Beperkte rechten op eigen goederen
Gebonden Nederlands 2021 1e druk 9789013165951Samenvatting
Er kunnen zich vele gevallen voordoen waarin een eigenaar belang heeft bij een beperkt recht op zijn eigen zaak. Er is echter nog niet eerder systematisch onderzoek gedaan naar beperkte rechten op eigen goederen. Deze titel voorziet in die leemte. Praktijk en wetenschap kunnen daarmee hun voordeel doen.
In het Nederlandse recht kan een eigenaar in beginsel geen beperkte rechten op zijn eigen zaak hebben. De auteur van het proefschrift Beperkte rechten op eigen goederen onderzoekt in welke gevallen dit uitgangspunt niet opgaat, mede aan de hand van een diepgaande vergelijking met het Duitse recht. Dit vraagstuk bleef lange tijd onderbelicht in de literatuur, terwijl kennis van dit onderwerp van groot belang is in het licht van de vele situaties die zich kunnen voordoen waarin beperkt recht en moederrecht in één hand komen. Dit is bijvoorbeeld het geval als het heersende en het dienende erf van een erfdienstbaarheid dezelfde eigenaar krijgen, of wanneer iemand een derdenhypotheek op zijn eigen zaak verkrijgt.
De auteur formuleert een criterium waarmee vastgesteld kan worden of een rechthebbende een beperkt recht op zijn eigen goed kan hebben. Dit criterium is concreet uitgewerkt voor verschillende gevaltypen. Daarbij worden veel voorbeelden gegeven van situaties waarin beperkte rechten op eigen goederen kunnen rusten. De lezer krijgt zodoende veel houvast voor de praktijk. Het proefschrift mondt uit in een voorstel voor wetswijziging. De auteur bepleit het uitgangspunt los te laten dat een eigenaar geen beperkte rechten op zijn eigen zaak kan hebben.
Het vernieuwende karakter en de hoge praktische relevantie maken dit proefschrift niet alleen van belang voor de wetenschappelijke beoefening van het goederenrecht, maar ook voor de rechtspraktijk.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
AFKORTINGEN XI
Hoofdstuk 1 Inleiding 1
1.1 Belang bij een beperkt recht op een eigen goed 1
1.2 Uitgangspunt: geen beperkte rechten op eigen goederen 3
1.3 Onderzoeksvraag 8
1.4 Methode 10
1.5 Opzet van het onderzoek 13
Hoofdstuk 2 In de wet geregelde gevallen 15
2.1 Inleiding 15
2.2 Afgescheiden vermogen: art. 4:200 lid 2 BW 15
2.3 Gemeenschap 16
2.3.1 Art. 5:118 BW 16
2.3.2 Art. 4:29 BW 17
2.4 Verbintenisrechtelijke rechten 19
2.4.1 Art. 4:50 lid 3 BW 19
2.4.2 Art. 5:83 BW 20
2.5 Stapeling en quasi-stapeling van beperkte rechten 21
2.5.1 Art. 3:81 lid 3, eerste volzin BW 21
2.5.2 Art. 5:70 lid 1 en 5:84 BW 22
2.6 Art. 3:81 lid 3, tweede volzin BW 23
2.7 Vermeend geval: art. 3:81 lid 1, tweede volzin BW 25
2.8 Conclusie 27
Hoofdstuk 3 Duits recht 29
3.1 Inleiding 29
3.2 Verkrijging van beperkte rechten op eigen onroerende zaken 29
3.3 Vestiging van beperkte rechten op eigen onroerende zaken 31
3.3.1 Inleiding 31
VII
3.3.2 RG 26 januari 1901, RGZ 47, 202 32
3.3.3 RG 14 november 1933, RGZ 142, 231 35
3.3.4 BGH 11 maart 1964, BGHZ 41, 209 37
3.3.5 BGH 11 december 1981, NJW 1982, 2381 39
3.3.6 BGH 14 juli 2011, BGHZ 190, 267 39
3.3.7 Conclusie 41
3.4 Beperkte rechten op eigen roerende zaken en Rechten 41
3.5 Beperkte rechten op gemeenschappelijke zaken 46
3.6 Conclusie 47
Hoofdstuk 4 Belang als criterium 49
4.1 Inleiding 49
4.2 Twee extreme standpunten 50
4.3 Middenweg 53
4.4 Oude zakelijke rechten 62
4.5 Volmacht of privatieve last 63
4.6 Bewijsrechtelijk belang 64
4.7 Vervolg van het onderzoek 68
Hoofdstuk 5 Afgescheiden vermogen 69
5.1 Inleiding 69
5.2 Beperkte terugwerkende kracht 70
5.3 Art. 4:200 lid 1 BW 77
5.4 Conclusie 79
Hoofdstuk 6 Gemeenschap 81
6.1 Inleiding 81
6.2 Omvang onverdeeld aandeel 82
6.3 Wettelijke regeling of beheersregeling 84
6.3.1 Algemeen 84
6.3.2 Onderlinge erfdienstbaarheid 85
6.3.3 Huwelijksgemeenschap 87
6.4 Redelijkheid en billijkheid 91
6.5 Splitsing in appartementsrechten 92
6.5.1 Een speciale vorm van gemeenschap 92
6.5.2 Tegenargumenten van Huijgen 96
6.6 Beperkte rechten op een onverdeeld aandeel 103
6.7 Afhankelijke beperkte rechten 107
6.8 Conclusie 113
Hoofdstuk 7 Voorwaarde 115
7.1 Inleiding 115
7.2 Een Lopikse casus 116
7.3 Voorwaardelijk in één hand 117
7.4 Voorwaardelijke vestiging 119
7.5 Conclusie 122
Hoofdstuk 8 Quasi-stapeling 125
8.1 Inleiding 125
8.2 Materiële benadering 126
8.3 Tegenargumenten 135
8.4 Vergelijking met herpandrecht 140
8.5 Conclusie 141
Hoofdstuk 9 Art. 3:81 lid 3 BW 143
9.1 Inleiding 143
9.2 Relatieve of absolute benadering? 143
9.2.1 Inleiding 143
9.2.2 Parlementaire geschiedenis en literatuur 145
9.2.3 Vergelijking met art. 4:50 lid 3 en 5:83 BW 148
9.2.4 Absoluut voortbestaan 149
9.3 Vestiging van ‘3:81 lid 3’-rechten 156
9.4 Afhankelijke beperkte rechten 163
9.5 Kwalitatieve verplichting 166
9.6 Beslag 168
9.7 Retentierecht en voorrecht 173
9.8 Conclusie 176
Hoofdstuk 10 Verbintenisrechtelijke rechten 179
10.1 Inleiding 179
10.2 Noodzaak ontbreekt 179
10.3 Art. 4:50 lid 3 BW 181
10.3.1 Inleiding 181
10.3.2 Verwerping 182
10.3.3 Keuzelegaat 186
10.3.4 Analoge toepassing 187
10.3.5 Vestiging niet mogelijk 192
10.3.6 Conclusie 192
10.4 Art. 5:83 BW 193
10.4.1 Inleiding 193
10.4.2 Beperkte strekking 194
10.4.3 Praktische betekenis 196
10.4.4 Beide erven in gebruik bij verschillende derden 197
10.4.5 Beide erven in gebruik bij dezelfde derde 198
10.4.6 Vestiging 199
10.5 Levering bij voorbaat 200
10.6 Vormerkung 204
10.7 Contractuele of statutaire bevoegdheden 205
10.8 Conclusie 206
Hoofdstuk 11 Slotbeschouwing 209
11.1 Inleiding 209
11.2 In de wet geregelde gevallen 209
11.3 Duits recht 210
11.4 Belang bij een beperkt recht op een eigen goed 211
11.5 Afgescheiden vermogen 214
11.6 Gemeenschap 214
11.7 Voorwaarde 215
11.8 Quasi-stapeling 216
11.9 Art. 3:81 lid 3 BW 216
11.10 Verbintenisrechtelijke rechten 217
11.11 De lege ferenda: beperkte rechten op eigen goederen zonder belang 219
English Summary 227
Résumé en français 235
Verkort aangehaalde literatuur 243
Jurisprudentieregister 279
Wetsartikelenregister 287
Trefwoordenregister 297
Curriculum vitae 301
Serie onderneming en recht 303
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan
