Joriene Beks en Hans van der Loo laten in hun boek Psychologische veiligheid op luchtige wijze zien dat er een belangrijke relatie ligt tussen het presteren in een bedrijf of een team, welbevinden van mensen en het onderwerp psychologische veiligheid. Zij geven veel voorbeelden van culturen waar juist de ‘angsthaan’ leeft en hinten daarom ook op het verder versterken van psychologische veiligheid in ondernemingen. Niet om tempo uit de organisatie te halen, maar juist om kracht van mensen en de menselijke maat veel beter en fijner te benutten dan voorheen. Dát mes snijdt zéker aan twee kanten.
Het boek reikt je de tools aan om aan de slag te gaan
De auteurs stellen terecht de Tayloriaanse cultuur in het bedrijfsleven ter discussie. Deze gaat uit van een hoge mate van structuur en hiërarchie, terwijl, zeker met de komst van moderne technologie, bedrijven steeds meer uit netwerken bestaan; ‘met mensen mooie dingen maken’. Er is heel veel bereikt met de Tayloriaanse manier van werken. Toch knaagt er iets aan dat model en staat dat, anno nu, in de weg. De hiërarchie en de manier waarop ‘command and control’ binnen de bedrijfscultuur doorklinken is niet meer voldoende. Verbinding maken met elkaar, authentiek handelen en vertrouwen geven, is dat veel meer. Het boek reikt je de tools aan om daarmee aan de slag te gaan.
Psychologische veiligheid hangt sterk aan leiderschap, geloof en overtuiging
Hoewel psychologische veiligheid een trend is, is het niet best gesteld met de psychologische veiligheid binnen ondernemingen; hoewel de een het beter doet dan de ander. De auteurs geven hun oprechte en eerlijke mening over de wijze waarop de psychologische veiligheid nu is vormgegeven binnen de Nederlandse bedrijfscultuur. Zij schuwen niet de voorbeelden te geven waar middelmatigheid, angst en wantrouwen eerder de boventoon voeren, boven een ‘prettige en uitdagende werksfeer’. Zij stellen ook vast dat psychologische veiligheid sterk aan leiderschap, geloof en overtuiging hangt.
Als geen ander laat het boek zien dat de kernbegrippen: vertrouwen, vrijmoedigheid en het verschil maken aan de basis staan van goed functionerende teams en dus ondernemingen. En dat is gegeven de snelheid en dreigingen van nu een ingewikkelde opgave voor mensen in de huidige samenleving. Nieuwe methoden, zoals het agile werken, gaan al meer en meer uit van de kwaliteit van het individu, interactie en samenwerking. Toch is ook agile werken nog geen gemeenschappelijk gedachtegoed, maar blijft het hangen op een bepaalde werkmethode in een bepaald deel van de bedrijfsvoering.
Mensen kunnen echt meer dan je vanuit de hiërarchie ziet
Het gevaar dat ik zie is dat psychologische veiligheid, net als bijna alle trends binnen bedrijven, wordt misbruikt om alleen maar de bedrijfseconomische waarde te laten toenemen, terwijl er echt iets heel anders nodig is. De consequenties van de Coronacrisis, waarin de samenleving mondiaal verkeert, geeft dat perfect aan. De wereld moet niet op zoek naar meer, meer en meer vanuit een bedrijfseconomisch perspectief, maar moet echt op zoek naar anders en beter. Psychologische veiligheid, de menselijke maat en de overtuiging dat mensen echt meer kunnen dan je vanuit de hiërarchie ziet, spelen daarin een serieuze rol binnen ondernemingen.
Het is niet eenvoudig, maar psychologische veiligheid levert je wel degelijk iets op
Persoonlijk kende ik Joriene Beks niet, alleen via LinkedIn. En zoals dingen soms lopen komen mensen elkaar gewoon tegen. Ik vroeg haar om in de huidige tijd van online werken eens een ‘ander perspectief’ te geven binnen mijn eigen team. Niet wetende wat ik precies vroeg, maar vertrouwde op haar inzichten en de nieuwsgierigheid van mijn team. In de voorbereiding daarop was ik zelf nog niet echt gegrepen door het onderwerp, omdat ik dacht dat ik het allemaal wel wist met culturen, leiderschap en prestaties. Na het lezen van dit boek ben ik haast onbewust weer aan de slag gegaan met het team op basis van drie tegeltjes: neem de ander serieus, probeer niet te overtuigen en ga zonder vastgestelde mening het gesprek in. Het is niet eenvoudig, maar psychologische veiligheid levert je wel degelijk iets op.
Psychologische veiligheid is meer dan alleen het volgende buzzwoord
Psychologische veiligheid van Joriene Beks en Hans van der Loo leest prettig weg. In een paar uur ben je er echt doorheen. Er staan duidelijke begrippen in die in samenhang zeer duidelijke en leesbare afbeeldingen opleveren. Voor een doorgewinterdere manager is dit eigenlijk verplichte kost, juist omdat je het allemaal wel weet. Eigenlijk kan iedereen binnen een organisatie wel zijn deel uit het boek halen dat ‘blijft plakken’. Het gaat erom dat mensen zich bewust worden dat ‘welbevinden’ of psychologische veiligheid, meer is dan alleen maar het volgende buzz woord. Ik kan Psychologische veiligheid van harte aanbevelen.
Over Huub Stiekema
Huub Stiekema is Directeur Enterprise IT VolkerWessels. Hij is een IT executive met veel ervaring op het versterken van de IT-waarde binnen complexe grote organisaties; 'verleg grenzen, met oog op de toekomst en zorg voor het heden'.
