Wat is veranderd? In de eerste plaats natuurlijk het formaat. Het oude ‘krant format’ heeft moeten wijken voor een meer standaard ‘magazine format’. Daarnaast hebben we enige nieuwe rubrieken toegevoegd, is er meer aandacht voor beeld, en we hebben de bestaande rubrieken wat bijgeslepen. Kortom: handzamer en gevarieerder, maar zonder de inhoudelijke diepgang geweld aan te doen. Wat redactioneel blijven we dezelfde koers varen: berichten over managementboeken en hun auteurs!
Eigenlijk doen we wat in de wereld van de grote thema’s niet meer dan usance is: kijken, zoeken, vergelijken, en meten, en vervolgens het model kiezen dat past. Met wellicht een vleugje hype maar niet meer dan een vleugje. Neem leiderschap. Naast organisatie het enige onderwerp dat al vanaf het begin van de historie speelt, en ook nog eens actueel is gebleven. Dus bij uitstek een onderwerp waar grasduinen loont. En dan blijkt dat er sinds de antieken weinig is veranderd. Sterker nog: dat je bij de antieken alle typen leiderschap vindt, maar dan zonder die vaak storende laag vernis die het zicht ontneemt.
Jo Caris (Leiderschap: feiten en fictie) verwoordt het mooi: ‘Ik houd me nu al zo’n veertig jaar bezig met leiderschap en verbaas me regelmatig over dingen die ik hoor en lees. Mensen roepen dingen waarvan ik me afvraag hoe ik dat moet plaatsen. Denk aan termen als responsible leadership. Is leiderschap niet altijd verbonden met verantwoordelijkheid? Of ethical leadership. En dienend leiderschap.’ Met als lichtende voorbeelden altijd grote persoonlijkheden. ‘Ik snap meestal wel wat ze bedoelen, maar er zit bijna altijd iets in van persoonsverheerlijking. In de woorden die in samenhang met het begrip leiderschap worden gebruikt, zit veel mening en connotatie.’ In zijn boek veegt Caris de fictie van de feiten, en wat dan overblijft, is enige helderheid in de wereld van meningen.
Maar je kunt ook zelf teruggaan naar de basis. Een mooi uitgangspunt is het monumentale werk van Edward Gibbon, The History of the Decline and Fall of the Roman Empire. Een monumentaal boek én het eerste historische werk dat direct teruggrijpt op het antieke bronnenmateriaal, dus fictie van de feiten veegt. En door zijn onderwerp (management & organisatie) en tijdspanne (circa duizend jaar) het ultieme palet waarop alle soorten leiderschap in een duidelijke context worden uitgestald. Van regenten als Marcus Aurelius, reorganiseerders leiders als Diocletianus, (verdeel &) heersers leiders als Constantijn de Grote, veroveraars als Justinianus, tot leiders die onder grote druk het licht mochten uitdoen, in het Westen Romulus Augustus, in het Oosten Constantijn XI Palailogos Dragases. Het is die context die dit boek zo interessant maakt, interessanter dan de boeken waarin afzonderlijke leiders het middelpunt vormen. Op zijn best krijg je dan een beperkte analyse waarbij de conclusie naar de uitkomst is toegeschreven, op zijn slechtst een potpourri van meningen en connotatie.
Enfin. Zonder ons direct te willen vergelijk met het magnum opus van Gibbon, zijn wij vanzelfsprekend best tevreden over het resultaat, maar dat is niet echt belangrijk. Belangrijk is namelijk wat u ervan vindt!
Over Pierre Pieterse
Pierre Pieterse was tot februari 2022 hoofdredacteur van Managementboek Magazine.
