Netwerken zijn de economische configuraties van de toekomst. We hebben het over de WEconomy, de economie van ‘wij samen’. Verkopen van diensten komt in de plaats van het ‘schuiven van dozen’ met goederen. Mensen gaan zelf aan de slag om energie, zorg of transport te organiseren, in alle openheid en in samenspraak met elkaar. Een steeds bredere beweging van ‘anderszoekenden’ stelt conventionele manieren van organiseren ter discussie, en denkt en werkt vanuit andere waarden en principes.
Een andere economie in wording vraagt om het overdenken van de basis van onze economie. Zoeken naar andere transactiemodellen leidt ertoe, dat we ons organisatorisch anders tot elkaar gaan verhouden. Op alle mogelijke plekken in de maatschappij ontstaan nieuwe manieren van organiseren. Zo ontstaan Nieuwe Business Modellen, waarbij niet alleen monetaire waarde, maar bijvoorbeeld ook sociale en ecologische waarde wordt gecreëerd. Aan probeersels geen gebrek. Energiecoöperaties schieten als paddenstoelen uit de grond.
Stadslandbouwinitiatieven worden gekoppeld aan praktijkonderwijs voor kinderen en buurthulp. Juist nu de overheid zich terugtrekt, de financiële middelen opdrogen en we steeds meer digitaal met elkaar verbonden zijn, ontstaat een doe-het-zelf-organisatiemodel. Kern van deze ontwikkelingen is dat we werken aan een generatie transactiemodellen die wederkerige waardecreatie mogelijk maakt. Deze modellen dragen bij aan het oplossen van maatschappelijke vragen en uitdagingen.
De overgang naar nieuwe vormen van organiseren vraagt ook om een kritische beschouwing van de waarde van geld. Kunnen we een waardensysteem bedenken waarbij we tegelijkertijd kunnen betalen met tijd, afval en geld? De beantwoording van deze vraag levert een zoektocht op naar de bouwstenen en spelregels van een systeem van Hybride Bankieren. De uitdaging is om van de monocultuur van geld toe te werken naar een hybride systeem. Pas als we naast de omzetcijfers van bedrijven en het BBP ook algemeen geaccepteerde maatstaven hebben voor het maatschappelijke succes van een organisatie, zoals de mate waarin zij bijdraagt aan het oplossen van problemen, pas dan ontstaat een economie van anders, van morgen en daarmee een economie van en voor elkaar.
Er zijn nog veel lastige vragen waar niet een vooraf bedacht antwoord op gegeven kan worden. De transitie waar we voor staan, komt alleen tot stand door nieuwe initiatieven: door te denken en te doen. Werk aan de winkel dus!
Lees verder in de gratis White Paper Werken aan de nieuwe economie.
Over Jan Jonker
Jan Jonker is bedrijfskundige, organisatieadviseur, hoogleraar duurzaam ondernemen aan de Radboud Universiteit Nijmegen, en hoogleraar sociaal ondernemen & nieuwe businessmodellen aan de Toulouse Business School. Jonker is bekend van zijn werk over duurzaam ondernemen en het maatschappelijk verantwoord ondernemen van bedrijven, waarvoor hij in 2016 is onderscheiden met een Duurzaam Lintje.
