen kort geding? / 216
8.2.3 Handhaving bij wijze van verweer / 217
8.3 Keuze tussen privaatrecht en bestuursrecht / 219
8.4 Wie mag privaatrechtelijk handhaven? / 221
8.4.1 Burgers / 222
8.4.2 Milieuorganisaties / 222
8.4.3 De overheid / 227
8.5 Vereisten en beletselen voor een rechterlijk verbod of bevel / 230
8.6 Met het oog op privaatrechtelijke handhaving relevante soorten milieunormen / 240
8.6.1 Geschreven en ongeschreven milieunormen / 240
8.6.2 Wel en niet uitsluitend tot de overheid gerichte milieunormen / 243
8.6.2.1 Nationale wettelijke milieunormen / 244
8.6.2.2 Eenieder verbindende bepalingen in internationale milieuverdragen / 245
8.6.2.3 Ongeschreven recht / 247
8.6.2.4 EVRM / 249
8.6.2.5 Europees recht / 256
8.6.2.6 Plannen en beleidsregels / 262
8.6.3 Concrete en minder concrete milieu(gedrags)normen / 265
8.7 Privaatrechtelijke handhaving en publiekrechtelijke normering / 266
8.7.1 Handelen in strijd met vergunningvoorschriften; handelen zonder vergunning / 266
8.7.2 Handelen in overeenstemming met een vergunning / 267
8.7.3 Gedoogsituaties / 272
8.7.4 De invloed van beroep tegen de vergunning bij de bestuursrechter / 274
8.8 Grensoverschrijdende milieuaantasting / 277
8.8.1 Bevoegde rechter / 277
8.8.2 Toepasselijk recht / 280
8.8.3 Erkenning en executie van buitenlandse vonnissen / 282
HOOFDSTUK 9
Milieubeleidsovereenkomsten en convenanten / 283
9.1 Milieubeleidsovereenkomsten. Soorten en onderscheidingen / 283
9.2 Gebondenheid aan milieubeleidsovereenkomsten / 287
9.2.1 Privaatrecht of publiekrecht? / 287
9.2.2 Inhoud convenanten / 288
9.3 Geoorloofdheid en geldigheid van afspraken uit convenanten / 289
Artikelenregister / 291
Jurisprudentieregister / 305
Trefwoordenregister / 327
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan