Inschrijven op aanbestedingen is een vak. Een vak dat ertoe doet – als je het tenminste goed beheerst. Want wie succesvol inschrijft, kan rekenen op serieuze omzet. De Nederlandse overheid besteedt jaarlijks namelijk voor ongeveer 85 miljard euro (exclusief btw) aan via aanbestedingen. Wil je met jouw bedrijf een deel van die taart bemachtigen en zoek je praktische kennis over het inschrijven? Dan kan het boek Niets is geen nul van Ireen Boon van grote waarde zijn.
Niets is geen nul
Laat je niet op het verkeerde been zetten door de cryptische en intrigerende titel Niets is geen nul. Die lijkt op het eerste gezicht niets met aanbesteden te maken te hebben. De ondertitel is gelukkig een stuk duidelijker: ‘Zo win je met aanbestedingen’, met daaronder de aanmoediging: ‘Ken de regels. Speel het spel. Win.’ Dat geeft direct richting aan de inhoud van het boek.
De betekenis van de titel wordt pas écht duidelijk in het hoofdstuk ‘Doen wat er staat klinkt makkelijker dan het is’. Daarin wordt een voorbeeld besproken dat laat zien hoe belangrijk het is om de regels tot in detail te begrijpen – en waarom ‘niets’ in dit vak zeker geen ‘nul’ is. De toelichting is te complex om hier in een paar zinnen uit de doeken te doen. Alleen al dat ene voorbeeld onderstreept hoezeer deskundigheid én ervaring nodig zijn om succesvol te zijn bij aanbestedingen.
Boek met een missie
Normaal gesproken hebben organisaties of mensen een missie, maar in dit geval heeft ook het boek er een. Sterker nog: het zijn er twee. Enerzijds wil het je het vertrouwen geven om aan de slag te gaan met aanbestedingen. Anderzijds – in de woorden van Ireen Boon – hoopt het je te motiveren ‘zelfs met een beetje (frisse tegen)zin’. Wie ooit met aanbestedingen te maken heeft gehad, begrijpt die schijnbare tegenstelling meteen.
Inschrijven op en uitvoeren van aanbestedingen kost namelijk veel tijd en energie, terwijl je als inschrijver zelden de regie hebt over de planning. Die ligt grotendeels bij de aanbestedende dienst, die zich baseert op aflopende contracten of interne doelstellingen. Jij moet daarin mee. Of je nu wilt of niet. Dat verklaart soms de frisse tegenzin – en de noodzaak om goed voorbereid te zijn.
Slow reading aanbevolen
Veel boeken over aanbesteden zijn dik en taai. Niets is geen nul vormt daarop een uitzondering. Ondanks de 190 pagina’s leest het als een sneltrein. Dat komt door de toegankelijke toon en de directe aanspreekvorm van Ireen Boon, gecombineerd met korte paragrafen en overzichtelijke opsommingen.
Maar juist die toegankelijkheid kan ertoe leiden dat je te snel door het boek heen raast. Zonde, want dan mis je waardevolle inzichten. Vandaar mijn advies: pas ‘slow reading’ toe. Lees het boek eerst in één ruk uit. Sta daarna stil bij wat de informatie voor jouw praktijk betekent. En stel bij een derde lezing een persoonlijke checklist of handleiding op. Zo haal je er het meeste uit.
Theorie én praktijk
De structuur van het boek is eenvoudig: deel 1 behandelt de theorie, deel 2 de praktijk. Eenvoudig – maar noodzakelijk. Zonder theoretische basis is succesvolle praktijk onmogelijk. Elk deel bevat meerdere hoofdstukken die dieper ingaan op relevante onderwerpen.
Een opvallend verschil met veel andere boeken over aanbesteden is Boons toon. Ze is eerlijk over hoe zaken in elkaar steken, soms met een vleugje humor. Geen rooskleurige voorstelling, maar een realistisch beeld. Daardoor helpt het boek ook om teleurstellingen in de praktijk te voorkomen. De combinatie van theorie, praktijk en reflectie op de rol van de lezer maakt het boek bijzonder waardevol.
Een goed begin...
...is ook hier het halve werk. Dat begint al bij de inleiding, waarin verwezen wordt naar ondersteunende lesmaterialen die je na registratie van je boek kunt downloaden. Denk aan podcasts, blogs, artikelen, live- en onlinetrainingen – allemaal aangeduid met symbolen en QR-codes.
Een aanrader is het hoofdstuk ‘Lees dit eerst!’, met aanvullende leestips. En voor wie te laat begint met voorbereiden is er de praktische Quick start guide voor mensen met haast: een stappenplan in acht delen om je alsnog goed door het proces te loodsen.
De sport van de spelregels
De regels bij aanbestedingen zijn streng. Veel inschrijvers vinden ze te zwaar, onredelijk of overdreven pietluttig. Maar ze zijn bedoeld om het proces eerlijk en transparant te houden. Ireen Boon draait daar niet omheen. Ze is helder: niet klagen, maar je goed voorbereiden.
Zij – en een van haar cursisten – zien het zelfs als een sport om de grenzen van die regels op te zoeken, zonder ze te overtreden. En dat is precies wat professionele aanbestedingsspecialisten scherp houdt. Daar worden we alleen maar beter van.
Over Peter Streefkerk
Peter Streefkerk is eigenaar van Respect Inkoopconsultancy. Hij is actief met interim-management, advisering, projectmanagement, training en coaching op het gebied van contractmanagement en inkoop. Hij is auteur van boeken over contractmanagement en inkopen. Met Octavia Siertsema maakt bij een podcast over aanbesteden.