raktijk van de intensieve veeteelt doorgetrokken naar het huidig bedrijfsklimaat leidt tot een intrigerende titel: Intensieve Menshouderij. Jaap Peters en Judith Pouw hebben een spiegel en een droom in een boek samen laten vloeien. En zoals ook al in sprookjes duidelijk is geworden, het zijn vaak de boze heksen die de hoofdrol opeisen ('Spiegeltje, spiegeltje aan de wand.'). De boze heks in dit boek is de bedrijfscultuur die de laatste eeuw 'ontstaan' is. En deze cultuur is inmiddels ziekmakend geworden. We kennen allemaal de cijfers van overspannen werknemers, burnouts van de stress en te druk zijn. 'Mensen worden niet ziek van werken, wel van de wijze waarop.' De intensieve menshouderij laat zich als volgt karakteriseren. Het doel (en soms missie) van veel hedendaagse ondernemingen is het creëren van shareholder value, waarbij de shareholder een aandeelhouder is op grote afstand. De manager is een tacticus die wordt gestuurd door prestatie-indicatoren en spreadsheets, zonder kennis van de materie. De middenmanager zit gevangen tussen bedrijfsdoelstellingen van hoger management en vertaling naar medewerkers die het niet meer begrijpen. Inhoudelijk is zijn werk gereduceerd tot luisteren, praten, motiveren, veranderen, vertalen en resultaten checken en verantwoording afleggen. Van een vak of branche hoeft hij/zij nauwelijks iets te weten, maar de vertaling kan hij ook niet meer maken. Dit levert op lange termijn geen gezond bedrijfsklimaat op. Voorbeelden in het onderwijs en de zorg zijn bij bosjes te vinden. Peters en Pouw leggen de vinger op de zere plek. Hun waarneming is op zich overigens niet nieuw, maar hun analogie met de intensieve veehouderij is erg treffend. De spiegeling op onze eigen rol in ons bedrijf is duidelijk genoeg om minimaal tot nadenken te stemmen. Is er hoop? Kunnen we uit deze boze droom komen? Ja gelukkig wel. Er zijn alternatieven en er is ook een goede droom? Welk walhalla is er mogelijk? Peters en Pous beschrijven drie voorbeeld bedrijven in Nederland: Gulpener Brouwerijen, ASN Bank en VanDrie Group, die het anders zijn gaan aanpakken, elk vanuit hun eigen achtergrond en principes: bier , geld en kalveren. Hoe kun je daar komen? Eerst moeten we onderkennen dat de keerzijde van Intensieve Menshouderij een continue streven naar duurzaamheid is, zeg maar een gezonde organisatie. Duurzaamheid op 3 gebieden: sociaal, ecologisch en economisch. (Triple P: People, Planet en Profit). De ultieme droom is dat bedrijven alle drie de vormen van duurzaamheid integreren in hun bedrijfsvoering en zo groeien naar een 'ongeneeslijk gezonde organisatie'. Een paar voorbeelden die dit zou kunnen opleveren: toptalent aantrekken en vasthouden wordt makkelijker, productiviteit stijgt, inkomsten/marktaandeel stijgt en er wordt bijgedragen aan een betere wereld. De auteurs willen niet afsluiten met het formuleren van acties of iets dergelijks. Wel geven zij in het boek aan dat het te makkelijk is de schuld op de cultuur bij multinationals en overheden te leggen. We kunnen zelf, al is het in het klein, een hoop doen. We kunnen bewust gaan streven naar duurzaamheid en het gebruik van duurzame producten. We kunnen het overwicht van economische principes in de bedrijven verminderen en tot slot minder en bewuster consumeren. We hebben dus keuzes te over om kleine maar duurzame verandering te starten. De auteurs hebben een boek geschreven dat waarschuwt en de ogen opent. Het beschrijft gelukkig ook een situatie waarin zinvolle bedrijvigheid mogelijk is. Gulpen bijvoorbeeld. Bent u een veehouder in een intensieve menshouderij bedrijf, of een cashcow die onder zijn handen wordt uitgemolken, dan is dit boek erg aan te raden. En als u gaat opletten zult u merken dat de principes van de intensieve menshouderij (helaas) vrijwel overal worden toegepast.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
