Plezierig aan Improviseren voor de verandering is dat Michel Verheijden zijn persoonlijke ervaringen koppelt aan omgaan met veranderingen. Het boek leest makkelijk weg en bevat veel verwijzingen naar theorieën over het functioneren van het brein en omgaan met verandering.
Risicomijdend
Onze natuurlijke reacties zitten verandering in de weg. Om te helpen die te doorbreken maakt Verheijden je in de eerste plaats bewust van de werking van het brein, je eigen handelen, je patronen en je angsten. Hij illustreert een en ander met simpele voorbeelden en eigen ervaringen uit het improvisatietheater.
De mens heeft vanuit zijn oerbrein de neiging risicomijdend te zijn, een selectieve perceptie te hebben en een grote drang naar controle en zekerheid na te streven. We zijn gewend om na te denken over onze ideeën. We brengen alle voor- en nadelen, te zetten stappen en wijze van communiceren in beeld. Effectief? Schijn bedriegt, want met nadenken en het maken van plannen stappen we uit de realiteit en geven we invulling aan onze eigen angsten, in plaats van creatief te denken. Onze drang naar zekerheid en controle beperkt de bewegingsvrijheid van de ander, met weerstand tot gevolg.
Aanpassingsvermogen
Aanpassingsvermogen is steeds belangrijker in de huidige snel veranderende wereld. Ons oerbrein is echter afgestemd op het relatief onveranderlijke leven van de oertijd. De enige manier om met een snel veranderende omgeving om te gaan, is te leren hoe je je er veilig en comfortabel in kunt voelen. Improviseren kan je daarbij helpen, zo stelt de schrijver.
Improviseren is je behelpen met wat is en samenwerken op een manier dat je elkaar aanvoelt en aanvult. Het geheim van improvisatie is drieledig:
1. Accepteer alles en fouten maken mag. Om creativiteit te laten stromen is ‘ja’ zeggen de enige manier.
2. Laat je bestaande ideeën los en luisteren naar de ander zorgt voor het loslaten van eigen overtuigingen, weerstand en drang naar controle. Een half plan is een perfect plan, want het plan wordt aangevuld met de competenties en ideeën van anderen.
3. Direct uitspreken en minder nadenken zorgt voor verbinding in relaties met anderen.
Verbinding
Voorwaarden voor improvisatie zijn een veilige omgeving en geweldloze communicatie. Benoem feiten, gevoelens en behoeften, en stel vragen. In verbinding blijven met de ander is essentieel om mensen in beweging te krijgen. De focus bij verandering en het in beweging krijgen van mensen ligt in samenwerken om te komen tot harmonie in het hier en nu.
Improviseren voor de verandering zou wat mij betreft aan bruikbaarheid kunnen winnen. Hoe? Door het opnemen van ervaringen van de auteur in de veranderpraktijk, naast zijn ervaringen als improvisatiecabaretier. En oefeningen om de lezer aan te zetten tot reflectie en handelen. Ik had ook graag gelezen over situaties waarin Verheijdens aanpak een ander proces en resultaat laat zien.
Dat gezegd hebbende: Improviseren voor de verandering van Michel Verheijden spreekt een breder publiek aan dan alleen managers. Het boek is aan te raden als inspiratie voor wie inzicht wenst in omgang met veranderingen.
Over Caroline van Deursen
Caroline van Deursen is een professional in advisering binnen de publieke sector. Zij heeft een achtergrond in het sociaal domein en heeft ervaring in het begeleiden van verandertrajecten waarin zij door visie en verbinding naar resultaat werkt.
