‘Corona is de ultieme A/B test voor je leven’

U heeft Een nieuw begin in twee weken geschreven. Een persoonlijk record?
Mijn eerste boek Nooit meer te druk nam vijf jaar in beslag, en ik ben inmiddels alweer drie jaar bezig met de opvolger, dus ja, haha. Al gebiedt de eerlijkheid me te zeggen dat dit project is begonnen als een update van Nooit meer te druk, waarbij ik de inhoud zou toespitsen op de coronacrisis. Naarmate ik bezig was werd het me echter duidelijk dat een simpel redigeren niet voldoende was, en dat ik het hele boek moest herschrijven. Nu onze gedragspatronen door de quarantaine overhoop zijn gegooid hebben we een unieke kans om te experimenteren met een andere manier van werken en leven, en ons drukke bestaan te vervangen door betere gewoontes. De urgentie van die boodschap hield me gaande, 13 uur per dag, zestien dagen achter elkaar. In dat opzicht is Een nieuw begin ook een voorbeeld van hoe productief je kunt zijn in deze omstandigheden.

De meeste mensen zijn in deze periode waarschijnlijk niet bezig met productiviteit, maar met overleven.
Vanuit een psychologisch perspectief is het begrijpelijk als je de negatieve effecten van corona zoveel mogelijk probeert te vermijden. Je wil natuurlijk boven alles veilig blijven. Het punt is alleen dat als je je enkel met overleven bezighoudt, dat ook het maximale is wat je uit deze situatie zult kunnen halen. Je toekomst wordt tot op zekere hoogte geschapen door je verwachtingen, en ik denk dat het daarom ook belangrijk is om je aandacht te verschuiven naar de positieve dingen in het leven. Zodat we deze periode niet alleen overleven, maar er ook in kunnen gedijen.

Waar moet die reis beginnen? De balans tussen werk en privé is door het thuiszitten momenteel volledig zoek.
Ten eerste dien je je coronadoel te formuleren: welke veranderingen wil je in deze periode bereiken? Om je in die onbekende wateren te helpen navigeren heb ik het zogeheten coronakompas ontwikkeld. Het noorden wijst daarbij naar je kernwaarden, je grote ambities en de mensen die het belangrijkst voor je zijn. Tegelijkertijd worden leven en werk ook zinvol door wat ik vlindermomenten noem: spontane en kortstondige ervaringen van vreugde die je dag en je ziel verlichten. Dat is je zuiden, en dat manifesteerde zich bij mij bijvoorbeeld in de keer dat ik mijn werk onderbrak om te dansen met mijn dochter. Het moment duurde maar dertig seconden, maar ik zal het nooit vergeten. Het oosten geeft aan wat belangrijk is voor je persoonlijke leven, en op het westen staan tenslotte je werk-gerelateerde doelen. Bespreek vervolgens met je huisgenoten hoe je deze periode vorm zou kunnen geven. Richt het kompas bijvoorbeeld op het noordoosten om je te concentreren op wat je als gezin beter zou kunnen doen, of op het zuidwesten als je je werk leuker wil maken.

Het bepalen van je coronakompas is één ding, standvastig koers houden in een huis vol afleidingen is iets heel anders. Hoe voorkom je dat je vastloopt?
Uitstelgedrag is inderdaad een groot probleem. Vandaar dat het zo belangrijk is om goede routines te ontwikkelen. Niet alleen om met je werk te beginnen, maar vooral ook om de dag mee af te sluiten. Uit onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat mensen sinds de lockdown gemiddeld twee uur langer werken. Stel daarom vooraf een eindtijd in, zodat je niet ongemerkt door blijft gaan. Daarnaast moet je accepteren dat je soms harde keuzes zult moeten maken. In het leven vóór corona was er nog sprake van een fysieke scheiding tussen privé en werk die ons hielp bij het stellen van prioriteiten. Nu dat we allemaal thuis zitten worden we soms gedwongen om te kiezen tussen het helpen van de kinderen bij hun natuurkundeles of een zoom-vergadering met de baas. Dergelijke uitruilbeslissingen worden echter duidelijker als we de keuze bewust toetsen aan onze waarden.

Welke rol kunnen managers hierbij spelen?
De term 'leiden met empathie' is een open deur, maar gaat hier wel degelijk op. Het is onredelijk om te verwachten dat werknemers in een huis vol kinderen net zo goed presteren als op kantoor. De balans tussen werk en leven zal uit onderhandeld moeten worden, en als manager moet je je mensen de kans geven om hun grenzen te bepalen. Kleine tekens van vriendelijkheid, zoals het tonen van belangstelling voor de positie waarin de ander zich bevindt, kunnen daarbij een enorm verschil maken. Een ander punt is dat we in de onzekerheid van deze crisis niets meer voor vanzelfsprekend kunnen aannemen. Het klinkt misschien contra-intuïtief, maar de moeilijkheid in deze situatie ligt niet zozeer in het formuleren van een oplossing, maar in het vinden van de juiste vraag. Als we weten welk probleem we moeten oplossen, dan borrelen de ideeën doorgaans vanzelf op. Een doorslaggevende kwaliteit hierbij is het vermogen om vragen te stellen die het denkproces kunnen inkaderen, zoals: op welke manier gebruiken onze klanten onze dienst tijdens de crisis, en welke crisis-gerelateerde klantbehoeften vervullen we momenteel niet? Managers die worstelen met vertrouwen zullen daar het meest moeite mee hebben, want centraal leiderschap is onder deze omstandigheden een stuk minder effectief.

Inmiddels gaat de economie weer langzaam open. Hoe dienen we onze quarantaine te beëindigen?
Nu we wat meer bewegingsvrijheid krijgen is het belangrijk dat we reflecteren op wat we hebben geleerd. Je zou de crisis wat dat betreft kunnen zien als een ultieme A/B test, waarbij we een heel duidelijke vergelijking kunnen maken tussen het leven vóór en na corona. Welke dingen doen we nu beter, en waar moeten we juist naar teruggrijpen? Veel mensen maken zich zorgen dat we nu een compleet nieuwe wereld zijn binnengetreden. Ik ben juist bang we terug zullen vallen in onze slechte gewoontes, en dat er uiteindelijk niets verandert.