In vier toekomstscenario’s diept Geert Janssens de bedreigingen, maar ook de kansen die de vierde industriële revolutie – de opkomst van artificiële intelligentie en versnelde automatisering – uit. Met intelligente vergezichten en boeiende gedachtenexperimenten prikkelt hij ons om met een open blik de toekomst tegemoet te treden, om ons voor te bereiden op meerdere mogelijke scenario’s en ons niet vast te klampen aan één enkel toekomstbeeld. Als de geschiedenis ons één ding heeft geleerd, dan is het wel dat de toekomst onvoorspelbaar is, maar zeker niet onvoorstelbaar.
Niemand kan de toekomst voorspellen, maar op basis van gedegen achtergrondonderzoek, intelligente inzichten en kritische vragen legt Geert Janssens in zijn boek Waardevol werkloos vier mogelijke toekomstscenario’s met een focus op de gevolgen voor de arbeidsmarkt aan ons voor. Een waardevol en boeiend gedachtenexperiment waarin we op zoek gaan naar de rol van de mens in een economie die gedomineerd wordt door technologie.
Het eerste toekomstscenario, Business as usual, is eigenlijk het ideaalplaatje zoals de meesten van ons dat ongetwijfeld het liefste zouden zien. Sommige banen zullen verdwijnen, andere banen worden belangrijker, nieuwe banen verschijnen en sommige banen veranderen van inhoud, net zoals de afgelopen 250 jaar. Het tweede toekomstscenario, Levenslang leren, gaat er vanuit dat iedereen minstens ten dele zijn of haar competenties zal moeten aanpassen. Heel veel mensen zullen nieuwe of bijkomende studies en kwalificaties nodig hebben, kortom levenslang moeten leren. In het derde toekomstscenario, Robocalyps, gaat Geert nog een stap verder. In dit scenario worden veel mensen werkloos, omdat hun baan wordt ingepikt door robots of intelligente machines. Het vierde en meest drastische toekomstscenario, Singulariteit, kan uitmonden op een utopie of een dystopie. Vrijwel alle denkbare taken en banen worden door computers en machines overgenomen. In 156 pagina’s diept Geert de vier scenario’s verder uit en stelt kritische, prikkelende vragen.
De titel doet vermoeden dat Geert ons in een specifiek toekomstscenario wil laten geloven, maar niets is minder waar. Elk scenario wordt serieus onderzocht en onderbouwd en biedt ons zowel voor- als nadelen en zet ons aan tot nadenken over onze eigen rol in een door technologie gedomineerde arbeidsmarkt. Ontstaat er een wereld zonder vrije wil, waar een elite de samenleving volledig onder controle heeft door middel van technologie? Brrr, dan toch liever het utopische toekomstbeeld waarbij ik waardevol werkloos mag zijn, een machine mijn IT-projecten foutloos uitvoert en ik ondertussen een goed gesprek aanknoop met de eenzame buurvrouw op de hoek. Genoeg stof tot nadenken in Waardevol werkloos.
