Jeroen Stoter vertelt in Koers maken het verhaal van verandermanager Luc, de voormalige olympisch wielerkampioene Elise en het bedrijf PZ Camperbouwers. Het bedrijf balanceert op het randje van succes en mislukking. Het is een boek over het realiseren van flow, het najagen van gezamenlijke dromen en doelen, en het bouwen aan een cultuur van leren, verbeteren en volhouden bij tegenslag.
stap voor stap
Het verhaal leest vlot en toegankelijk. Ieder hoofdstuk eindigt met Lucs aantekeningen, waarin hij zijn gesprekken met Elise en zijn observaties bij PZ Camperbouwers samenvat. In deze notities ontstaat stap voor stap een beeld van wat nodig is om als managementteam koers te maken en vaart te houden.
Luc leert dat vooruitgang begint met doseren. Je wordt beter door rustig op te bouwen en jezelf niet te overvragen. Succes is nooit een soloprestatie: denk als team, niet als individu. Het teambelang komt altijd eerst. Door elkaars sterke punten te benutten en rekening met elkaar te houden, groeit het team – en groeit iedereen mee.
los zand
Bij PZ ziet Luc echter dat ieder directielid zijn eigen eiland bestuurt. Het managementteam functioneert als los zand. Elise houdt hem de spiegel voor: ‘Ware triomf is het overwinnen van tegenslagen.’ Luc beseft dat een hecht team cruciaal is om beter te presteren. Vertrouwen vormt daarbij de basis.
Hij schrijft: er bestaan geen fouten, alleen ervaringen waaruit we kunnen leren. Door informatie te delen, ideeën te laten stromen, open te discussiëren en ruimte te geven voor initiatief ontstaat eigenaarschap. Wie zelf open is over fouten en verantwoordelijkheid neemt, nodigt anderen uit hetzelfde te doen.
krachtige voorbeelden
Luc ontdekt dat leiderschap vaak schuilt in kleine details. Mensen zijn flexibel: ze kunnen hun manier van leiden aanpassen als er iets schuurt. Hij leert te kijken naar krachtige voorbeelden – binnen en buiten de eigen organisatie – en zich te laten inspireren door anderen. Zo helpt het gezamenlijke doel van Elises team om ook zelf een Big Hairy Audacious Goal te formuleren: een ambitieus en verbindend doel dat richting geeft.
Elise moedigt hem aan om doelen concreet en zichtbaar te maken, maar wel voorbij de KPI’s te kijken. Het gaat om doen, niet alleen om meten. Een groeimindset betekent leren van tegenslagen en steeds willen verbeteren. Aanleg, doorzettingsvermogen en leergierigheid vormen samen de sleutel tot succes.
eigenaarschap
Stapje voor stapje ontstaat eigenaarschap in het team. Door ruimte en vertrouwen te geven, komen mensen zelf met oplossingen. Luc ervaart dat vallen en opstaan onvermijdelijk zijn, maar dat je altijd weer moet opstaan en doorgaan. Samen prioriteiten stellen, testen in de praktijk en feedback vragen aan klanten zorgen voor continu leren en verbeteren.
Langzaam groeit het besef dat fouten niet bestaan – alleen leermomenten. Door buiten de gebaande paden te denken en verbeteringen te baseren op data en inzicht, groeit het vertrouwen. Hechte teams presteren beter omdat ze elkaar durven vertrouwen. Hard werken, het goede gesprek voeren en plezier maken blijken onmisbare ingrediënten.
diversiteit
Luc leert de waarde van diversiteit kennen: verschillende talenten en perspectieven versterken elkaar. Ook uit onverwachte bronnen – schaatsers, skydivers, voedingsdeskundigen of wiskundigen – valt veel te leren. Sterke leiders creëren nieuwe leiders. Ze inspireren, motiveren en maken anderen sterker.
In een omgeving waarin mensen zich gesteund voelen om te leren en te groeien, bloeien talenten op. Luc beseft dat hij zelf het voorbeeld moet geven, feedback moet vragen en moet blijven leren. Ook een kijkje in andermans keuken – letterlijk of figuurlijk – blijkt leerzaam en leuk.
basisregels
Sommige zaken zijn echter niet-onderhandelbaar: basisregels moeten helder zijn en voor iedereen gelden. Heldere, transparante en frequente communicatie op alle niveaus is onmisbaar. Gebruik passende kanalen en zorg dat iedereen dat doet. Erken dat sommige teams nog de lasten van oude systemen dragen en bied ruimte en hulp om vooruit te komen.
Luc leert risico’s te nemen, nieuwe dingen te proberen en buiten zijn comfortzone te stappen. Falen is geen probleem, zolang je leert en doorgaat. Groei vraagt durf – om te experimenteren, om los te laten en om soms gewoon eens iets geks te doen.
Conclusie
Koers maken is een businessroman waarin de lessen van het bouwen van een succesvolle wielerploeg worden gebruikt om ook een succesvol managementteam te bouwen. Een leuk verhaal, soms inspirerend, maar – zoals de auteur zelf ook aangeeft – geen managementboek. Wil je als managementteam echt slagen maken, dan heb je behoefte aan meer praktische handvatten.
Kijkend naar de metafoor met het wielrenteam moest ik direct denken aan Dave Brailsford. Ik gebruikte dat voorbeeld in mijn eigen boek Agile portfoliomanagement. ‘It’s very difficult to improve one thing by 100%, it’s much easier to improve 100 things by 1% for the same effect,’ stelt Dave Brailsford, manager van wielerploeg Sky. Dave gebruikte deze tactiek bij het behalen van zijn doel om binnen vijf jaar de eerste Brit de Tour de France te laten winnen. Hij nodigde alle medewerkers – onder wie keukenpersoneel, mecaniciens, fysiotherapeuten, voedingsdeskundigen en coaches – uit om met kleine verbeteringen te komen. Steeds weer 1% beter, stap voor stap. Binnen drie jaar won de Brit Bradley Wiggins van Team Sky de Tour de France.
Over Henny Portman
Henny Portman is eigenaar van Portman PM(O) Consultancy en biedt begeleiding bij het invoeren en verbeteren van project-, programma- en portfoliomanagement, inclusief het opzetten en verder ontwikkelen van PMO’s. Hij is auteur van een aantal managementboeken, waaronder 'Agile portfoliomanagement', 'Scaling agile in organisaties' en 'Agile with a smile'.