De cover van Onmacht zet je aan het denken over hoe je kijk is en hoe je telkens weer wat anders ziet. Dat past mooi bij de inhoud: Van Oss en van 't Hek beschrijven ook meerdere perspectieven op hun onderwerp. De nadruk ligt daarbij niet op de individueel ervaren onmacht, maar vooral bij de collectief ervaren onmacht. In de samenleving maar met name in organisaties. Op dat terrein ligt dan ook de expertise van de schrijvers.
Onmacht is een boek van een schrijversduo dat samen al veel heeft geschreven over veranderingen in organisaties, waarbij de boektitels telkens een 'on-'thema bevatten. Ik was niet bekend met dit duo maar al snel blijkt de meerwaarde van duo-schrijverschap en de stevige band van de schrijvers: hun verschillende achtergronden zorgen ervoor dat het thema van onmacht in brede zin belicht wordt. Het is knap dat ze hun boek in 1 stijl hebben geschreven.
Allereerst schetsen ze het huidige tijdsgewricht en de grote maatschappelijke veranderingen waardoor onmacht ontstaat. Het was voor mij relatief eenvoudig om aan al die thema's te relateren aangezien ik veel van de literatuur waaraan gerefereerd wordt reeds had gelezen. Voor mij maakte dat het boek extra waardevol; vanuit al die verschillende perspectieven werd een link gelegd naar hoe onmacht kan ontstaan.
De schrijvers halen vele verschillende concepten en theorieën uit een rijk palet van literatuur uit de psychologie, de neuropsychologie, de filosofie en de organisatiekunde aan. Soms werkte dit voor mij ook wel verwarrend en was ik even de samenhang kwijt; de ene keer werd de literatuur gebruikt als framework om de indeling van hoofstukken en lemma's aan op te hangen; dan weer om het ontstaan van onmacht toe te lichten en weer een andere keer als middel bij het reduceren van ervaren onmacht in de praktijk. Sommige concepten worden tot in detail uitgewerkt; andere op hoofdlijnen geïdentificeerd. De diverse aanpakken en theorieën sluiten niet overal naadloos op elkaar aan; ze vormen als het ware een lappendeken rondom het thema onmacht. Toch is ieder individueel aangehaald stuk van waarde voor het boek en wordt zo duidelijk dat er niet een one-size-fits-all analyse van de oorzaak van onmacht nóch van de mogelijke oplossingen mogelijk is.
De behoefte die ik voelde en die allengs het lezen groter werd, werd ook ingelost: een antwoord op de vraag: 'Hoe kun je je tot die onmacht verhouden in een organisatie en wat kun je doen om de ervaren onmacht te reduceren of te zorgen dat die onmacht niet toeneemt/je daar niet aan bijdraagt?'
In de laatste hoofdstukken komt er een prachtige samenvatting van het balanceerspel dat hiermee gepaard gaat, zeker bij veranderingen in organisaties. Een mooi en genuanceerd stuk.
Met het lezen van Onmacht heb je zeker niet meteen de oplossing, maar wél een paar mooie handvatten om wat je in waarschijnlijk iedere organisatie wel eens ziet gebeuren en aan onmacht raakt te herkennen, te duiden en misschien zelfs bij de horens te vatten.
Niels van Gorp, Begeleider / Intervisor.
Over Niels van Gorp
Niels van Gorp is Data Strateeg en Data Filosoof.
