Over kennis wordt al sinds de Oudheid gediscussieerd, waarbij kennis vaak geassocieerd wordt met 'wetenschappelijke kennis'. Nu is (vak)kennis een belangrijke sleutel bij de propositie van organisaties. Bij kennismanagement gaat het dikwijls om twee invalshoeken: het ontwikkelen van nieuwe kennis en het behouden van kennis.
In de afgelopen decennia zijn meerdere modellen ontstaan om kennis strategisch te positioneren. Denk bijvoorbeeld aan de kenniswaardeketen van Weggeman, een tactisch middel om de strategische doelen te behalen. Of denk aan integraal kennismanagement, waarmee overzicht en inzicht wordt gerealiseerd op gebieden als: wetenschappelijke kennis, praktijkkennis, bestaanskennis (bijvoorbeeld duurzaamheid, maatschappelijk verantwoord ondernemen) en persoonlijke kennis.
Kennis - zo betoogt Jan Jacob Bos - staat in een organisatie niet los van de strategie, maar is er onlosmakelijk mee verbonden. De auteur kiest voor een Rijnlandse insteek waar vakmanschap, verbinding en vertrouwen als leidende principes gelden. Met het 9i-model voegt hij daar verantwoordelijkheid en het creëren ruimte aan toe.
De methodiek van Bos past bij een periode waarin organisaties zich vaak senang voelen bij een voorzichtige combinatie van het Rijnlandse en Anglo-Amerikaanse model. De focus van het model ligt op motivatie en het sluit daarmee naadloos aan bij de belevingswereld en de manier van werken van de hedendaagse kenniswerker of professional. Het 9i-model bestaat uit drie segmenten: plannen, uitvoeren en beoordelen. Deze drie segmenten zijn weer onderverdeeld in drie indicatoren per segment.
Kort samengevat: het segment plannen kent de indicatoren: strategie inbedden, verantwoording delegeren voor het van delen kennis naar professionals en ruimte voor kenniscreatie. Het segment uitvoeren bestaat uit de indicatoren: iedereen heeft inzicht in zijn eigen leerproces, de kenniswerker is zelf verantwoordelijk voor delen kennis en de kenniscreatie sluit aan op strategie. In het laatste segment beoordelen is opgenomen: de behoefte om kennis te delen past bij de kenniswerker en de organisatie, de strategie wordt succesvol uitgevoerd en er worden voortdurend verbeteringen aangebracht.
Het model van Bos doet denken aan de regelkring Plan, Do, Check, and Act van Deming, want ook het 9i-model geeft cyclisch richting aan te ondernemen activiteiten. Door deze innovatieve 'regelkring' toe te voegen aan het delen van kennis ontstaat er samenhang. Deze samenhang is niet alleen gericht op kennis in relatie tot strategie, het verhoogt ook de samenhang en samenwerking tussen professionals. En dat levert winst op. Winst die de auteur voor zich zag toen hij de grote denkers Archimedes, Einstein, Newton en Pascal in dezelfde tijd plaatste.
Bij kennismanagement zijn de begrippen 'flexibel', 'open' en 'ontwikkeling' essentieel. Het is om die reden boeiend dat de auteur voor scrum kiest bij de implementatie van het 9i-model. Bij scrum wordt er tijdens het (verander)proces blijvend gebruikgemaakt van nieuwe, goede ideeën. Het werkt vanuit de behoefte en laat blijvend ruimte voor aanpassingen op basis van wat er is geleerd. Een leeswijzer en een oefening per indicator maakt het ook een zeer praktisch boek. En, hoewel Bos een tip geeft welk deel het beste past bij wie: het héle boek lezen is natuurlijk voor iedereen de beste optie!
Over Carla Derijck
Carla Derijck is bedrijfskundige en specialist in verandering. Zij werkt als verandermanager.
