Nieuwe Business Modellen

Het concept ‘winst’ wordt in 'Nieuwe Business Modellen' niet eenzijdig vastgesteld door de bouwsteen ‘kosten’ van de bouwsteen ‘opbrengst’ af te trekken. De sociale en ecologische waarde evenals het samen werken aan waardecreatie worden daarentegen uitgebreid belicht in dit boek. Jonker en zijn medeauteurs proberen met NBMs om nieuwe transacties, nieuwe (sociale) business, nieuwe vormen van organiseren met elkaar vorm te geven. Het is hierbij niet de ambitie om een perfect afgerond betoog te schrijven, maar juist pluriformiteit en meerstemmigheid toe te laten. De doelgroep van het boek is niet zozeer de ‘traditionele’ manager, maar de veranderdoeners in onze maatschappij, mensen die we hard nodig hebben om een transitie te maken naar een andere economie, een andere samenleving en de rol van ‘business’ daarin. Vanuit dat oogpunt is het allemaal uiteindelijk dus ook verplichte leerstof voor de traditionele manager. Om de nieuwe economie vorm te geven waar we volgens Jonker zo’n behoefte aan hebben, zijn dus nieuwe businessmodellen nodig. Collectieve modellen, waarbij je als groep mensen samen business gaat bedrijven en samen gaat delen in de opbrengst. Hierbij hoeft niet alles groot, groter, grootst te worden. Sommige initiatieven hebben juist baat bij een kleine schaal, zoals zorgcoöperaties. Het ontwikkelen van NBMs begint bij het besef dat het huidige economische systeem tegen zijn grenzen aanloopt. De grote uitdaging van NBMs is om waardecreatie anders vorm te geven dan in conventionele modellen. Jonker verwoordt dit heel krachtig: als producten diensten worden, en diensten markten worden, en markten gaan producten maken… dan is het tijd om de klassieke gedachte van de waardeketen nog eens heel kritisch te bekijken! Een antwoord op deze uitdaging vraagt om met meervoudige waardecreatie tegelijkertijd te werken aan samenhangende set van sociale, ecologische en economische waarden Jonker beschrijft ook de assen waarlangs fundamentele veranderingen in onze maatschappij zich ontwikkelen. Hij noemt hierbij transities zoals die van lineaire naar circulaire productie (total cost of ownership, cradle to cradle), van verticaal naar horizontaal (peer2peer economy, sharing economy), en die van bezit naar toegang en gebruik (van lamp, huis of auto naar licht, warmte en mobiliteit). Uiteindelijk is de kern van een businessmodel om de logica van waardecreatie te laten zien. Het centraal toegepaste model die deze logica inzichtelijk moet maken is opgebouwd uit 5 bouwstenen: (1) principes van waardecreatie (2) werken aan een ontwerp (3) de waardepropositie (4) community bouwen en onderhouden (5) kosten-batenanalyse of kosten-waardecreatievergelijking. Het boek is opgebouwd als bibliotheek, een overzicht van concepten en denkbeelden, en als werkplaats, waarin deze denkbeelden uitgewerkt in een concreet werkboek met schema’s en checklists. Het is daarmee een leerzaam, inspirerend en gelukkig ook heel praktisch boek geworden met volop praktijkvoorbeelden. Het zet aan tot denken waarom je als individu of als groep een NBM zou kunnen opzetten, wat je persoonlijke drive is, en welke waarden met jouw NBM gerealiseerd kunnen worden. En daarmee geeft dit boek prima antwoord op de vragen: hoe pak je duurzaam ondernemen aan en hoe draag je écht bij aan meervoudige waardecreatie?