Recht van onderop
Antwoorden uit de rechtssociologie
Gebonden Nederlands 2011 1e druk 9789069167763Samenvatting
Vragen uit de maatschappij...
Hoe worden nieuwe wetten gemaakt en welke rol spelen ambtenaren achter de schermen van het wetgevingsproces? Worden wetten wel nageleefd en waarom zijn sommige vormen van handhaving effectiever dan andere? Hoe staat het met de praktijk van het politiewerk en hoe passen ambtenaren de regels toe? Wanneer en hoe wordt er geprocedeerd en worden de rechterlijke uitspraken vervolgens nageleefd? Wat weet de burger van het recht en hoeveel vertrouwen heeft hij in het recht en de rechtspraak? Bereikt nieuwe wetgeving eigenlijk wel het beoogde en gewenste effect? Kortom wat is de betekenis van wetgeving of rechtspraak in het dagelijks leven van burgers, bedrijven en organisaties?
... antwoorden uit de rechtssociologie.
In 'Recht van onderop' geven rechtssociologen antwoord op al deze vragen. De rechtssociologie houdt zich bezig met de invloed van het recht op de samenleving en, omgekeerd, met de invloed van de samenleving op het recht. Gerenommeerde rechtssociologen zetten in 23 hoofdstukken de huidige stand van de kennis op het gebied van de rechtssociologie uiteen en bespreken onderwerpen die voor een breed publiek herkenbaar en relevant zijn.
De hoofdstukken zijn gerangschikt onder vier thema's: wetgeving, rechtshandhaving, rechtspraak & geschilbeslechting en recht in de ogen van de burger. Bovendien wordt met een rechtssociologische bril gekeken naar belangrijke ontwikkelingen op het terrein van het aansprakelijkheidsrecht, gelijke behandelingsrecht, arbeidsrecht, gezondheidsrecht, migratierecht, en de internationale mensenrechten.
Dit boek biedt een actueel overzicht van de rechtssociologie, maar elk hoofdstuk kan ook apart worden gelezen. Er staat telkens één onderwerp centraal, met als leidende vragen: Wat heeft het rechtssociologisch onderzoek over dit onderwerp opgeleverd? Wat zijn de belangrijkste theorieën over dit onderwerp? En wat zijn de uitkomsten van empirisch onderzoek? Het boek bevat veel literatuurverwijzingen en wordt ontsloten door een uitgebreid register.
'Recht van onderop' is een toegankelijk boek voor iedereen die is geïnteresseerd in de maatschappelijke betekenis van het recht. Het is zowel een nuttig naslagwerk voor juridische professionals en beleidsmakers, als een uitstekend studieboek voor alle vakken op het terrein van recht en samenleving.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
Marc Hertogh & Heleen Weyers
1. Introductie
2. Recht van onderop
3. Rechtssociologie van onderop
4. De meerwaarde van de rechtssociologie: een leeswijzer
Aanbevolen literatuur
2. Welke rol spelen ambtenaren achter de schermen van het wetgevingsproces?
Nick Huls & Suzan Stoter
1. Inleiding
2. Vier modellen van het wetgevingsproces
3. Empirisch onderzoek naar de totstandkoming van wetgeving
4. Onderhandelend bestuur: een bijdrage vanuit de rechtssociologie
5. Onderhandelend wetgeven in de praktijk: een case study
6. Een evaluatie van de case study vanuit het perspectief van Hoekema
7. Conclusies
3. Wat leren wetsevaluaties ons over de effectiviteit van wetgeving?
Bert Niemeijer
1. De afstand tussen wet en effect
2. Evaluatie, wetgeving en beleid
3. Sociale werking van wetgeving
4. Hoe werkt wetgeving?
5. Lessen uit wetsevaluaties
6. Benutting van wetsevaluaties
7. Conclusies
4. Wanneer is zelfregulering een effectieve aanvulling op overheidsregulering?
Mirjan Oude Vrielink
1. Inleiding
2. Wat is regulering?
3. Waaruit bestaat alternatieve regulering?
4. Zelfregulering in het Nederlandse reguleringsbeleid
5. Effectiviteit van alternatieve regulering: theorie en praktijk
6. Omstandigheden waaronder zelfregulering werkt
7. De functie en aard van de overheidsbetrokkenheid
8. Terugblik en een agenda voor toekomstig onderzoek
5. Wat moet iedere jurist weten over rechtspluralisme?
Barbara Oomen
1. Inleiding
2. Begripsgeschiedenis
3. Constanten: de kernbegrippen recht, cultuur, gemeenschap
4. Globalisering en rechtspluralisme
5. Interacties
6. En de huis-tuin-en keuken jurist?
6. Wat doen ambtenaren als ze de regels toepassen?
Nienke Doornbos
1. Inleiding
2. Onderzoek naar street-level bureaucrats
3. Vier casestudies
4. Conclusies
7. Waarom zijn sommige vormen van rechtshandhaving effectiever dan andere?
Peter Mascini & Judith van Erp
1. Inleiding
2. Government en verschillende handhavingsstijlen
3. Handhaving in governance networks: de soevereine staat voorbij
4. Conclusie
8. Wat zijn belangrijke ontwikkelingen in beelden en praktijken van het politiewerk?
Jan Terpstra
1. Inleiding
2. Politie verbeeld: van PC Dixon tot Horst Schimanski
3. Burgers over de politie
4. Regels, autonomie en sturing in politiewerk
5. Politiewerk: orde- en vredehandhaving
6. Politiewerk voorbij de staat
7. Slot
9. Hoe ontstaan en verlopen geschillen?
Marijke ter Voert
1. Inleiding
2. Van probleem naar geschil
3. De aanpak van problemen
4. De afloop
5. Internationaal: Paths to justice
6. Slot
10. Wanneer en hoe procederen bedrijven?
Alex Jettinghoff
1. Inleiding
2. Procederen met zakenrelaties: een ver-van-mijn-bed show?
3. Bedrijven als procederende repeat-players
4. Slot
11. Worden rechterlijke uitspraken en schikkingsafspraken wel nageleefd?
Roland Eshuis
1. Inleiding
2. Naleving en executie in straf-, bestuurs- en civiele rechtspleging
3. Empirische gegevens over de naleving van civiele rechtspraak
4. Het verbeteren van naleving via de inrichting van de procedure
5. Discussie
12. Wat is de betekenis van rechtspraak in de multiculturele samenleving?
Wibo van Rossum
1. Inleiding
2. Officiële rechtspraak in de multiculturele samenleving
3. Verschijningsvormen van niet-officiële rechtspraak in de Nederlandse samenleving
4. Conclusie
13. Is ´mediation´ een alternatief voor rechtspraak bij het beslechten van conflicten?
Joris Kocken
1. Inleiding
2. ADR, een korte begripsbepaling
3. Korte schets van de opkomst van mediation en bemiddeling
4. Hoe succesvol is mediation als alternatieve manier van conflictbeslechting?
5. Institutionalisering van mediation
6. De morele en praktische waarde van ADR: het voortgaand debat
7. Ten slotte: vragen en kwesties
14. Staat de autonomie van juridische beroepen op de tocht?
Leny de Groot-van Leeuwen
1. Inleiding
2. Professies en professionalisering
3. Juristen
4. Toename van het aantal rechtshulpverleners
5. Socialisatie en opleiding
6. Leken
7. Zelfcontrole: beroepsethiek en klachten
8. Werkzaamheden en stijlen van beroepsuitoefening
9. Specialisatie en internationalisering
10. Besluit
15. Wie klaagt bij de ombudsman en wat zijn de effecten van zijn werk?
Bernard Hubeau
1. Introductie van de ombudsman
2. De geschiedenis van de ombudsman: een geschenk uit het Noorden?
3. Het profiel van de klager bij de ombudsman
4. Effecten van het ombudswerk
5. Tot slot: de meerwaarde van de ombudsman voor de democratie
16. Wat weten en vinden burgers van het recht?
Marc Hertogh
1. Inleiding: van naleving naar beleving van recht
2. Knowledge and Opinion about Law (KOL)
3. Rechtsgevoel en rechtsbewustzijn
4. Een Amerikaanse en een Europese benadering van legal consciousness
5. Rechtsvervreemding
6. Legitimiteit in rechtssociologisch onderzoek
7. Slot: van beleving naar naleving van recht
17. Heeft de burger vertrouwen in de rechter?
Marnix Croes
1. Inleiding
2. Vertrouwen in enquêtes
3. Waar komt vertrouwen vandaan?
4. Criminaliteit en het vertrouwen in de rechtspraak
5. Onveiligheidsgevoelens en het vertrouwen in de rechtspraak
6. De rechter en de rekening
7. Conclusie
18. Wat zijn de maatschappelijke gevolgen van een instrumenteel aansprakelijkheidsrecht?
Rob Schwitters
1. Aansprakelijkheidsrecht in opspraak
2. De sociale genese van recht
3. De sociale werking van het aansprakelijkheidsrecht
4. Terug naar de klassieke rechtvaardiging?
5. Slot
19. Draagt wetgeving bij aan gelijkheid?
Ashley Terlouw
1. Introductie, context, achtergronden
2. Procedurele gelijke behandeling; mobilisatie, toepassing en uitvoering van het recht op gelijke behandeling
3. Materiële gelijke behandeling
4. Slot
20. Wat komt er terecht van flexibilisering en zekerheid in het arbeidsrecht?
Robert Knegt & Frank Tros
1. Het veld
2. Waarom regulering?
3. Collectivering, overheid en zelfregulering
4. Rechtssociologische vragen
5. Beëindiging van arbeidsverhoudingen
6. Re-integratiebeleid en arbeidsrecht
7. Flexibiliteit en Zekerheid
8. Arbeidstijden
9. Tot slot
21. Verandert het gedrag van artsen door wetgeving?
Heleen Weyers
1. Inleiding
2. Globaal juridisch kader
3. De wording van wetgeving over het medisch handelen aan het einde van het leven
4. Effectiviteit van wettelijke regels over behandelweigeringen en euthanasie
5. Verandert het gedrag van artsen door wetgeving?
22. Wat zijn de bedoelde en onbedoelde effecten van het migratierecht?
Anita Böcker & Betty de Hart
1. Inleiding
2. Afnemende controle over migratie?
3. Vertogen over gewenste en ongewenste migranten
4. Het migratierecht van onderop
5. Conclusie
23. Wat is de maatschappelijke betekenis van het recht in tijden van transitional justice?
Derk Venema
1. Inleiding
2. Implementatie van transitie-instrumenten in het rechtssysteem
3. Slot: verzoening en democratie door recht?
4. Conclusie
De auteurs
Index
Literatuurlijst
Mensen die dit boek kochten, kochten ook...
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan