Een heel begrijpelijke reactie. Heeft het zin nóg een boek in de brede en nog steeds aanzwellende rivier van managementliteratuur te werpen? Wij dachten van wel, om twee redenen.
> Ten eerste gaan veel boeken ervan uit dat managementcompetenties, hoe uiteenlopend ook, naar behoefte aan te leren zijn. Alsof mensen als lege doosjes naar believen kunnen worden gevuld. Dat gaat eraan voorbij dat elk mens uniek is, opgegroeid en gevormd in zijn of haar persoonlijkheid. Die bepaalt mede wat iemand wel of niet ‘past’. In de afweging tussen ‘nature en nurture’ zien we kwaliteiten die aangeboren zijn en die later bewust verder te ontwikkelen zijn. Maar niet alle kanten op. Belangrijk is welke ‘roeping’ je in je hebt. Dat is niet voor welk doel je bent voorbestemd, maar voor welke weg in het leven je kiest. In het geval van Managementvaardigheden is het de vraag hoe je in je werk jezelf wilt zijn en je tot anderen wilt verhouden. Daarover gaat deel I van ons boek. Daarvan is het principe: Jezelf kennen is het begin van alle wijsheid. Daarvoor bieden we een doorgaande denklijn aan die loopt van ‘Jij’ via ‘Jij en de ander’ naar ‘Jij en de anderen’ en die uitkomt bij ‘Jij in je werk’. Dat is de rode draad waarmee we het gedachtegoed van een reeks auteurs aaneen rijgen:
- Het Big Five-persoonlijkheidsmodel (Goldberg e.a.)
- Het kernkwadrant als ontwikkelingskader (Ofman)
- Het authenticiteitsconcept (Kernis & Goldman)
- Archetypische subpersoonlijkheden (Berne, Harris)
- Niveaus en intensiteit van interventies (Schmidt & Johnston)
- Patroon van grondhoudingen (Leary)
- De kritische overgang van diade naar triade (Luft & Ingham)
- Groepsontwikkeling (Tuckman & Jensen)
- Cultuur in organisaties (Hofstede, Sanders & Neuijen)
- Elkaar aanvullende teamrollen (Belbin)
- Strategie, operations en organisatieontwerp als drievoudige managementopgave (Eppink, Melker en Tack).
> Ten tweede zijn veel boeken gericht op een deelvraagstuk in een organisatie. Schrijvers beloven onomwonden niets meer of minder dan een superoplossing voor de zorgen van veel managers: (a) Hoe krijg ik klanten zover dat ze kopen wat ik ze aanbied? En (b) Hoe krijg ik medewerkers zover dat ze doen wat ik zeg? Bij nadere beschouwing zijn veel boeken – hoe prikkelend en actueel ook geschreven – varianten op de klassieker van Dale Carnegie uit 1936: How to win friends and influence people. In hun soort zijn het zelfhulpboeken met overzichtelijke stappenplannen en eenvoudig te kopiëren ‘best practices’. Dat is ons boek niet. Wij maken de lezer juist duidelijk dat de praktijk complex en weerbarstig is. En dat oplossingen niet altijd laaghangend fruit zijn. Daarover gaat deel II van ons boek.
Ook hierin claimen we geen originaliteit. We hebben pijlers ontleend aan de inzichten van bekende managementdenkers die we aan elkaar hebben gekoppeld. In het bijzonder:
- Situationeel leidinggeven aan medewerkers (Hersey & Blanchard)
- Binnen en buiten de organisatie balanceren tussen beheersen en loslaten enerzijds en tussen conserveren en innoveren anderzijds (Quinn)
- Wederzijdse afhankelijkheid opbouwen en onderhouden (Covey).
Hier is het onderliggende principe: Vakmanschap is meesterschap, ook in management.
De ondertitel van boek luidt ‘Zelfbewust aansturen en samenwerken’. We hopen dat onze lezers dat niveau van bekwaamheid in hun werk weten te realiseren. Aan de hand van Deel I ontwikkelen ze hun fundament van zelfbewustzijn. Op basis daarvan kunnen ze in Deel II de spanningsboog leren hanteren tussen aansturen (top-down) en samenwerken (bottom-up). Dat vereist ‘natuurlijk gezag’, iets dat je baas je niet kan geven, maar dat je als manager bij je medewerkers moet zien te verdienen. Hopelijk helpt ons boek ze daarbij!
Peter Tack is civiel ingenieur en bedrijfskundige. Hij is sinds 1991 verbonden aan de Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde van de Vrije Universiteit Amsterdam. Prof. Dr. D. Jan Eppink studeerde in 1967 af als bedrijfseconoom aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Na enige functies in het bedrijfsleven trad hij in 1973 in dienst bij de Economische Faculteit van de VU. Gert-Jan Melker is als universitair docent verbonden aan de Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde van de Vrije Universiteit Amsterdam en aan het Center for Accounting, Auditing & Control van Nyenrode Business University. Ze zijn de auteurs van Managementvaardigheden.
