De toekomst laat zich niet voorspellen
Hoogveld wil de lezer helpen greep te krijgen op zijn toekomst, maar relativeert meteen het nut van het voorspellen van de toekomst, want de toekomst laat zich volgens hem niet voorspellen. Hij illustreert dit met een bloemlezing van zo’n twintig voorspellingen uit het verleden die er goed naast zaten. Zo wilde in 1962 Decca niet in zee gaan met The Beatles omdat ze voorspelden dat gitaarmuziek zou verdwijnen; in 1997 voorspelden tijdschriften als Fortune en The economist het aanstaande faillissement van Apple; in 2007 wisten de directies van zowel Microsoft als Nokia dat de iPhone nooit een significant marktaandeel zou krijgen.
Elk hoofdstuk begint met een verhaal
Elk hoofdstuk begint met een verhaal van een of twee pagina’s die direct of indirect de context geeft voor wat komen gaat. Zo begint het hoofdstuk ‘Ons brein is een eigenwijs instrument’ met een verhaal over de Titanic-1912, waarbij veel passagiers weigerden te geloven dat het al zinkende schip echt aan het zinken was. Hoogveld gaat vervolgens uitzoeken hoe het komt dat weldenkende mensen soms zo slecht zijn in het inschatten van huidige en toekomstige situaties en hierdoor irrationeel handelen.
Een ander hoofdstuk begint met een verhaal over het balanceren van de dagelijkse operatie met de diverse innovatieve acties van Churchill in WO2. In het vervolg zal het gaan over hoe de lezer het dagelijks werk kan managen en hoe hij tegelijk tijd en middelen kan investeren in verbeteringen en vernieuwingen.
Om veerkrachtig organiseren te introduceren begint het hoofdstuk met een verhaal over LEGO rond 2004 waar het bankroet in zicht is. Hij beschrijft de acties die de nieuwe leiding onderneemt waardoor Lego weer levensvatbaar kan worden.
Hoogveld heeft weinig vertrouwen in onze rationaliteit
In het hoofdstuk ‘Ons brein is een eigenwijs instrument’ praat Hoogveld de lezer tien pagina’s lang de put in over onze beperkte rationaliteit. Hij somt een groot aantal mechanismen op van irrationaliteit, zoals het reduceren van gebeurtenissen tot hun kernelementen, onze aandacht voor details die onze bestaande overtuigingen bevestigen, en dat we denken te weten wat andere mensen denken. En dan niet te vergeten onze belangrijkste denkhandicap: optimisme. Nu lijkt mij optimisme wel handig als je in de toekomst nog iets wil ondernemen, maar dat terzijde. Hoogveld stelt dat we van onszelf denken dat we beter zijn in voorspellen dan eigenlijk echt het geval is. Voorspellingen over de toekomst waarvan de maker ook nog gelooft dat die vrijwel zeker zullen uitkomen. Zoals een goede adviseur betaamt, reikt hij na deze domper de lezer een model aan om gestructureerd te werken aan het continu verbeteren van het eigen toekomstbeeld.
De acht onderdelen van het vliegermodel voor toekomstbestendigheid
Hoogveld is gefascineerd door vliegers, een milieuvriendelijk en duurzaam object. Hij begint het hoofdstuk dan ook met een informatief verhaal over de ontwikkeling van vliegeren. Moet ik het weten om future proof te worden, nou nee. Is het leuk om te lezen, ja. Hoogveld is een omgevallen boekenkast, en in elk hoofdstuk staan wel een aantal weetjes en wat trivia. Alle geschiedenisuitstapjes vragen van de actiegerichte lezer wel enig geduld, en doorzettingsvermogen. Veel inleidingen en verhalen zijn van de categorie ‘nice to know’.
De vlieger is zijn symbool voor toekomstbestendigheid: ‘Op basis van mijn wetenschappelijke onderzoek gebruik ik die vlieger (…) in mijn adviespraktijk als model om daarmee gericht te werken aan de toekomstbestendigheid van mensen en organisaties.’ Zijn ‘vliegermodel’ bestaat uit acht onderdelen. Als eerste zijn er de ‘Veerkrachtige Vier’, dat zijn Verrichten, Verbeteren, Vernieuwen en Veranderen. Deze vier worden ondersteund door vier faciliterende factoren: purpose, strategie, leiderschap en middelen. En daarmee hebben we ook meteen de inhoudsopgave van het boek, en de stappen die nodig zijn om future proof te worden. Is het allemaal nieuw, en zo nee, is dat nodig? Het antwoord is twee keer nee. Voor mensen die weinig boeken over strategie gelezen hebben is dit boek een boek een fraaie introductie.
Definieer in negen stappen je purpose
In deze tijd kan geen boek over het opstellen van je purpose heen, dus ook Hoogveld niet. Hij helpt de lezer zijn purpose te vinden met een aantal richtinggevende vragen, zoals wat is jouw passie, wat is jouw missie, en wat is jouw rol. Als duidelijkheid hebt over je passie, dan kan deze in negen stappen, geconcretiseerd wordende in een strategisch plan. Stappen zoals het formuleren van SMART doelen, opstellen van je propositie of het formuleren van de klantreis. Voor dat laatste is een handig schema in het boek opgenomen.
Om het plan uit te voeren zijn mensen nodig, en daarom bespreekt Hoogveld enkele motivatietheorieën. Mensen die weer aangestuurd worden door leidinggevenden. Verschillende leiderschap scholen passeren kort de revue. Om de zelfkennis van de lezer te vergroten staat er een beknopte vragenlijst in het boek waarmee de lezer vast kan stellen in hoeverre hij als werknemer of ondernemer toekomstbestendig is.
Een werk- en theorieboek dat de moeite van het lezen waard is
Hoogveld heeft een toegankelijke schrijfstijl. Tegelijk is het een degelijk opgezet boek, met alleen al 220 noten ter verantwoording van het geschrevene. En het zoekwerk wordt vergemakkelijkt door een heldere inhoudsopgave en een trefwoordenregister. De uitgever heeft er een mooi boek in een compact formaat van gemaakt. Het boek is opgezet als een werkboek, met veel lege pagina’s voor het eigen denkwerk van de lezer. Het is een werkboek en een theorieboek (over van alles) in één, aangevuld met historische weetjes. Daar zit de kracht en tegelijk ook de zwakte van het boek. Als de lezer het boek uit heeft en alle lijstjes heeft ingevuld, heeft hij nog geen kant en klaar plan. Maar misschien geldt voor dit boek dat ‘de weg de herberg is’. Het nadenken over de opgaven en daarover met collega’s overleggen, maakt het lezen van boek meer dan de moeite waard.
Over Rudy Kor
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als senior partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid en schrijft regelmatig boekrecensies.
