Positieve leefstijlverandering

INLEIDING 11

1 LEEFSTIJL 15
Introductie 15
Wat heeft in de twintigste eeuw geleid tot gezondheid? 15
Levensverwachting 17
Gezonde levensverwachting 18
Bewegen 19
Wat is de aanbeveling? 19
Wat zijn de feiten? 20
Is zitten het nieuwe roken? 20
Roken 20
Wat is de aanbeveling? 20
Wat zijn de feiten? 21
Alcohol 21
Wat is de aanbeveling? 21
Wat zijn de feiten? 21
Voeding 22
Wat is de aanbeveling? 22
Wat zijn de feiten? 25
Overgewicht 26
Wat zijn de feiten? 27
Ontspanning 28
Wat zijn de feiten? (slapeloosheid) 28
Wat zijn de feiten? (overspannenheid en burn-out) 29
Is gezond ook gelukkig? 31
Geluk 31
Geluk, gezondheid en leefstijl 31
Leefstijlbevordering als onderdeel van positieve gezondheid 32
Positieve gezondheid 32
Kritische noot 35
Tip voor in de praktijk 35

2 LEEFSTIJL VERANDEREN 36
Introductie 36
Fasen van gedragsverandering 37
Vijf fasen 37
Kritische noot 38
Tips voor in de praktijk 39
Bewustwording 40
Bewustzijn en misperceptie 40
Tips voor in de praktijk 40
Beredeneerd gedrag 41
Theorie van beredeneerd gedrag 41
Kritische noot 44
Tips voor in de praktijk 44
Intrinsieke of extrinsieke motivatie 45
Zelfdeterminatietheorie 45
Kritische noot 46
Tips voor in de praktijk 47
Motivational interviewing 47
Coaching met motivational interviewing 47
Tips voor in de praktijk 49
Uitdagende doelen stellen 50
Uitdagende doelen en prestaties 50
Tips voor in de praktijk 53
De kloof tussen intentie en gedrag 53
Het ontstaan van de kloof 53
Tips voor in de praktijk 55
Zelfcontrole en wilskracht 56
Grenzen aan het willen 56
Tips voor in de praktijk 57
Sociale invloed 57
Sociale normen, netwerken, sabotage en steun 57
Tips voor in de praktijk 60
Terugval 60
Hoogrisicosituaties en terugval 60
Mispercepties die bestaan over een (re)lapse 63
Tips voor in de praktijk 64
Blik op de toekomst 67
Ontwikkelingen 67
Tot slot 69
Gedragsveranderingstechnieken 69

3 KIJKEN OVER DE GRENZEN VAN DISCIPLINES 70
Introductie 70
Verandermanagement 71
Veranderen om te overleven 71
SWOT-analyse 71
Kritische noot 72
Tips voor in de praktijk 72
Waardoor veranderingen mislukken 75
Veranderstappen 76
Tips voor in de praktijk 78
Weerstand bij veranderen 78
Tips voor in de praktijk 79
Gedragseconomie en keuzearchitectuur 80
Op het grensvlak van economie en psychologie 80
Automatisch gedrag: systeem 1 en systeem 2 80
Soorten nudges 82
Kritische noot 83
Tips voor in de praktijk 84
Sociale marketing 86
Commerciële marketingtechnieken voor sociale doeleinden 86
Kritische noot 89
Tips voor in de praktijk 90
Tot slot 90
Gedragsveranderingstechnieken 90

4 KWETSBARE DOELGROEPEN 92
Introductie 92
Mensen met weinig gezondheidsvaardigheden 93
Tips voor in de praktijk 96
Mensen met financiële problemen 96
Financiële problemen, leefstijl en gezondheid 96
Beperkte cognitieve bandbreedte 98
Ook zonder financiële problemen grote sociaal-economische gezondheidsverschillen 99
Tips voor in de praktijk 101
Mensen met een psychiatrische aandoening 101
Aandacht voor leefstijl 101
Screening en interventies 102
Beweging als behandeling? 103
Tips voor in de praktijk 103
Ouderen 104
Leefstijl van ouderen 105
Pensionering 106
Tips voor in de praktijk 107

EPILOOG 109

BIJLAGEN TOOLS VOOR IN DE PRAKTIJK
TOOLS VOOR GEDRAGSANALYSE 114
BRAVO quickscan voor volwassenen 114
Spinnenweb positieve gezondheid 120
Determinanten van gedrag 122
Sociale omgeving scan 123
SWOT 125
TOOLS MET BETREKKING TOT DE MOTIVATIE VOOR GEDRAGSVERANDERING 127
Dwingende noodzaak 127
Kosten-batenanalyse 129
Concurrentieanalyse 130
Beslismatrix 132
PLANNING TOOL 133
SMART doelen stellen en als-dan plannen 133
MONITORING TOOL 135
Schema voor monitoring 135
TERUGVALPREVENTIE TOOLS 137
In balans 137
Hoogrisicosituaties en copingplan 140
Copingplan voor terugkerende hoogrisicosituaties 141
Copingvaardigheden 142
Negatieve gedachten vervangen door positieve gedachten 144

HANDIGE EN BETROUWBARE WEBSITES 146
BRONNEN 148
OVER DE AUTEURS 159
REGISTREER JE BOEK 161
REACTIES OP POSITIEVE LEEFSTIJLVERANDERING 162
INDEX 164