De macht van McKinsey - ‘Mooi overzicht van de tijdsgeest’

De macht van McKinsey, de destructieve invloed van het belangrijkste adviesbureau ter wereld is een Nederlandse vertaling van het boek When McKinsey comes to town van Bodanich en Forsythe. Beide schrijvers werken bij de New York Times. Het boek is helaas niet altijd even goed vertaald, er zit wat bijzondere grammatica in. In het boek schetsen de auteurs de invloed die het adviesbureau McKinsey heeft op de wereld, en ze doen dat door het analyseren van een aantal opdrachten.

Geen gemakkelijke opdracht

Zoals de schrijvers ook in hun verantwoording aangegeven is een boek schrijven over McKinsey geen gemakkelijke opdracht. McKinsey schermt erg met geheimhouding en is niet transparant over uitgevoerde opdrachten en hun rol daarin. Dat merk je ook in de beschrijving van de casussen, waar vaak niet duidelijk is wat de rol van McKinsey precies is geweest. Wel duidelijk is altijd dat ze een grote vinger in de pap hadden. En dan niet alleen qua besluitvorming. Ook qua facturering weet McKinsey wel van wanten.

Excessen

In het boek worden aan de hand van de casussen beschreven hoe de cultuur bij McKinsey is en tot welke excessen dit kan leiden. Bekende voorbeelden zijn Enron en OxyContin. Maar McKinsey heeft ook impact gehad op vele burgers. Zo lijken zij aan de wieg te hebben gestaan van het aanpassen van het uitkeringsbeleid van verzekeraar Allstate. McKinsey heeft de top geadviseerd om claims onder een bepaald bedrag standaard af te wijzen en indien nodig door te procederen. Het belang van efficiëntie en winstmaximalisatie (de klant en haar aandeelhouders) woog bij McKinsey zwaarder dan de impact op burgers. Zowel op de eindklant als de medewerker.

Sanering en klimaat

McKinsey staat bekend om haar saneringsoperaties die vaak leiden tot veel ontslagen. Ook op het gebied van preventief onderhoud wordt vaak bespaard. Dat dit leidt tot ongelukken is dan een kwestie van tijd, uitgewerkte voorbeelden zijn onderhoud van de pretparken van Disney en US Steel (beide met dodelijke slachtoffers tot gevolg).

Ook het klimaat is voor McKinsey niet heilig, hoewel ze in uitlatingen anders beweren, niet heilig. Zo zijn ze adviseur van een steenkolenmijn geweest, waar ze de maximalisatie van delven voorop hebben gesteld, zonder aandacht van de schadelijke gevolgen voor het milieu.

Belang van de klant

Nou kun je daarvan nog zeggen dat ze handelen in het belang van de klant, dat ze alleen adviseren en de klant eindverantwoordelijk is enzovoorts. Nog veel kwalijker is dat ze van meerdere walletjes eten. Ze adviseren meerdere partijen in een keten, sterker nog: organisaties met tegengestelde belangen. Voorbeelden zijn medicijnfabrikanten en de FDA. Onduidelijk blijft hoe dit precies is gegaan, maar de zweem van belangenverstrengeling is zeer aanwezig. En daar zijn meerdere voorbeelden van in het boek. Waarbij McKinsey schermt met de zogeheten ‘Chinese Walls’, de teams hebben geen contact met elkaar.

Sigaretten

Het belang van burgers staat niet voorop, maar de gezondheid van burgers zeker ook niet. Naast de eerder benoemde rol in het OxyContin-schandaal heeft McKinsey een grote rol gespeeld bij sigarettenfabrikanten en ook bij vaper-producenten. Ook nadat bekend was dat sigaretten schadelijk zijn voor de gezondheid. Sterker nog: McKinsey lijkt geadviseerd te hebben over het nicotinegehalte, zodat mensen verslaafd blijven en het product blijven kopen.

Ons kent ons

Hoe komen ze toch altijd aan die opdrachten? Deels doordat veel oud-McKinsey medewerkers in hoge posities terechtkomen en hun oude werkgever inhuren. Er is veel ‘ons kent ons’. Een andere bekende ‘truc’ van McKinsey (die overigens volgens mij door best veel andere grote adviesbureau’s gebruikt wordt), is het uitvoeren van gratis opdrachten. Zogenaamd in het sociaal belang. Eigenlijk hebben ze al een groter doelwit gezien, waar ze op deze manier kennis over opdoen danwel relaties opbouwen.

Tijdgeest

Het boek geeft een mooi overzicht van de tijdsgeest, waarin niet alleen de opdrachten van McKinsey worden beschreven, maar ook de context. Hierdoor krijg je goed inzicht in wat er toen speelde en hoe opdrachten tot stand kwamen.

In dit boek komen met name de negatieve verhalen aan bod. McKinsey heeft ook zeker dingen goed gedaan, die komen hier niet aan bod. De schrijvers maken deze nuance gelukkig wel, in de epiloog. Maar dan heeft de lezer, ook door de vooringenomen en suggestieve (Amerikaanse?) schrijfstijl waarin de afkeur blijkt van de schrijvers, zich al een beeld gevormd. En als je het boek leest, begrijp ik de afkeuring van de schrijvers zeker, er zijn onverkwikkelijke dingen gebeurd. Maar zo zie je maar weer: macht en geld corrumperen. En is het sinds 2014 beter geworden? Nee helaas niet, er zijn alleen maar meer dubieuze opdrachten toegevoegd aan het rijtje dat er al was.