We leven in een tijd van maatschappelijke en economische transitie. Dat vraagt om nieuwe manieren van organiseren, stelt Jan Jonker in Nieuwe Business Modellen. Als we waarde creëren, doen we dat via transacties. Vaak kijken we daarbij alleen naar de financiële opbrengst, en nemen we veel kosten ten onrechte niet mee. We hebben behoefte aan nieuwe transactiemodellen, die naar sociale, ecologische én economische waarden kijken, en die wederkerige waardecreatie mogelijk maken. Dat noemt Jonker Nieuwe Business Modellen.
In een Nieuw Business Model werken mensen aan een samenhangende set van sociale, ecologische én economische waarden. Behalve uit geld kunnen die bestaan uit uren, energie en andere transactiemiddelen: waarden die niet een bijproduct zijn of het gevolg van goede bedoelingen maar die bewust worden georganiseerd. Kern van een Nieuw Business Model is een uitgewerkt transactiemodel op basis van principes en ontwerpregels. Veel van die Nieuwe Business Modellen - het boek bevat talrijke praktijkvoorbeelden - dragen bij aan het oplossen van maatschappelijke vragen en uitdagingen. Aan waardecreatie geven zij richting op basis van co-creatie.
Uitgangspunt is steeds een aantal mensen tussen wie een idee ontstaat en tot ontwikkeling wordt gebracht. Tussen die mensen wordt een complexe waarde georganiseerd die een collectief karakter krijgt. Mee helpen maken, investeren en realiseren betekent ook risico’s mee dragen en mee delen in de opbrengsten. Partijen vinden elkaar op basis van gezamenlijke interesses, oplossingsrichtingen en waarden. Ze werken met elkaar samen omdat ze dat willen, kunnen, en ambiëren.
Het concept klinkt logisch, en dat is het ook. Maar leg het maar eens uit, op zo'n manier dat iedereen begrijpt waar je het over hebt en er nog eens de waarde van inziet ook. Jan Jonker en het team waarmee hij Nieuwe Business Modellen heeft ontwikkeld, zijn in die opgave met vlag en wimpel geslaagd.
Het is een goed idee geweest om het boek te splitsen in twee delen (in één band). Het eerste deel heet De Bibliotheek en geeft een overzicht van de denkbeelden die de basis vormen voor het tweede deel, De Werkplaats. Daar worden de ideeën uit het eerste deel vertaald naar een handzame methodiek waar iedereen die denkt over – of al werkt aan – Nieuwe Business Modellen zijn voordeel mee kan doen.
Grafisch ontwerper Justus Bottenheft en beeldend kunstenaar Wim Bottenheft tekenden voor de even fraaie als functionele vormgeving van het boek. Die ondersteunt de waardevolle inhoud in niet geringe mate.
Over Pierre Spaninks
Pierre Spaninks (Eindhoven, 1955) was tot zijn pensionering in 2021 zelfstandig professional in journalistiek en communicatie. Hij kreeg landelijk bekendheid als ZZP-expert. Voordien had hij gewerkt in het hoger onderwijs en de consultancy. Hij studeerde Tekstwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam en volgde op Harvard het Senior Manager in Government Program. Tegenwoordig legt hij zich toe op de Egyptologie.
