Wat meteen opvalt is de prettige vormgeving en overzichtelijke indeling van Spannende momenten in coaching. Zeven hoofdstukken die gaan over o.a. het onderzoeksperspectief in coaching, en belevingen van coaches, cliënten en opdrachtgevers. Elk hoofdstuk is opgebouwd uit een (of meerdere) anekdotes, de essenties, gevolgd door de wetenschappelijk onderbouwing. Omdat dit laatste onderdeel telkens is voorzien van een samenvatting, is het boek ook voor de niet-academicus uitstekend leesbaar.
Treffend vond ik met name de persoonlijke openheid die De Haan geeft over zijn eigen onzekerheden en gedachten over coaching. Het opent een perspectief dat veelal ongemoeid blijft: de complexiteit van de eigen persoonlijkheid en psyche. Net als in Reve’s De Avonden, betreed je als lezer even een gedachtenperspectief dat doorgaans niet beschikbaar is. De prettige schrijfstijl en bijna poëtische waarheden tonen dat de auteur in staat is anderen uit te nodigen tot kwetsbaarheid door dit zelf voor te leven.
Voor beginnende coaches met interesse in wetenschap is dit werk een absolute aanrader. Ook gevorderde professionals die zoeken naar onderbouwing van hun werkzaamheden, zullen veel ogenschijnlijk eenvoudige, doch zeer goed uitgedachte waarheden vinden. Het vrijelijk naar Descartes geïnterpreteerde ‘Ik twijfel dus ik coach’, blijkt goed doordacht te zijn gekozen. Juist de ongemakkelijke momenten van twijfel en ‘zoeken’, geven in het onderzoek van De Haan blijk van progressie en ontwikkeling bij de client. Daarnaast zijn het belangrijke handvatten voor coaches om zelf te leren en groeien.
Kritisch ben ik wel op de ‘wetenschappelijk bubbel’ waarin De Haan lijkt te leven. Zijn beschrijving van coaching is absoluut en zonder twijfel het fundament van dit vakgebied. Echter, zeker op het gebied van executive coaching is men al veel verder gegroeid. Elementen als leiderschapspsychologie en het werken aan de hand van een (erkende en meetbare) methode ontbreken in dit werk. Ook de beschrijvingen van targetgroups voor vragenlijsten zijn op z’n zachtst gezegd nogal subjectief. Zo wordt voor een onderzoek naar spannende momenten, een mail gestuurd binnen het netwerk van De Haan en compagnon Burger. Zinnen als ‘De coaches die reageerden, behoren tot de beste en meest ervaren coaches die ik ken’, geven niet bepaald blijk van objectieve selectie. Immers, De Haan is met name betrokken bij de VU en Ashridge, maar niet aangesloten bij bijvoorbeeld de NOBCO, EMCC of ICF, noch is hij bij één van deze partijen geaccrediteerd als coach. Voor mij is dit ook het voornaamste punt van kritiek: de eenzijdige blik die ontstaat in een vacuum waarin de auteur zelf heer en meester is. Niets afdoende aan de onwaarschijnlijke hoeveelheid kennis die hij hierin heeft opgedaan.
Ongeveer tweederde van het boek bestaat uit de eerder genoemde hoofdstukken, in het derde stuk aangevuld met bijlagen en voorbeelden. Alhoewel de opzet mogelijk anders doet vermoeden, is het boek oprecht prettig leesbaar, ook voor mensen die graag ‘selectief bladeren’. Dankzij het frisse binnenwerk, voelt het boek modern en prettig aan.
Ik zou Spannende momenten in coaching zonder enige twijfel aanraden aan professionele coaches die zich willen verdiepen in de ontwikkeling van het vakgebied. De Haan is met stip één van de grootste krachten in het wetenschappelijk veld van coaching en toont zich met dit werk wederom van zijn beste kant.
Over Arvid Buit
Arvid Buit is executive coach en auteur van Wahlberg, Het verhaal van een CEO en Red de Alfawolf, Zachte leiders maken stinkende wonden. Hij houdt zich bezig met de ontwikkeling van topbestuurders en de ontwikkeling van het vakgebied coaching.
