Heeft het boek van Marshall de Vlieger geïnspireerd tot het schrijven van zijn autobiografie? Dit lijkt mij zeer onwaarschijnlijk. Waar Marshall de lezer meeneemt met vooral wetenschappelijk onderbouwde lijstjes, zoals de twintig gewoontes die de topmanager of topondernemer hinderen op weg naar nog meer succes. Waarom twintig en geen achttien of eenentwintig is mij een raadsel. En waar Goldsmith de lezer een aantal open deuren basisregels meegeeft om te veranderen, weet Erik de Vlieger met ‘Tot hier en nu verder’ de lezer vooral te inspireren en boeien met wijsheden, tips en verhalen door een ervaren ondernemer. Geen theoretisch wetenschappelijke op papier werkende wijsheden en open deuren. Maar ervaringen van een ondernemer pur sang. In ‘Tot hier en nu verder’ beschrijft Erik de Vlieger zijn enerverende handel en wandel als zakenman in hart en nieren. De Vlieger weet op zeer humoristische wijze de lezer mee te slepen, waarbij we hem volgen vanaf een jonge Erik die opgroeit in Zandvoort en graag meerijdt op de stofzuiger van zijn moeder, tot wanneer hij negentien jaar oud is en hij in de voetsporen treedt van zijn vader die in de naaimachinehandel actief is. Erik de Vlieger is namelijk een zoon van Jan de Vlieger, een groothandelaar in naaimachines die werkte onder de handelsnaam Internationale Machinehandel voor de Confectie-Industrie Amsterdam (IMCA). En de toon is gezet. Er wordt in de familie De Vlieger vooral hard gewerkt. De Vlieger weet een imperium op te bouwen en belandt hiermee op zijn hoogtepunt - tot hier - in de bekende Quote 500 op plaats 140 met een geschat vermogen van 125 miljoen euro. Zijn holding omvatte circa 130 vennootschappen waaronder naaimachines, drukkerijen, uitgeverijen, tijdschriften en kranten. Maar ook luchtvaartbedrijven en vastgoed. Inmiddels zijn de meeste van deze bedrijven failliet of verkocht. Hoe het zo ver is gekomen beschrijft De Vlieger in ‘Tot hier en nu verder’. De weg welke hoogvlieger Erik ‘tot hier’ heeft afgelegd, namelijk van een zeer bevlogen manager van een groot bedrijf naar manager van een megagrote verzameling van bedrijven, wordt uiterst nauwkeurig beschreven. De Vlieger vloog letterlijk de hele wereld over om handel te drijven. En hij had niet altijd de wind mee. Balkenende zou spreken over een echte VOC-mentaliteit. En het moet mij van het hart. Erik heeft een neus voor handel en lef. En is vooral niet vies van werken. Hij weet de ene ongelofelijke deal na de andere te sluiten. De Vlieger neemt de lezer mee in een harde maar eerlijke wereld waar je elkaar niet naait. Hij schroomt niet om de beestjes bij de naam te noemen en beschrijft met een enorm gevoel voor humor en zelfspot hoe hij na de overname van het bedrijf van zijn vader zich begeeft op het overnamepad. Ook hier blijft geen naam, ongenoemd wat ‘Tot hier en nu verder’ tot een zeer leesbaar boek maakt. Ondanks dat het een autobiografie is, blijkt ‘Tot hier en nu verder’ verplichte managementliteratuur te zijn. Hier lees je wat ondernemen is, vallen en opstaan, hoog vliegen en diep vallen, eerlijk zaken doen, maar ook hoe je als ondernemer ‘geholpen’ wordt door de Nederlandse regering. NBEV, goed idee? Opvallend is tevens dat de Vlieger pas genaaid wordt zodra hij zich op andere markten dan industrienaaimachines begeeft. Zoals vermeld bevat ‘Tot hier en nu verder’ geen evenwichtige bedachte lijstjes maar ervaringen van een ondernemer. De Vlieger weet keer op keer, ook wanneer de zaken minder succesvol verlopen, namelijk het initiatief naar zich toe te trekken. De Vlieger ‘wint’ handel meestal door te verrassen door de aanval te kiezen of door zijn humor. Na zaken gedaan te hebben op alle continenten belandt de Vlieger in de vastgoedhandel, gevolgd door een kort avontuur in de luchtvaart. Dit is het begin van het einde van ‘tot hier’. Zodra hij een vermogende bekende Nederlander is trekt ook hij vliegen aan die niet uit zijn op vriendschap. Hij omringt zich met een aantal 'verkeerde' lieden, en dat wordt hem zeer kwalijk genomen. En zoals bij elke vlieger blijkt dat zodra de snelheid wegvalt de vlieger naar beneden valt. Erik wordt geremd om te ondernemen en verliest zijn snelheid. De Vlieger valt en raakt in de knoop met zichzelf. Mede nadat de media (h)eerlijke verhalen gaan publiceren waartegen geen verweer mogelijk is. Na jaren procederen wordt de Vlieger vrijgesproken op alle punten waarvan hij werd ‘beschuldigd’. Maar het leed is dan al geschied. Zijn huwelijk is gestrand en De Vlieger moet gedwongen afstand doen van het bedrijfsimperium 'IMCA'. Hij zoekt tevergeefs kort zijn heil bij een psychiater, gaat zelfs in Portugal ezels knuffelen en schilderen. Alles om orde op zaken te stellen in zijn hoofd en de windrichting te zoeken ter voorbereiding op zijn weg terug als ondernemer. Ook hier is de Vlieger zeer openhartig en schroomt hij niet naast zelfspot ook vrienden en vijanden te ‘bedanken’. ‘Erik de Vlieger – Tot hier en nu verder’ is een absolute aanrader. Nee, een must read. Naast dat het leest als een jongensboek, vol met humor, staat het vooral vol met gratis adviezen voor ondernemers. Waarbij wat mij betreft hoofdstuk vier: ‘De overname van Minerva’ opgenomen moet worden als lesmateriaal op de MBA-opleidingen. Dit geldt overigens ook voor het hoofdstuk ‘Tips voor ondernemers’. Kostelijke kost. Maar is tevens verplichte kost voor bestuurders en politici. ‘Erik de Vlieger – Tot hier en nu verder’ moet geen eendagsvlieg(er) worden. Ik kijk dan ook reikhalzend uit naar hoe het nu verder gaat. En Erik, mocht je toch besluiten NBEV op te richten. Bel mij dan even.
Over Peter Vermeulen
Peter Vermeulen MBA is ondernemer, investeerder en co-founder van mEYEholding en Azalea Vision en schrijft recensies op persoonlijke titel.