Patrick Lencioni voert in Het Motief twee collega's op. Shay is leider van een bedrijf dat minder rendement oplevert dan verwacht en hij maakt zich dan ook zorgen over zijn toekomst. Hij heeft een succesvollere collega, Liam, uitgenodigd om te praten over hoe deze CEO zijn werk aanpakt.
Ik geef een kort citaat om te stijl van het boek te illustreren. We zijn halverwege het verhaal als Liam zijn indrukken over Shay weergeeft: "‘Jouw cijfers zijn slechter dan die van ons, omdat je je werk niet doet'. Hij stond op van zijn stoel. ‘Je vindt je baan niet eens leuk' ‘Wacht even", onderbrak Shay, nu enigszins verbolgen. Liam wachtte niet. ‘Je leidt saaie vergaderingen en het kan je niet schelen. Je leidt je mensen en je MT niet en dat kan je niet schelen. Je kunt geen confronterende gesprekken voeren met je mensen. Het grootste deel van je tijd besteed je aan de dingen waar je zin in hebt'. Shay sprak hem niet tegen".
Twee drijfveren
In dit boek (Lencioni noemt het een ‘novelle') illustreert Lencioni de twee motieven voor leiderschap. Beloningsgericht leiderschap (reward-centered leadership) is het ene motief. Deze leider gelooft dat zijn positie de beloning is voor hard werken en vanaf nu moet het leven aangenaam en plezierig zijn. Verantwoordelijkheidsgericht leiderschap (responsibility-centered leadership) is het tweede motief om leider te willen zijn. Leiderschap is dan gebaseerd op de overtuiging dat hij verantwoordelijk is. Deze leider gelooft dat zijn positie moeilijk en uitdagend is. Hij moet er in eerste plaats voor zorgen dat zijn team en de individuele managementteamleden goed functioneren ('hoewel niet zonder elementen van persoonlijke voldoening').
Parabels
Er zijn uitgevers die stellen dat managers liever verhalen over management en managers lezen dan boeken met theorieën. Grofweg kun je deze boeken in twee categorieën onderverdelen. De eerste categorie zijn biografieën en memoires en zoals de boeken van de Obama's. Een andere categorie is de businessroman, leiderschapsverhaal of parabel, zoals dit boek van Lencioni.
De moeder van dit type boeken is De one minute manager (Blanchard en Johnson uit 1981). Ken Blanchard neemt de lezer mee in de reis van een 'pientere jonge man die op zoek is naar een effectieve manager'. Als hij deze manager gevonden heeft, voeren ze samen gesprekken. De ervaren manager biedt elke keer een stukje inzicht over de (drie) taken van de manager. Een andere klassieker is Het doel uit 1984 van Goldratt. Ook hier een verhaal van een zoekende manager. De hoofdpersoon vecht voor het behoud van zijn bedrijf. Met hulp van een wijze vriend, die hem regelmatig een stukje (logistieke) kennis meegeeft, slaagt hij erin om zijn bedrijf weer gezond te krijgen. Ook Lencioni biedt tussen de gesprekken door leerzame inzichten over de motieven en taken van de leider.
Voor alle sectoren
Er zijn diepgravender boeken over leiderschap geschreven, maar dat laat onverlet dat Lencioni's boodschap relevant is: weet wat je eigen motieven zijn om leider te willen worden. En als je dat weet, voer je belangrijkste taken uit zoals het houden van goede vergaderingen, je mensen verantwoordelijk houden, de moeilijke gesprekken niet ontlopen en constant de belangrijkste boodschappen communiceren. Dit geldt zowel voor leiders van grote organisaties als van kleine organisaties, en voor leiders in de profit sector als de non-profit.
Relevante vragen
De karakters in Het Motief zijn menselijk en het verhaal is geloofwaardig. Het einde lijkt wat afgeraffeld en ook hadden de vertalers hier en daar net iets meer tijd moeten nemen voor hun werk.
In 24 korte hoofdstukken daagt Lencioni leiders uit om bij zichzelf te rade te gaan waarom ze de leidersrol ambiëren of ooit ambieerden. In het tweede deel van het boek, ‘De les', staan korte theoretische beschrijvingen van de vijf kernverantwoordelijkheden van leiders. Bij elke verantwoordelijkheid staan vragen, Lencioni noemt het 'reflectie en call to action', die de lezer helpen achter zijn eigen motieven te komen (voor zover hij dat al niet heeft gedaan door de verhalen in het voorgaande).
Het verhaal biedt voldoende aanknopingspunten voor leiders om te begrijpen waarom ze een leider willen zijn of om in te zien dat ze helemaal geen leider willen zijn of worden. In het voorwoord zegt Lencioni: 'Het doel van Het Motief is om het beloningsmotief iets minder gebruikelijk te maken.' Lencioni maakt in het boek duidelijk dat niemand beter wordt van leiders die alleen gemotiveerd worden door de beloning van het leider zijn!
Over Rudy Kor
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als senior partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid en schrijft regelmatig boekrecensies.
