Naast Facebook, Google en andere IT-giganten zijn er meer bedrijven met grote invloed op de maatschappij. Denk aan de financiële sector, organisaties met grote impact op het milieu en ga zo maar door. In De 50 gevaarlijkste bedrijven ter wereld geven Juha-Pekka Raeste en Hannu Sokala een overzicht van bedrijven die in hun optiek gevaarlijk zijn.
Gevaarlijker dan landen
De toekomst van onze wereld wordt niet bepaald door middel van verkiezingen of internationale samenwerkingen maar in de laboratoria en kantoren van multinationale ondernemingen. Althans, dat is de opvatting van Raeste en Sokala, beide onderzoeksjournalist in Finland. Zij vinden bedrijven gevaarlijker dan landen. In een aantal gevallen zal dat zeker zo zijn, maar is dit niet altijd zo geweest? Zelf beschrijven ze in de introductie de geschiedenis van onder andere de VOC, die wereldwijd dominant was en ook machtiger dan veel landen in die tijd.
Rangorde
In De 50 gevaarlijkste bedrijven ter wereld wordt een opsomming gegeven met, de titel zegt het al: 50 bedrijven. Volgens de schrijvers is de selectie en rangorde nergens op gebaseerd, het zijn ondernemingen die het meest indruk op hen hebben gemaakt. Zij geven aan dat zij voor veel branches één bedrijf hebben gekozen die de hele branche representeert. Dit is aantoonbaar onjuist overigens, zo staat er diverse banken en IT-bedrijven in. Van de top 5 zijn er 4 IT-bedrijven (en wel de ‘usual suspects’: Google, Amazon, Facebook en het wat minder bekende Chinees IT-bedrijf Tencent). Veel van de ondernemingen in deze top 50 zijn dus erg bekend, maar de lijst bevat voor mij toch ook een aantal onbekende spelers. Zoals een Pools energiebedrijf, dat de grootste vervuiler van Europa blijkt te zijn.
Machtspositie
Het boek heeft in totaal meer dan 600 pagina’s, en de meeste bedrijven zijn uitgebreid beschreven. De auteurs zijn scheutig met citaten uit de gebruikte bronnen, die bovendien zijn opgenomen in de bijlage. Wat opvallend is, dat enkele bedrijven puur vanuit hun machtspositie zijn opgenomen in de lijst, andere meer door schandalen vanuit het verleden of het netwerk dat ze met ex-werknemers in andere sectoren (inclusief overheid) hebben opgebouwd. Denk aan McKinsey.
Van een aantal bedrijven had ik niet verwacht dat ze deze lijst zouden halen, zoals IKEA en Disney. Ook uit de beschrijvingen is het niet direct te halen. Maar de schrijvers maken in die gevallen aan het eind van het hoofdstuk duidelijk waarom het bedrijf gevaarlijk is. IKEA is bijvoorbeeld gevaarlijk door de uitbuiting van medewerkers/aanleverende bedrijven en de belastingontduiking. Disney is gevaarlijk omdat ze ons collectieve bewustzijn bezit. Tja, af en toe wat vergezocht.
Financiële sector en IT-sector
De bedrijfstak die het meest is vertegenwoordigd in de lijst is de financiële sector. Met bedrijven als HSBC, Goldman Sachs, JP Morgan, Deutsche Bank als exponenten van een sector die ten eerste veel in de melk te brokkelen heeft, en die bovendien vele schandalen heeft gekend. Denk bijvoorbeeld machtsmisbruik. De nummer twee is de IT-sector, met Apple, Facebook, Microsoft en vele anderen. Ook toeleveranciers, zoals Foxconn, zijn in de lijst opgenomen.
De 50 gevaarlijkste bedrijven ter wereld geeft een mooi inzicht in waarom sommige bedrijven gevaarlijk zijn en wat de impact van zo’n organisatie is. Het boek is bedoeld om mensen wakker te schudden, voor zover dat nog nodig is. De vraag is (en blijft) of landen nog genoeg macht hebben om deze bedrijven te reguleren en er voor te zorgen dat die op een ethische manier, in het belang van de wereld, handelen. Of is het al te laat?
Over Jan Hoogstra
Jan Hoogstra heeft meer dan 25 jaar ervaring als IT-adviseur en IT-auditor bij grote accountants- en adviesbureaus. Tijdens zijn loopbaan heeft hij veel opdrachten gedaan op het gebied van informatiebeveiliging en optimalisering van de inzet van IT. Jan is directeur bij CognoSense, dat gespecialiseerd is in de menselijke kant van IT.
