Stop met communiceren!

De titel is vermoedelijk als trigger bedoeld om zijn vakgenoten eindelijk eens aan het lezen te krijgen. Het boek gaat namelijk over de invloed van menselijk gedrag op de aard en het verloop van communicatie. Over hoe mensen handelen en hoe communicatiemensen daar in hun werk rekening mee kunnen houden. Contingentia is het land waar bijzaken de boventoon voeren. Het leven daar is irrationeel. De dingen verlopen niet via strakke lijnen en het gaat er rommelig en onlogisch aan toe. Toevalligheden bepalen veel. Prudentia ligt tegenover Contingentia en daar doen de mensen continu verstandige dingen om verklaarbare redenen. De lineaire wereld van de rationaliteit dus. Van Rooij gaat op verkenning in Contingentia – de echte wereld – en brengt in beeld hoe communicatie het gedrag van mensen beïnvloedt. Communicatie wordt vaak geacht krom beleid recht te breien en als dat niet onmiddellijk lukt, doet men er vaak nog maar een paar schepjes bovenop. Terwijl het meestal verstandiger is om te stoppen met communiceren dan om het steeds meer te doen. Beter is het op zoek te gaan naar manieren van communiceren die daadwerkelijk effect hebben. Heel veel gedrag is irrationeel en daar moeten communicatiemensen rekening mee houden. Wie in de echte wereld iets wil veranderen gebruikt in zijn communicatie bij voorkeur eenvoudige routines, (immateriële) beloningen en triggers: herinneringen, ruggensteuntjes of lokkertjes die zorgen voor een startsein op het juiste moment. Als communicatiemensen er verder rekening mee houden dat mensen (irrationele) keuzes maken in rommelige contexten, dan kunnen zij effectiever communiceren. Van Rooij schetst in vier karikaturen verschillende menstypen die doelgroep kunnen zijn en hoe daar het beste mee gecommuniceerd kan worden. Vervolgens introduceert hij drie basisregels uit de psychologie waar communicatiemensen hun voordeel mee kunnen doen. De eerste is de macht van het nabije, waardoor ons brein aangetrokken wordt door alles wat dichtbij, tastbaar en concreet is. De tweede basisregel is die van consistentie. Wij willen dat ons gedrag samenhangend en logisch is. Als onze keuzes inconsistent lijken, repareren wij ze met een goed verhaal. De derde regel stelt dat emotie de kern van de boodschap is, terwijl communicatiemensen zich nogal eens blind staren op de juiste inhoud. Communicatie gaat altijd over emotie. ‘Stop met communiceren!’ is een vlot en plezierig geschreven boek. Voor wie zijn vakliteratuur keurig heeft bijgehouden, biedt het misschien niet veel nieuws. Het psychologisch gedachtegoed rond gedragsverandering is de afgelopen jaren regelmatig en uitgebreid beschreven. Maar voor drukbezette communicatiemensen biedt dit boek een uitstekende en zeer bruikbare bundeling.