Als ondernemer had ik met grote regelmaat het gevoel dat ik me op een rijdende trein bevond waar ik niet meer vanaf kon. Ik verwarde het hebben van eindverantwoordelijkheid onterecht met alles zelf moeten doen en vertaalde de uitdrukking ‘stilstand is achteruitgang’ onbewust naar heel hard moeten werken en altijd aan moeten staan. De vrijheid en ruimte die ik voor ogen had toen ik voor mezelf begon was op dat soort momenten ver te zoeken. Dat leidde vaak tot onrust of stress, met alle gevolgen voor mijn fysieke en mentale welzijn van dien.
Verreweg de meeste ondernemers starten een eigen bedrijf omdat ze op zoek zijn naar vrijheid en ruimte. Maar wat gebeurt er wanneer dit achterwege blijft? Of sterker nog, hoe komt het dat die vrijheid soms maar niet in zicht lijkt te komen?
Beperkingen
Juist het ondernemerschap kent, zo blijkt uit de praktijk maar ook uit wetenschappelijk onderzoek, een aantal bijzondere dynamieken die onbewust niet zozeer voor ruimte zorgen, maar juist begrenzend kunnen werken. Dynamieken waarin je jezelf bijvoorbeeld:
- Beperkt voelt in je vrijheid vanwege de grote hoeveelheid verantwoordelijkheid die je draagt.
- Te veel vereenzelvigt met het resultaat van je onderneming, waardoor spannende situaties ervoor zorgen dat je het vertrouwen niet uit handen durft te geven.
- Bij hoge (werk)druk te volhardend opstelt en onnodig vasthoudt aan wat is, waardoor er geen ruimte ontstaat voor vernieuwing en groei.
Al die situaties worden in gang gezet door je emoties en kunnen zomaar leiden tot tunnelvisie en niet effectief gedrag, zoals alles zelf doen, micromanagen, perfectionisme of continu aan staan.
Emoties
Die emoties dienen op dat soort momenten niet zozeer het belang van je onderneming, maar veel meer het voorkomen van onzekerheid. Want laat dat nou net het primaire doel zijn van jouw brein: zorgen dat jij veilig en oké bent. Steeds wanneer je geconfronteerd wordt met ongemak of onzekerheid, zal je brein er automatisch alles aan doen om die situatie zo snel mogelijk te herstellen.
Bij 95% van alle dingen die je doet speelt dit proces onbewust de hoofdrol en zijn je emoties, zonder dat je het in de gaten hebt, de echte leider van jouw onderneming.
Wanneer je jezelf daar onvoldoende van bewust bent, kun je al snel het gevoel krijgen dat je klem zit, terwijl je juist op zoek was naar ruimte en vrijheid.
De ‘intention-behavior gap’
Ook bij de vele ondernemers die ik begeleid kom ik vaak situaties tegen waarin ze onbewust het één willen, maar het ander doen. Bijvoorbeeld wanneer ze:
- Zichzelf voornemen om begripvol en empathisch te zijn, maar nog te vaak scherp of ongeduldig reageren.
- Rust en balans zoeken, maar in de praktijk continu aan staan en zichzelf klemzetten.
- De intentie hebben om vaker los te laten, maar nog steeds alles zelf doen.
- Bij hoge werkdruk of onrust automatisch harder gaan werken.
In al dit soort situaties spelen emoties de hoofdrol.
Ik wilde begrijpen waar dat misgaat en wat we eraan kunnen doen om de relatie tussen de intentie en het feitelijke gedrag van ondernemers zo veel mogelijk te verbeteren.
Veilig
Het verhogen van je emotionele effectiviteit blijkt daarbij het sleutelwoord en het belangrijkste wat je kunt doen om die te verbeteren is:
Je brein helpen om de omstandigheden waarin jij je bevindt zo vaak mogelijk als veilig te percipiëren.
Juist dán ontstaat de vrijheid en ruimte om zelf te kunnen kiezen en het verschil tussen je intentie en je gedrag zo klein mogelijk te maken.
Hoe dat precies in zijn werk gaat lees je in het boek Echte ondernemers huilen (niet).
Over Monique Schuurmans
Monique Schuurmans is eigenaar van Scout. Ze is gespecialiseerd in de relatie tussen emotionele effectiviteit en ondernemerschap. Ze volgde het Masterprogramma Positive Psychology and Transformation (Universiteit Madrid) en studeerde Psychologie van Leiderschap (Nyenrode Business Universiteit), Neuroscience for Business (MIT Sloan) en Psychologie van Organisatieverandering (Radboud Universiteit).
