De gangbare manieren van leidinggeven en samenwerken beperken ons eerder in plaats van dat ze ons bevrijden. Onze routinematige interactiepatronen leiden niet tot innovatie en topresultaten. Henri Lipmanowicz en Keith McCandless hebben een aantal bevrijdende structuren verzameld die het tij kunnen keren. Hun boek Liberating Structures is nu vertaald in het Nederlands.
Eenvoudige veranderingen
De beproefde aanpak van de auteurs is terug te brengen tot het aanbrengen van eenvoudige veranderingen in onze routinematige manier van interacteren waardoor iedereen efficiënt wordt betrokken en zich daardoor voluit zal inzetten om vraagstukken op te lossen, innovatie te stimuleren en uitstekende resultaten te boeken.
In totaal hebben Lipmanowicz en McCandless drieëndertig Bevrijdende Structuren bij elkaar gebracht in hun belangwekkende boek.
Vijf delen
In deel I behandelen ze het concept en de taal van Bevrijdende Structuren, afgezet tegen de gebruikelijke manieren waarop mensen samenwerken, leren en oplossingen ontdekken. Conventioneel leiderschap veroorzaakt zelf de problemen die het maar niet op kan lossen. Bevrijdend leiderschap zorgt op een eenvoudige manier voor transformatie. Deel II biedt handvatten om te gaan experimenteren met Bevrijdende Structuren en te leren van de ervaringen in een reeks van interacties in kleine groepen tot organisatiebrede veranderingen. Deel III is een bundeling van praktijkervaringen die mensen hebben opgedaan met Bevrijdende Structuren. Ze laten de breedte en de diepte zien van de mogelijkheden om de collectieve intelligentie van de organisatie aan te boren en grote dingen mogelijk te maken. Deel IV is het handboek met de uitwerking van de drieëndertig Bevrijdende Structuren waarin de auteurs beschrijven wat ze mogelijk maken, hoe je ze ontwerpt, welke tips en valkuilen zijn welke variaties mogelijk zijn. Deel V bevat enkele summiere Nederlandse praktijkvoorbeelden.
Kleine structuren
De kern is dat we kleine structuren gebruiken om met andere mensen te communiceren of samen te werken. Tastbare microstructuren zijn de fysieke ruimtes waarin de interactie plaatsvindt. Immateriële structuren gebruiken we om in detail onze interacties te organiseren met agenda’s, presentaties, processen, discussies, vragen, enzovoort. Deze microstructuren kiezen we routinematig en we herhalen ze oneindig, waardoor ze naar de achtergrond verdwijnen en we ons er niet meer bewust van zijn. De vijf meest gebruikte conventionele microstructuren zijn de presentatie, de geleide discussie, het voortgangsverslag, de open discussie en de brainstorm. Dit zijn echter enorme tijdverspillers. Ze neigen naar te veel controle over de inhoud of te weinig structuur om iedereen te blijven betrekken. Bevrijdende Structuren zijn flexibele microstructuren die het voor groepen van elke omvang mogelijk maken de manier waarop de deelnemers met elkaar omgaan en samenwerken radicaal te verbeteren.
Stroop de mouwen op
Iedereen die het juk van traditionele organisaties en manieren van leidinggeven heeft ervaren, zal een gevoel van bevrijding krijgen tijdens het lezen van dit prachtige handboek. Door het alleen te lezen, leer je niet om te gaan met de drieëndertig Bevrijdende Structuren. Stroop de mouwen op en ga ermee aan de slag en dan zul je de bevrijding ook ervaren!
Over Nico Jong
Nico Jong is senior adviseur bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
