Muchall en Toma werken bij Keytoe. In hun boek laten ze in het midden wat Keytoe precies maakt of doet. Op hun website staan activiteiten zoals huisstijlen ontwerpen, promotievideo’s maken, websites bouwen. Daarnaast komen ze, zoals ze in het boek zeggen, geregeld in andere bedrijven waar ze ‘… proberen te helpen met meer menselijkheid naar binnen te fietsen.’ In hun eigen bedrijf doen ze, in hun woorden, hun best om zich te verlossen van alles wat te maken heeft met ‘bedrijfje spelen’. Zo zijn er geen beperkingen aan vakantiedagen, zijn er geen hiërarchische lagen, geen managers, geen vergaderingen, geen borden aan de muur met kernwaarden, geen kledingvoorschriften, geen werktijden, geen security clearences. Iets dat ze, zo schrijven ze, andere bedrijven ook gunnen.
Niet moeilijk doen is één van hun motto’s, zoals ook te lezen valt in hun uitleg van de titel van hun boek. Bedrijf Bamischijf: ‘Het is volslagen ridicuul en daarmee passend bij ons. We doen wat goed voelt en wat we leuk vinden. Eigenlijk zou deze reden alleen al voldoende moeten zijn.’
Onzinnig
Het boek bestaat uit twee delen. De titel van het eerste deel is: ‘Onzinnig bedrijfje spelen. Wat er gebeurt, waarom het gebeurt, waarom het niet helpt.’ Muchall en Toma focussen in dit deel op het negatieve, omdat volgens hen afbreken helpt om iets nieuws op te bouwen. Het is hun intentie om de lezer ervan te doordringen, voor zover hij dat al niet vindt, dat veel managementpraktijken niet deugen en dat het tijd is voor iets nieuws. In negentien korte hoofdstukken bespreken Muchall en Toma diverse onderwerpen met soms pakkende hoofdstuktitels zoals: Managementtheorieën en blindheid, Waarom Vergaderen ToTaal Krankzinnig is, De diversiteitsbubbel, Kantoortje spelen en Organozwammen.
Zinnig
‘Zinnig organiseren. Als positief alternatief’, is de titel van het tweede deel. Staan in de voorgaande negentien hoofdstukken al op veel plekken ideeën over het zinnig organiseren, in dit deel leggen ze in dertien hoofdstukken uit hoe organiseren ook kan. Of zoals ze het zelf noemen: ‘Onze onzin.’ De ingrediënten van Zinnig Organiseren zijn de 6V’s: Vertrouwen, Veiligheid, Vitaliteit, Vrijheid, Verantwoordelijkheid en Verbinding met een bijsluiter hoe je de zes wel en niet kunt gebruiken.
Bevragen
Muchall en Toma hebben een boek geschreven rond een oproep aan medewerkers en leiding om zich af te vragen waarom ze doen wat ze doen. Zich af te vragen of een actie, regel, structuur of systeem iets toe voegt aan zinnig organiseren. Uitgangspunt van hun visie op organiseren is dat mensen het goed willen doen en dat ze te vertrouwen zijn. En laat mensen zo veel mogelijk zelf bepalen wat ze doen, hoe ze dat doen en welke afspraken ze maken met hun klanten of opdrachtgevers. Dit alles kan met zo goed als geen leiderschap, en daar waar leiderschap nodig is, kunnen mensen zelf heel goed beslissen wie ze wel en wie niet willen volgen.
Structuren
Muchall en Toma stellen dan wel dat er wel wat structuren in een organisatie nodig zijn, onder meer om te voorkomen dat iemand toch probeert in de leidersstoel te blijven zitten wanneer anderen geschikter zijn. Er zijn volgens hen structuren nodig om zo voldoende transparantie en eerlijkheid evenredig te verspreiden over de organisatie. Maar verder staat dan wel weer dat ‘Wat er ook juist niet moet zijn, zijn harkjes.’
Ingrediënten
Muchall en Toma willen laten zien waarom volgens hen dingen in organisaties zo onbegrijpelijk absurd zijn. Waarom veel managementpraktijken in het vagevuur zouden moeten branden. Honderdtwintig pagina’s over de absurditeit in organisaties, zonder stevige onderbouwing was voor mij te veel. Hun ingrediënten voor zinnig organiseren komen uit een gereedschapskist die vooral gevuld is met denkwerk afkomstig uit de sociale psychologie. Een van hun adviezen is dat dat elke medewerker zijn eigen doelen nastreeft, ik ben dan benieuwd hoe coördinatie tot stand komt in een bedrijf met enige omvang, wanneer iedereen een eigen doel nastreeft.
Boodschap
Bedrijf Bamischijf is een boek van twee auteurs met een ‘boodschap’. Ze geloven dat het werk in organisaties anders aangepakt kan worden. Zoals ze hier en daar in het boek beschrijven, hebben ze de eigen organisatie ingericht volgens de ingrediënten van ‘zinnig organiseren’ en geloven ze dat hun visie heel goed past bij andere organisaties. Ook al hebben die geen gameroom, schommels, trampoline, stapelbedden, bibliotheek, drumstel. ‘En ook zijn er bureaus, computers en bureaustoelen uiteraard. Er wordt tenslotte ook gewerkt.’
Dat gezegd hebbend, Muchall en Toma maken op diverse manieren in hun boek duidelijk dat het de moeite waard is voor leiding en medewerkers om te onderzoeken of de huidige opvattingen over organiseren nog wel nuttig zijn. Of er niet wat minder uniform gewerkt kan worden en of in plaats daarvan er niet wat experimenteler en vrijer gewerkt kan worden. Dat is een heldere en relevante boodschap. De lezer die een doorwrochte nieuwe visie op organiseren verwacht wordt in dit boek teleurgesteld: die bieden de auteurs niet. Muchall en Toma hebben hun kritiek op organiseren anno nu en ideeën over hoe het ook kan, opgeschreven in boek dat leest als een verzameling columns of blogs.
Over Rudy Kor
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als senior partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid en schrijft regelmatig boekrecensies.
