Venijn in de start

start van het leidinggeven aan een team. Je moet het een paar keer lezen, maar dan dringt het woordgrapje in de titel van tot je door. Willen, kunnen en durven alle teamleden mee te werken aan de doelstellingen van het team? Marc Oskam is allergisch voor het woord Model. Hij associeert managementmodellen met onbehouwen, nietsontziend, belerend, allesverklarend, alles voorspellend en de realiteit vervormend. Hij vindt dat adviseurs die organisaties opzadelen met modellen stilstaan in hun professionele ontwikkeling. De realiteit is zo complex volgens Oskam, dat die zich niet laat vangen in een model. Het zal dan ook niet verbazen dat de schrijver 'Venijn in de start' begint met het affakkelen van veel gebruikte modellen in managementland. Als eerste zijn Hersey & Blanchard aan de beurt met hun model van situationeel leidinggeven. Daarna worden de vijf veranderkleuren van Léon de Caluwé aangepakt en vervolgens Léons collega Hans Vermaak met zijn Causale Diagrammen. Ten slotte komen talentmanagement en competentiemanagement aan de beurt. Oskam is van de Rijnlandse school - net als Jaap Peters en Joep Schrijvers. Het gedachtegoed is daarom ook niet nieuw. De schrijfstijl van de boek irriteert mij in hoge mate. Het heeft een hoog prekerig gehalte vanuit een standpunt dat rust in onbegrepen genialiteit. Een voorbeeld: 'het recept van model X is u vast bekend. En als u het niet kent, leg ik het even uit. Dat kan in één alinea en een plaatje.' De eerste helft van het boek kraakt verschillende modellen af om de weg vrij te maken voor zijn eigen model: het Kompas. Dit Kompas wordt steevast met een hoofdletter geschreven om te benadrukken dat dit de Heilige Graal is. Verder zijn de illustraties bijzonder flauw in een poging spitsvondig te zijn. De schrijver herhaalt zich zelf graag en gaat er vanuit dat de lezer zeer traag van begrip is. Na 70 pagina's doorploeteren, presenteert Oskam zijn model 'light touch', zoals hij het steeds noemt. De spanning is bij mij zo hoog opgelopen dat het bijna alleen maar kan tegenvallen. Het model Oskam blijkt om zes woorden te draaien hoe een manager van idee naar realiteit kan werken. Het gaat om naïef-waakzaam, nieuwsgierig-kritisch en daadkracht-sans rancune. Daarna haalt hij de Roos van Leary erbij met paradoxaal interveniëren en het verhaal is rond. Deel 3 van het boek kan interessante kost zijn voor managers. Dit hoofdstuk behandelt negen praktijkcases en sluit af met de onvermijdelijke checklist voor uw eigen situatie. De vraag is alleen of managers dit deel van het boek ooit zullen bereiken. Elke case wordt langs het Kompas gelegd en zo besproken. De kernboodschap van het boek is: kijk uit met managementmodellen, ze vervormen de realiteit en ontnemen u het volledige zicht op de realiteit. Daarnaast is de boodschap van Oskam aan managers: wees nieuwsgierig naar wat uw medewerkers beweegt. Met beide boodschappen is niets mis, maar als je je Gezond Boeren Verstand (GBV) gebruikt, wist je dat al.